موافقت میراث فرهنگی با تعریض گذر بخشداری!

این اداره‌کل و البته وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور در حالی با احداث خیابان بخشداری با عرض ۱۶ متر موافقت کرده که اولاً با همه مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران تا این تاریخ مغایر است؛ و دوم اینکه اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان و وزارتخانۀ مرتبط در ۴ سال گذشته به نقض احداث چنین خیابانی با عرض بیش از ۱۲ متر پرداخته بود.

حال چگونه است که این اداره و وزارتخانه در چند روز اخیر به ناگاه مجوز احداث خیابانی با عرض ۱۶ متر و دو طرف تجاری را صادر می‌کنند؟! آن‌هم احداث خیابانی که تنها با تخریب بافت تاریخی خمینی‌شهر در این محدوده امکان‌پذیر خواهد بود؛ و یا نباید اجرا شود و یا درصورتی‌که چاره‌ای جز احداث ندارد تنها با عرض ۸ تا ۱۲ متر و بدون بدنۀ تجاری باید اجرایی شود.

پیش‌تر احداث خیابان بخشداری با عرض ۲۰ متر در کمیسیون ماده ۵ استان اصفهان مطرح‌شده اما مورد تأیید قرار نگرفته بود، صرفاً در کمیسیون ماده ۵ مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۲۵  بود که پیشنهاد عرض ۱۶ متر مطرح شد و هیچ‌کس حاضر به پذیرش مسئولیت تأیید عرض ۱۶ متر نشد و نهایتاً همه‌چیز به علیرضا ایزدی، مدیرکل اسبق میراث فرهنگی استان برای اعلام نظر نهایی سپرده شد. مدت کوتاهی پس‌ازآن جلسه، علیرضا ایزدی بدون امضا کردن گذر ۱۶ متری مسئولیت این تصمیم را به حمیدرضا محققیان سپرد و رفت. در اینجا بود که محققیان نیز به امیدِ گرفتن تأییدی روشن، تصمیم‌گیری نهایی را به وزارتخانۀ متبوع خود سپرد. فاطمه داوری، مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت­‌ها و محوطه‌های تاریخی کشور نیز این مسئولیت را در مرحلۀ نخست نپذیرفت و در نامۀ ارسالی خود، هیچ عرضی را تأیید نکرده و تأکید بر رعایت مفاد مصوبۀ ۱۴۰۱/۰۴/۲۹ شورایعالی شهرسازی و معماری ایران نمود و در پایان اخذ تصمیم­‌گیری نهایی را به شورای فنی میراث فرهنگی استان اصفهان واگذار کرد.

چرا هیچ‌کس تا یک هفتۀ پیش، مسئولیت این خیابان را با عرض ۱۶ متر نمی‌پذیرفت؟ اگر این عرض مبنای کارشناسی داشت پس چرا علیرضا ایزدی، حمیدرضا محققیان یا فاطمه داوری برای عدم پذیرش آن دو سال مقاومت کردند؟

اما در چند روز اخیر و با توجه به فشارهای وارده، نامۀ تأیید عرض ۱۶ متر برای گذر بخشداری از سوی حمیدرضا محققیان، سرپرست اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان با تأیید فاطمه داوری، مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی کشور و علی دارابی قائم‌مقام وزارت میراث فرهنگی برای گذراندن مراحل نهایی ابلاغ به اداره کل راه و شهرسازی ارسال شد. نامه‌ای که پس از تأیید خیابان‌های موسوم به مرکزی و شهدای خوزان توسط میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۷، بی‌سابقه بوده است! و بدین‌صورت مثلث خیابان‌کشی در هسته‌های تاریخی سه روستای ورنوسفادران، خوزان و فروشان در خمینی‌شهر پس از ۳۰ سال تحقق یافت.

پرسش این است که چه اتفاقی رخ می‌دهد که نهادی که بیش از ۴ سال نسبت به تعریض گذر بخشداری خمینی‌شهر با بیش از ۱۲ متر نظر مخالف داشته، در مدت چند روز نظر خود را تغییر داده و موافقتش را با تعریض ۱۶ متر اعلام کند؟!

