نگاهی به موسیقی پیکولو؛ از شوبرت تا فروزن

آن‌هایی که با کودک سر و کار داشته‌اند می‌دانند که یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست. آهنگسازی برای سینمای کودک در ایران قدمتی به اندازه اسم‌های نابی مثل محمدرضا علیقلی، ناصر چشم‌آذر و بهرام دهقانیار دارد. نام‌هایی که نامشان گره خورده است به خاطرات کودکی همه ما. از «خواهران غریب» گرفته تا «خونه مادربزرگه»، از «الو الو من جوجوام» تا «دزد عروسک‌ها». از «گلنار» و «کلاه قرمزی» گرفته تا «گربه آوازه خوان». اینها اسم‌هایی هستند که تنها شنیدن نام فیلم‌هایشان هم ملودی‌های ناب قطعاتشان را به یاد می‌آورد.

موسیقی‌های سینمای کودک به راحتی می‌توانند گام‌هایی فراتر از موسیقی بردارند، آنقدر جلو بروند که خاطرات تصویری با موسیقی همراه شوند و دیالوگ‌ها با موسیقی روی زبان جاری شوند. این خاصیت موسیقی کودک است. با این وجود اگر خاطرتان باشد در همان دهه‌های ۶۰ و ۷۰ که انبوهی از بهترین‌ و ماندگارترین قطعات موسیقی کودک در سینما و تلویزیون ایران ساخته شد، بودند آثاری که روی ملودی صرفا مانور نمی‌دادند و موسیقی در جهانشان حضوری نامحسوس‌ اما تاثیرگذار داشته است. «قصه‌های مجید» را یادتان بیاید یا «کار و اندیشه» را. موسیقی داشتند، موسیقی‌هایشان را هم یادمان مانده اما نه از آن جنسی که با آواز بشود خواندش. حالا پیکولو که این روزها میهمان خانه‌های کودکان ایرانی است نیز بخش‌های پررنگی را به موسیقی اختصاص داده است. موسیقی پیکولو را پوریا حیدری ساخته. پوریا حیدری آهنگسازی فیلم های سینمایی مختلفی همچون «دوخواهر»، «کیش و مات»، «تو و من»، «آتیش بازی»، و… بوده است اما او را با داوری برنامه استعدادیابی «شب کوک» شاید بهتر بشود به یاد آورد.

او در «پیکولو» ساز و کار مشخصی را برای موسیقی دارد که در تمام اپیزودها تکرار می‌شود. در هر قسمت از این سریال عروسکی، یک یا دو قطعه روی انیمیشن‌های میانی می‌آید و یک ارکستر آن قطعات را می‌نوازند و می‌خوانند. اگر تصور کرده‌اید که این قطعات همگی در حال و هوای موسیقی کودک هستند سخت در اشتباهید، اتفاقا برعکس، حال و هوای قطعات پاپ و تا حدی پاپ کلاسیک است. آهنگساز سراغ آثار معروف دنیا رفته. از سرناد شوبرت گرفته تا بلا چاو، از آناستازیا و کارخانه هیولاسازی تا موسیقی فیلم فروزن. قطعات فارسی اجرا می‌شوند اما رگه‌های پررنگی از موسیقی ملل دارند همچنانکه خود «پیکولو» نیز فضایی تمام-ایرانی ندارد و از عروسک‌ها تا صحنه‌سازی، حال و هوایی جهانی دارد. انصافا هم کارگردانی، عروسک‌سازی، انیمیشن‌سازی و… در سطحی بالا اتفاق افتاده است و طبیعی است که برای چنین اثری، موسیقی هم در شکل و شمایلی مطلوب ساخته شود.

جالب اینجاست که به جز موسیقی‌های میانی و انیمیشنی ثابت، یک ارکستر عروسکی هم در پیکولو حضور دارد که هر از گاهی قطعات کلاسیک می‌نوازد و حس و حالی متفاوت را در این کار ایجاد کرده است. کنار اینها بیشترین موسیقی‌هایی که شنیده می‌شوند، موسیقی‌های کوتاه اینسرتی هستند که صرفا حضور دارند بیش از آنکه کارایی صوتی داشته باشد، کارکرد تزئینی دارند. با این حال همچنان تاثیرگذارترین بخش این مجموعه کودکانه و البته بیادماندنی ترین بخش آن هم، همان قطعات انیمیشنی است که لابلای هر اپیزود گنجانده شده‌اند.

۵۷۵۷