وقتی سروش صحت روشنفکر می‌شود

گیر داده‌اند به سروش صحت و باز آن‌طور که دوستان می‌گویند سروش صحت متهم است به روشنفکری و دوستان می‌خواهند به جای ایشان کسی مثل آقای یامین‌پور را جایگزین کنند که در زمره نیروهای ارزشی محسوب می‌شود. من یک بار در برنامه «کتاب‌باز» حضور پیدا کرده‌ام و علاوه بر این چند باری هم برنامه‌های آقای سروش را دیده‌ام. از خیلی‌هایی که به تلویزیون علاقه چندانی ندارند بارها و بارها شنیده‌ام که برنامه «کتاب‌باز» را دنبال می‌کنند و باز از قول همان‌ها شنیده‌ام که نقطه قوت برنامه را حضور صمیمی سروش صحت می‌دانند. چند تن از دوستان من هم در این برنامه شرکت داشته‌اند. با این حال تا به امروز نشنیده‌ام کسی سروش صحت را روشنفکر خطاب کند. احتمالا منظور دوستان از روشنفکر در این مورد خاص گرایش‌های سیاسی و فرهنگی سروش صحت باشد اما تا آن‌جا که من دیده‌ام و شناختی که از سروش صحت دارم این حرف‌ها در مورد او بی‌ربط است. سروش پیگیر مسائل فرهنگی است و برخلاف خیلی‌ها مسائل فرهنگی را از دریچه سیاست نگاه نمی‌کند و درست به همین دلیل است که با بسیاری از اهالی فرهنگ نشست و برخاست دارد و در مواجهه با فعالان فرهنگی از طیف‌های مختلف یکسان عمل می‌کند. در همین برنامه «کتاب‌باز» تعداد دوستانی که در اردوگاه ارزشی‌ها تعریف می‌شوند کم نبوده و سروش در مواجهه با تمامی آن‌ها ادب و انصاف را رعایت کرده است.

من با برنامه‌سازی درباره کتاب ناآشنا نیستم و می‌دانم کار کردن در این حوزه چه دشواری‌ها و پیچیدگی‌های غریبی دارد. حتی چند بار از سوی دوستان تلویزیونی به دلیل این که سردبیری چند نشریه تخصصی کتاب را بر عهده داشته‌ام دعوت به همکاری شدم اما محدودیت‌ها و معذوریت‌های عجیب دوستان تلویزیونی در این حوزه سبب شده تا قید کار در تلویزیون را بزنم. در همان یک برنامه‌ای هم که در «کتاب‌باز» حضور پیدا کردم پیش از برنامه توجیه شدم تا جایی که می‌توانم از فروغ و شاملو و اخوان نامی نیاورم که البته به حرف همکاران محترم چندان وقعی ننهادم و هرچه دلم گفت بگو گفته‌ام و اگرچه در تدوین نهایی، بخش‌هایی از صحبت‌هایم حذف شد اما بالاخره مجبور شدند یکی، دو بار نام آن بزرگان را پخش کنند. منظور این که دوستان «کتاب‌باز» به اندازه کافی خودشان مراعات می‌کنند و سخت‌گیری بیش از اندازه درباره برنامه‌ای که در این بازار کساد رونقی نسبی یافته است بی‌معناست. اگر دوستان بالادستی ما فکر می‌کنند با حضور آقای یامین‌پور فرهنگ انقلابی رشد و گسترش پیدا می‌کند می‌توانند برنامه دیگری با حضور ایشان تدارک ببینند. یک برنامه موفق را از چنگ کسی درآوردن و از نیمه راه به دیگری سپردن خلاف مروت و فتوت است. علاوه بر این در حوزه کتاب کارِ نکرده بسیار است و می‌توان با حضور آقای یامین‌پور و امثال ایشان در یک برنامه دیگر، هم فضایی رقابتی به وجود آورد و هم تکثر و تنوع بیشتری به این حوزه بخشید.

تا آن جایی که من آقای وحید جلیلی را می‌شناسم و با تمام اختلاف‌نظرهایی که ممکن است با ایشان داشته باشم می‌دانم که تا حدودی اهل گفت‌وگو و مداراست و با برخی از مدیران رسانه‌ای تفاوت‌هایی دارد. چند سال پیش درباره برنامه «نود» و شخص عادل فردوسی‌پور حرف‌هایی زده بود که نشان می‌داد نگاه او با خیلی از دوستانش متفاوت است و گمان می‌کنم این روزها نیز به دنبال حل مسئله فردوسی‌پور و برنامه «نود» است. این حرف‌هایی را که پیرامون برنامه «کتاب‌باز» شایع شده است اغلب به او نسبت می‌دهند. نمی‌دانم تا چه اندازه این نقل‌قول‌ها درست است اما این را خوب می‌دانم که گاهی در این سرزمین کارهایی صورت می‌گیرد که هیچ ربطی به بالادستی ها ندارد. کسانی به هر دلیلی چشم دیدن برنامه و یا شخصی را ندارند اما پشت اشخاص و یا مفاهیمی پنهان می‌شوند و مقاصد شخصی خود را پیش می‌برند. امیدوارم مشکل برنامه «کتاب‌باز» به بهترین شکل ممکن حل شود و در کنار این برنامه، برنامه‌های خوب دیگری در این زمینه تولید شود که حقیقتا هرکاری برای کتاب انجام بدهیم کم انجام داده‌ایم.

۲۵۹۲۵۹