نهاد میراث فرهنگی و اعلام نظر تخصصی این نهاد که این روزها تکیه‌کلام سایر اعضای کمیسیون ماده ۵ است، اعتبار خود را یک‌بار در سال ۱۳۸۷ با تأیید خط بدنۀ دو گذر با عرض‌های ۳۶ متر و دیگری ۲۸ متر (مرکزی و شهدای خوزان) در قلب بافت تاریخی خمینی‌شهر به بوته آزمایش گذاشت و منجر به تخریب ۶.۵ هکتار از بافت تاریخی آن شهر شد که نهایتاً با اعتراض فعالان میراث فرهنگی و توسط شورایعالی شهرسازی و معماری ایران متوقف شد. پس چگونه می‌توان به این تصمیم در حالی اعتماد کرد که هیچ بخش تخصصی آن وزارت خانه دلایل فنی و کارکردهای چنین گذری با عرض ۱۶ متر و دو بدنۀ تجاری آن را به‌طور کامل و شفاف تبیین نمی‌کنند!

احداث خیابانی با عرض ۱۶ متر می‌خواهد کدام خیابان‌های شریانی را به هم متصل کند؟ اگر قرار است پیاده‌راه شود چرا باید عرض ۱۶ متر داشته باشد؟ اگر کارکرد ترافیکی دارد چرا دو طرف آن باید تجاری باشد؟!

این پرسش‌ها ساده‌اند، اما در این دو سال گذشته هیچ پاسخ مشخصی به آن‌ها داده نشد. چرا؟

در یک سال گذشته و با توجه به مصوبات شواریعالی شهرسازی و معماری، مستندنگاری حداقل بیش از هزار خانۀ تاریخی در شهر خمینی‌شهر انجام‌شده که تنها در یک‌قلم ۵۱ اثر آن جهت ثبت ملی توسط میراث فرهنگی اعلام شد. این اعداد زمانی جالب می‌شود که بدانیم بناهای ثبت‌شده در این شهر تا این زمان کمتر از ۶۰ عدد بوده است!

بااین‌وجود موافقان و امضاکنندگان عرض ۱۶ متری گذر بخشداری خمینی‌شهر موضوع حفظ بناهای تاریخی را هم فقط در مورد بناهای ثبت‌شده می‌دانند و این موضوع را عنوان می‌کنند که «اینجا بافت تاریخی نیست و ما به بناهای تاریخی داخل اینجا تعرض نمی‌کنیم!» این در حالی است که با چنین نگرشی، همه جای خمینی‌شهر را باید خیابان کشید! درست مانند اتفاقی که برای احداث خیابان مرکزی این شهر رخ داد و با احداث آن، بازار اصلی خمینی‌شهر (ورنوسفادان) نابود شد؛ در قیاس با شهر اصفهان درست مانند این می‌مانَد که یک خیابان از وسط میدان نقش‌جهان و از بازار قیصریه عبور داده شود.

لازم به اشاره است که تعریض گذر بخشداری خمینی‌شهر به بیش از ۱۲ متر و تغییر کاربری پلاک‌های دو طرف آن به تجاری، به دلایل مختلف دارای مشکلات فنی و حقوقی فراوان است؛ ضمن اینکه اعلام نظر اخیر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان و تأیید تعریض گذر بخشداری خمینی‌شهر به ۱۶ متر ضمن مغایرت با نظرات پیشین این اداره در ۵ سال گذشته با همه مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری مغایرت اساسی دارد. ازجمله با مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به تاریخ ۲۶ مردادماه ۱۴۰۱ به دلیل عدم رعایت «رویکرد حفظ و احیاء» در اصلاح معابر طرح جامع خمینی‌­شهر مغایرت دارد. این تعریض با مصوبه‌ شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ در خصوص «عدم تعریض معابر بافت تاریخی» و نیز با مصوبه­ این شورا دستورالعمل نحوه تعیین مغایرت‌­های اساسی مورخ ۱۳۹۴/۰۶/۳۰ مغایر است. ضمن اینکه مصوبه‌­ای دیگر از شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۲۲ در خصوص «آیین‌­نامه­ طراحی معابر شهری» و با عنوان «خیابان تاریخی» و همچنین مغایرت با «چارچوب طرح‌­های ویژه حفاظت و احیاء محدودۀ تاریخی-فرهنگی»، پیوست مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران مورخ ۱۳۹۹/۰۸/۰۵ از مغایرت‌های اساسی آن است.

انتهای پیام