ماجرای «بانوی افغانستانی» سناریو است؟!

آرمان ملی: کمتر از دو ماه از مرگ مهرداد سپهری، جوان مشهدی که به دلیل استفاده پلیس از اسپری فلفل جان خود را از دست داده بود، نگذشته که بار دیگر انتشار ویدئوی از خشونت یک مامور پلیس در اردوگاه عسکرآباد (محل نگهداری اتباع غیرمجاز) با واکنش مردم همراه شد.

عصر چهارشنبه (۱۰ دی‌ماه) یک مامور نیروی انتظامی به یک زن افغان سیلی می‌زند. براساس توضیح برخی کاربران، این زن برای پیگیری کارهای فرزندش به اردوگاه عسکرآباد در تهران مراجعه کرده بود. اما این اتفاق بازتاب‌های فراوانی داشت؛ از اظهارات فرمانده نیروی انتظامی شرق تهران که معتقد است شاید این حادثه سناریو‌سازی باشد تا واکنش وزارت خارجه افغانستان که ماموریت داده این موضوع را از طریق مقام‌های ایرانی دنبال کنند.

سفارت افغانستان در ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای این اقدام را «نادرست و توهین‌آمیز» خوانده و گفته است مسئولان ایرانی وعده بررسی جدی و قانونی داده‌اند.

پلیس تهران نیز اعلام کرده «اجازه نمی‌دهد حقی از کسی ضایع شود و به محض تکمیل تحقیقات، جزئیات این اتفاق اطلاع‌رسانی می‌شود.» در این بین فرمانده انتظامی شرق استان تهران در رابطه با این اتفاق گفته است «موضوع اردوگاه عسگر‌آباد شهرستان پیشوا توسط بازرسی ناجا در حال بررسی بوده و در این خصوص بزرگ‌نمایی شده است.»

سردار کیومرث عزیزی از فرضیه سناریو‌سازی یا سناریو از پیش تعیین شده در این اتفاق خبر داد و افزود: «‌آدرس اعلامی از طرف فرد منتسب به این بانوی اتباع، غیرواقعی و جعلی بوده‌ و با وجود تلاش ماموران تاکنون هیچ‌گونه آدرسی از او پیدا نشده است.» او در عین حال اعلام کرده «پلیس‌ تخصصی فتا و اطلاعات و امنیت عمومی اقدامات اولیه را برای شناسایی منتشرکننده ویدئو با هدف پیدا کردن این زن انجام دادند که سرنخ‌هایی نیز از این موضوع به دست آمده است.»

سردار عزیزی در عین حال گفت: «احتمال دارد که این موضوع یک سناریوی از پیش‌تعیین شده باشد.» سرهنگ عزیزی توضیح بیشتری در این باره نداد و نگفت از این مامور نیز تحقیق انجام شده است یا نه.

عسکر آباد، پایان دنیا…

اردوگاه مراقبتی ورامین یا اردوگاه عسکرآباد، محلی برای نگهداری شهروندان افغان است که قرار است از ایران به افغانستان بازگردانده شوند. این اردوگاه از سال 1377 به عنوان اردوگاه مراقبتی اتباع و مهاجران خارجی غیر‌مجاز در حوزه تهران تعیین شده است. این اردوگاه مسئولیت پذیرش و اعزام اتباع غیر‌مجاز دارای حکم قضایی یا جمع‌آوری‌ طرح‌های انتظامی در استان تهران و 11 استان دیگر کشور را به عنوان معین عهده‌دار است.

اما این مرکز اقامتی اتباع همواره با حواشی بسیاری همراه بوده و مسئولان به خبرنگاران اجازه بازدید نمی‌دهند. مراجعه‌کنندگان به این اردوگاه خانواده‌هایی هستند که بستگان‌شان بازداشت شده و قرار است به افغانستان بازگردانده شوند. سال گذشته بود که یکی از روزنامه‌ها در گزارشی تیتر زد: «اینجا عسگرآباد؛ پایان دنیاست» و در این گزارش به برخورد نامناسب برخی از ماموران با مراجعه‌کنندگان اشاره داشت.

«علی ورامینی» در این گزارش میدانی، محوطه بیرون ارودگاه و وضعیت نامناسب آنجا را به تصویر کشیده؛ البته در نهایت به خبرنگار اعتماد اجازه بازدید از داخل اردوگاه را ندادند. در بخشی از این گزارش آمده است: «وضعیتی که کرامت انسان‌ها بیشتر حفظ شود، می‌توان به ماموران آنجا آموزش داد که این بندگان خدا آسیب‌پذیرترین و بی‌پناه‌ترین انسان‌های ساکن این کشور هستند، می‌توان با سعه‌صدر بیشتری با آنان برخورد کرد.»

زحمات ایران را تحت‌الشعاع قرار ندهید

اما یکی از نکات تلخ و تاسف‌بار در انتشار این ویدئو که به دلیل بی‌توجهی یک مامور صورت گرفته، تحت‌الشعاع قرار دادن سال‌ها و حتی قرن‌ها میزبانی ایرانیان از مهاجران قانونی و غیر‌قانونی افغانستانی است. در شرایطی که سالانه حداقل 800 هزار نفر اتباع بیگانه از مرزهای شرقی وارد ایران می‌شوند، در ایران ازدواج می‌کنند و صاحب کار و زندگی می‌شوند، اینگونه برخوردها چالش‌برانگیز می‌شود.

به اعتقاد مسئولان این ظلم به مردم ایران است که بعد از 45 سال پذیرایی از پناهندگان افغانستان، عده‌ای بخواهند با اینگونه اقدامات سال‌ها زحمت مردم ایران را تحت‌الشاع قرار دهند. در این بین برخی از کارشناسان معتقدند اینگونه اتفاقات به دلیل عدم‌آموزش ماموران انتظامی در محل‌های حساس و پرحاشیه‌ای مانند اردوگاه عسکرآباد رخ می‌دهد. اتفاقی که با ناآگاهی یک مامور نیروی انتظامی باعث جریحه‌دار شدن بیشتر افکار عمومی می‌شود؛ اینکه آنها به عنوان نماد امنیت و آرامش، خود در این صحنه‌ها حضوری نه چندان حساب شده دارند و به ماجرا دامن می‌زنند، باعث گسترده شدن ابعاد خبری شده است؛ به‌شکلی که این دو ویدئو در اکثر رسانه‌های جهان بازتاب داشته است.

در این رابطه یک جامعه‌شناس می‌گوید: در بسیاری از مواقع مشکلی که ضابطان قوه قضائیه (ماموران پلیس) دارند، این است که آنها آموزش‌های لازم را نمی‌بینند. سیاوش مهدوی معتقد است «متاسفانه سال‌هاست که تبعات منفی چنین اقداماتی دستگاه قضائی و نیروی انتظامی را درگیر کرده و به‌دلیل ازدیاد پرونده‌ها، جدی نگرفتن این موضوع یا نداشتن امکانات لازم برای آموزش پلیس قضائی، ضابطان قوه قضائیه و پلیس قضا مسکوت ماند.

همین امر باعث شده در چند سال اخیر شاهد اینگونه برخوردها باشیم.» البته او به حادثه مرگ جوان مشهدی نیز اشاره‌ای دارد و در ادامه خاطر نشان می‌کند: «دود این مسائل و ناآگاهی‌ها به چشم تشکیلات متبوع خودشان می‌رود و تبعات بسیاری منفی حتی در رسانه‌های خارجی برای این دستگاه‌ها دارد.»