چه کسی ابداع‌کننده زیباترین حرکت فوتبال بود؟

هر کودکی که برای اولین بار توپ فوتبال را لمس می‌کند اولین ‏رویایش این است: گلزنی در فینال جام جهانی با یک قیچی برگردان (البته برای نسل ‏جدید گلزنی در یک مسابقه تعیین‌کننده چمپیونزلیگ هم می‌تواند رویا باشد). ‏

ضربه‌های قیچی برگردان آنقدر جذاب است که حتی فراتر از فوتبال رفته است. در فیلم ‏سینمایی فرار بزرگ که داستان فرار چند زندانی متفقین از اردوگان اسرای آلمان نازی را ‏روایت می‌کند برنامه زندانیان استفاده از یک مسابقه فوتبال برای فرار است. در این فیلم ‏په‌له سلطان بی‌بدیل فوتبال برزیل قیچی برگردانی تماشایی می‌زند که کودکی نسل ما با ‏تکرار این صحنه در نوارهای ویدیویی سپری شده است. ‏

این هفته شاهد هنرنمایی دو بازیکن بودیم که دو گل تماشایی با قیچی برگردان به ثمر ‏رساندند: پی‌یر امریک اوبامیانگ و الخاندرو گارناچو. آنها به خیل ستاره‌های بزرگی مثل ‏وین رونی، کریستیانو رونالدو، مارکو فن‌باستن، هوگو سانچز و خیلی‌های دیگر پیوستند ‏که قیچی برگردان‌های تماشایی‌شان در یادها زنده است. اما چه کسی این شکل عجیب، ‏غیرطبیعی و نبوغ‌آمیز گلزنی را ابداع کرده است؟

در یک‌چهارم نهایی جام جهانی 1938 برزیل در روز 12 ژوئن مقابل چکسلواکی ایستاد. ‏تیمی از شرق اروپا که مشهورترین نماینده مکتب فوتبال دانوب بود. بازی در شهر بوردو ‏انجام شد. لئونیداس در آن بازی سکوهای ورزشگاه را با گلی که با قیچی برگردان به ثمر ‏رساند شوکه کرد. ولی او اولین کسی نبود که این حرکت را ابداع می‌کرد، او اولین کسی ‏بود که گلزنی‌اش با این حرکت دیده می‌شد. ‏

در رقابتهای قهرمانی آمریکای جنوبی 1919 پدر گاتیکا، مدافع شیلی، با قیچی برگردان توپ ‏را از محوطه جریمه تیمش دفع کرد و به همین خاطر است که در کشورهای اسپانیایی ‏زبان به این حرکت “شیلنا” یا شیلیایی گفته می‌شود. ‏

اما برخی دیگر معتقدند قیچی برگردان اولین بار در آخرین سالهای قرن نوزدهم در پرو ‏ابداع شده است. فوتبالیست دیگری که عده‌ای این حرکت را به نامش می‌زنند راموس ‏اونزاگا است، بازیکنی اهل منطقه باسک اسپانیا که به شیلی مهاجرت کرده بود و گفته ‏می‌شود در سال 1914 اولین بار قیچی برگردان زده بود. یک مدعی دیگر داوید آرلانوی ‏شیلیایی است که در تور تیم ملی این کشور در اسپانیا در دهه دوم قرن گذشته این ‏تکنیک را بارها به نمایش گذاشته بود. ‏

خود لئونیداس و چند نفر دیگر از ستاره‌های سالهای دور فوتبال مععتقد بودند ریشه این ‏حرکت به پترولینیو بریتو برمی‌گردد؛ برادر والده‌مار بریتو که کاشف پله و اولین ‏فوتبالیست سیاه‌پوست برزیلی بود که در خارج از کشور بازی کرد. در روز اول ژانویه 1922 ‏پترونیولیو با پیراهن میناس گرایس در بازی مقابل ویلا ایزابل که با تساوی 4-4 به پایان ‏رسید یکی از گلهای تیمش را با قیچی برگردان به ثمر رساند. روزنامه آ پلاتیا از این حرکت ‏با عنوان “دوچرخه” یاد کرد و حالا در اکثر نقاط دنیا از این تکنیک با همین عنوان یاد ‏می‌شود. ‏

257 251