پیامدهای همسان کردن آموزش قرآن کریم در کشور چیست؟

به گزارش مبلغ دکتر هادی راهنما عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگر علوم قرآنی، در یادداشتی که به مناسبت برگزاری نشست «آموزش قرآن به مثابه زبان یا متن؟» نوشته، به طرح سوالاتی مختلفی که در عصر حاضر در مورد مسئله زبان قرآن مطرح است، پرداخته است. گفتنی است این نشست اولین برنامه از مجموعه مباحثات قرآنی درباره رویکردهای نظری و کاربردی به مسئله زبان قرآن است که توسط گروه مطالعات زبان شناسی قرآن کریم پژوهشکده مطالعات قرآنی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می شود و آقای راهنما دبیر این نشست خواهد بود. یادداشت ایشان را که برای وبسایت مبلغ نوشته است، در ادامه میخوانید:

مسئله زبان قرآن در تاریخ اندیشه اسلامی همواره محل مباحثه عالمان بوده است؛ از مباحثات و بلکه مناقشات کلامی-فلسفی حول ماهیت کلام باری و مسئله حدوث یا قدم قرآن گرفته تا مباحثات فقهی در باب حجیت ظواهر کتاب و دلالت اوامر و نواهی قرآن، مباحثات ادبی-کلامی در تبیین وجوه اعجاز و بی‌همانندی قرآن، مباحثات زبان‌شناختی در باره گونه زبانی قرآن، فصاحت و ویژگی‌های لهجه‌ای و…
به تبع اقتضائات زمینه و زمانه جدید، از جمله پیدایی رسانه‌های فراگیر و همسانی نهادها و برنامه‌های آموزش عمومی، مسائل و مباحثات جدیدی به آن نمونه‌های تاریخی افزوده شدند. از جمله اینکه فراگیر و همسان کردن آموزش قرآن کریم چه اقتضائات و پیامدهایی دارد. آموزش قرآن به مثابه یک «زبان» و تکیه بر وجه شنیداری قرآن چه وجوه تمایزی از برنامه آموزش قرآن با محوریت صورت نوشتاری قرآن دارد؟ مسئله تجوید در آموزش قرآن چه سهم و اندازه‌ای دارد؟ در آموزش قرآن باید به ترتیب مصحف از ابتدای قرآن آغاز کرد یا آموزش باید از خاتمه مصحف و قصار السور باشد؟ نحوه آموزش و فراگیری قرآن چگونه بر ارتباط عاطفی و شناختی با قرآن کریم، همراهی با زبان و نگرش قرآنی اثرگذار است؟
این مسائل و جز اینها، دغدغه و جهت اهتمام مرحوم دکتر محمدعلی #لسانی_فشارکی در طول حیات علمی‌اش بوده است. او که مجتهد پرورده حوزه علمیه اصفهان و از نسل اول دانش‌آموختگان علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران بود، کوشید از مباحثات زبانی-ادبی قرآن که وجه غالب آموزش‌ها در رشته علوم قرآن و حدیث است فراتر رود و مسئله زبان قرآن را در پیوند با آموزش قرآن طرح و تبیین کند.
او با الهام از آموزه و عمل رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) در تعلیم قرآن و نیز استفاده از مباحثات جدید زبان‌شناسی در حوزه آموزش زبان دوم، نگره‌ی «آموزش زبان قرآن» را صورت‌بندی کرد تا از یک‌سو به بازسازی روش آموزش عمومی قرآن در سیره نبوی (ص) بپردازد و از سوی دیگر فراگیری قرآن مطابق سیره رسول خدا (ص) را زیربنای انس و زمینه‌ی فهم و عمل به قرآن قرار دهد.

دکتر محمد علی لسانی فشارکی (۱۴۰۱-۱۳۳۲)