چرا ایرانی‌ها کم ماهی می‌خورند؟ / تمرکز بر مصرف گوشت مرغ است

در حالی که آمارهای متفاوتی در خصوص سرانه مصرف آبزیان از سوی مسئولان و فعالان بخش اعلام می‌شود، اخیرا یکی از نمایندگان از سرانه مصرف پایین گوشت آبزیان انتقاد کرده و کاهش قدرت خرید مردم را از جمله دلایل آن ذکر کرده است. با این وجود طبق آمارهای سازمان شیلات سرانه مصرف حدود ۱۴-۱۳ کیلوگرم است.

مجید ربیع زاده، عضو هیات مدیره اتحادیه تولید و تجارت آبزیان در این مورد به ایلنا می‌گوید: در ابتدا لازم به ذکر است که آمار تولید، شامل صید و پرورش می‌شود که بالای یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن در سال است؛ بنابراین اگر فرض بگیریم کل این مقدار ماکول است و مردم مصرف می‌کنند، مصرف سرانه حدود ۱۵ کیلوگرم می‌شود، اما واقعیت این است که بخشی از این محصولات ماکول نیست و بخشی از آن نیز برای غذای آبزیان استفاده می‌شود، بنابراین مصرف داخلی کشور حدود یک میلیون و ۵۰ هزار تن می‌شود.

حجم یک میلیون و ۵۰ هزار تنی آبزیان مصرفی و میانگین سرانه مصرف ۱۳ کیلوگرمی

ربیع زاده با اشاره به یک میلیون و ۵۰ هزار تنی کل آبزیان مصرفی کشور افزود: به این ترتیب سرانه مصرف حدود ۱۳ کیلوگرم است. البته سازمان شیلات گاهی میزان مصرف را تا ۱۴ کیلوگرم هم اعلام می‌کند، اما بنده معتقدم ۱۳ کیلوگرم منطقی‌تر است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که سرانه مصرف ۱۳ کیلوگرمی آیا در سطح جهانی مقداری مناسب است، گفت: این مقدار، سرانه مصرف مناسبی نیست؛ چون متوسط جهانی بالغ بر ۲۳ تا ۲۵ کیلوگرم است، لذا سرانه مصرف ما نصف سرانه مصرف جهانی هم نیست.

عوامل موثر بر پایین بودن سرانه مصرف آبزیان

ربیع زاده در خصوص عوامل موثر بر پایین بودن سرانه مصرف نیز گفت: بخشی به این بر می‌گردد که ما به علت اعتقادات فرهنگی و مذهبی‌مان هر نوع آبزی را نمی‌خوریم، اما آمار سرانه مصرف دنیا بر اساس کلیه گونه‌های آبزیان است. نکته بعدی اینکه شرایط جغرافیایی زندگی مردم نیز در این مورد موثر است؛ یعنی در جزایر و مناطق نزدیک به دریا سرانه مصرف بسیار بالاتر است.

وی ادامه داد: سومین عامل موثر نیز به طبخ و نوع طبخ آبزیان بر می‌گردد؛ یعنی نسبت به معرفی این نوع غذاها ضعیف عمل کرده‎ایم.

ربیع‌زاده همچنین گفت: پایین بودن درآمد سرانه مردم و قدرت خرید آن‌ها نیز از عوامل مهم در این زمینه است و بسیاری از مردم توان خرید آبزیان را ندارند.

سرانه مصرف واقعی ۶ تا ۸ کیلوگرم است

بر اساس این گزارش، آمارها در خصوص سرانه مصرف آبزیان متفاوت است، به‌طوری که آرش نبی ‎زاده، رئیس اتحادیه ماهیان سردآبی نیز جزو افرادی است که سرانه مصرف را از آمارهای اعلامی پائین‌تر و بین ۶ تا ۸ کیلوگرم می‌داند.

نبی ‎زاده گفت: جمعیت ایران حدود ۸۰ میلیون نفر است، اگر صد هزار تن ماهیان سردآبی تولیدی را تقسیم کنیم حدود یک و نیم کیلوگرم در سال ماهی سردآبی مصرف می‌کنند. مصرف ماهی گرم آبی هم همین حدود می‌شود و در مجموع ۳ کیلوگرم ماهیان سردآبی و گرمابی می‌شود. با اضافه کردن دیگر محصولات آبزی می‎توان گفت سرانه مصرف واقعی بین ۶ تا ۸ کیلوگرم است.

وی با بیان اینکه استانداردهای جهانی بالای ۲۵ کیلوگرم است، گفت: جالب اینجا است که در کشوری مانند ژاپن سرانه مصرف آبزیان تا ۸۰ کیلوگرم هم می‌رسد.

سیاست‌های غلطی که موجب شد از دنیا عقب بمانیم

نبی زاده خاطر نشان کرد:، اما در ایران ساختار از ابتدا اشتباه بوده است؛ یعنی تمام تمرکز را روی تولید گوشت مرغ گذاشته‌ایم و تمام رانت و تمرکز روی تولید مرغ است که شرکت‌های خصولتی در آنجا بسیار سرمایه گذاری کرده اند و مصرف غالبا به آن سمت می‌رود؛ بنابراین عملا در بخش آبزیان یا پرورش ماهی در قفس دریایی سرمایه گذاری مناسبی انجام نشده است و سرانه مصرف نیز پائین است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که در چه دوره‎ای غالبا مصرف آبزیان در بیشترین سطح بوده و مقدار آن چقدر بوده است، گفت: در ابتدای باید بدانیم که هر وقت طبقه متوسط ما در وضعیت مالی مناسب‌تری بوده، مصرف آبزیان هم بالاتر رفته و الان که طبقه متوسط جامعه به حداقل رسیده، باعث شده مصرف آبزیان کمتر شود.

نبی زاده افزود: تا جایی که اطلاع دارم اوج مصرف آبزیان از سال ۷۵-۷۶ شروع شد و تا سال ۸۸ هم روند رو به رشد آن ادامه داشت و غالبا، چون تبلیغات بالا بود و توانستیم به رکوردهای تولید و مصرف خوبی برسیم.

۲۱۷