فیلم آن شب از نگاه عوامل سازنده: گزارش هالیوود ریپورتر از آخرین فیلم شهاب حسینی

«کوروش آهاری» در آن شب به عنوان اولین فیلم بلند سینمایی‌اش روایتی از ترس، فقدان و کشف را تصویر کرده که مخاطبان گوشه گوشه کره زمین می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. آهاری درباره این فیلم گفت:

«با وجود اینکه ساخت این اثر به عنوان یک فیلم ایرانی برایم اهمیت داشت اما می‌خواستم فیلمی بسازم که با مردم دنیا ارتباط برقرار کند. این یک موضوع و داستان کاملاً جهانی است که چه ایرانی و چه غیر ایرانی می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند؛ چون از شرایط انسانی صحبت می‌کند که میان همه ما در سراسر دنیا مشترک است».

آن شب فیلم ترسناک روان‌شناختی است که با استعدادهای ایرانی و ایرانی- آمریکایی ساخته شده و پیشکش منحصربه‌فرد و تاریخی از سینمای ایران است. آن شب اولین فیلم ساخت آمریکا، بعد از انقلاب است که توانسته در ایران مجوز اکران بگیرد و به عنوان یک فیلم ترسناک در کنار آثاری مثل ماهی و گربه «شهرام مکری» و زیر سایه «بابک انوری» مورد توجه بین‌المللی قرار گرفته است.

هالیوود ریپورتر پیش از اکران آن شب در ایالت متحده آمریکا، گفتگوی کوتاهی داشته با عوامل این فیلم درباره مسیری که طی کردند تا علیرغم رعایت همه موازین فیلم‌سازی در ایران بتوانند پیام جهانی و دلهره‌آور فیلم را به گوش همه مخاطبان برسانند. برای خواندن این گفتگو با ویجیاتو همراه باشید.

اگرچه فضای فیلم و هتل نورمندی مرموز و واقعی در لس‌آنجلس به‌اندازه‌ای دلهره‌آور و وهم‌انگیز است که برای مخاطبان به وحشت بیندازد اما آهاری نویسنده و کارگردان آن شب می‌گوید در اصل به دنبال کشف جنبه‌های تاریک تجربیات انسانی بوده که می‌تواند از جلوه‌های بصری خونین و پرش‌های ترسناک، دلهره‌آورتر باشد.

او همچنین درباره شخصیت‌های اصلی فیلم یعنی مهاجر ایرانی به نام بابک (با بازی شهاب حسینی) و همسرش ندا (با بازی نیوشا جعفریان) می‌گوید: «ترس واقعی ناشی از اسراری است که در خودشان دارند».

در ابتدای فیلم مشخص می‌شود زوج جوان داستان ما درگیر مشکلات عمیق زناشویی هستند که احتمالاً بخشی از آن ناشی از مهاجرت زودهنگام بابک و جدایی چند ساله آن‌هاست و البته به قول آهاری مشکلاتشان عمیق‌تر از چیزی ست که نشان می‌دهند. ندا و بابک و دختر نوزادشان باید یک شب را در هتل عجیب و بی سر و صدایی بگذرانند که ظاهراً به جز یک متصدی بی‌حوصله با بازی «جورج مگوایر» پرسنل دیگری ندارد و با اسراری از گذشته و حال یکدیگر کنار بیایند.

شهاب حسینی به این مسئله اشاره می‌کند که بعد از اینکه فهمید یک هم‌وطن جوان روی این پروژه کار می‌کند و فیلم‌نامه‌ای نوشته که تا آخرین صفحه او را جذب کرده، تصمیم می‌گیرد نقش را قبول کند. حسینی به THR گفت:

اگر فیلم‌نامه‌ای بتواند مرا تا صفحه آخر جذب کند، نقش را می‌پذیرم در غیر این صورت هر چقدر هم که پیشنهاد عالی باشد پاسخم به آن منفی است. یک بازیگر در ابتدا باید به چیزی که اجرایش می‌کند اعتقاد داشته باشد در غیر این صورت فقط یک تجارت محض است.

نوشین جعفریان بازیگر نقش ندا هم به این موضوع اشاره می‌کند که مرموز بودن فیلم‌نامه و اینکه ملیت زوجِ آن شب، محور اصلی فیلم نبوده او را مجذوب کرده است. جعفریان می‌گوید:

روایت این نوع داستان‌ها که بر پایه احساسات انسانی مثل عشق، ترس، فقدان، پشیمانی و بقا بدون توجه به سیاست و ملیت شخصیت‌های اصلی است، اهمیت زیادی دارد چون ناگهان با زوجی مواجه می‌شوید که می‌توانید واقعاً با آن‌ها همدلی کنید. شما بخشی از آن‌ها را در زندگی و روابطتان به عنوان یک مادر، زن و شوهر و … می‌بینید. من دوست دارم بخشی از روایت‌هایی باشم که از این قانون ساده پیروی می‌کنند؛ ابتدا انسان‌ها را به تصویر بکشید.

برای آهاری همکاری با عوامل و بازیگران مختلف همیشه مهم بود چون او می‌خواست جمعی را به وجود بیاورد که بتوانند با هم کار کنند، فیلم بسازند و از بخشی از فرهنگ ایرانی تجلیل کنند؛ به همین خاطر بیش‌تر عوامل اصلی را ایرانیان یا ایرانی‌تباران خارج از کشور تشکیل می‌دهند.

همچنین آهاری درباره یکسان بودن نسخه‌ای که در ایران و آمریکا اکران شد، می‌گوید. این مسئله در مورد فیلم‌هایی که خارج از کشور ساخته می‌شوند به مراتب دشوارتر هم هست؛ زیرا باید همه موازین به خوبی رعایت شوند، فیلم‌نامه پیش از ساخت توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید شود و بعد از ساخت هم دچار سانسور و ممیزی نشود، مسئله‌ای که فیلم‌سازانی مثل اصغر فرهادی، محمد رسول اف و رخشان بنی اعتماد پیش‌تر به آن واکنش نشان داده بودند.

آن شب تولید مشترک ایران و آمریکا پیش از تحریم‌های جدید آمریکا در سال 2018 مجوز دریافت کرد. آهاری می‌گوید:

حتی یک فریم از فیلمی که در آمریکا اکران می‌شود با نسخه ‌ایرانی متفاوت نیست. من می‌خواستم این اتفاق بیفتد و فیلم‌سازان ایرانی را تشویق کنم که هنوز هم می‌توانند داستان خودشان را تعریف کنند و به آن اهمیت بدهند اما فیلمی بسازند که در ایران هم اکران شود.

شهاب حسینی بازیگر آثار مطرحی مثل جدایی نادر از سیمین و فروشنده از این موضوع که آن شب اولین فیلم ساخت آمریکا است که در ایران مجوز اکران می‌گیرد ابراز خوشحالی می‌کند:

همیشه معتقدم فرهنگ و هنر حوزه‌های خاص خود را دارند و نباید با سیاست مختل شوند. مرزبندی در حوزه فرهنگ و هنر بی‌معنی است. این صمیمیت بینش‌ها و افکار جهانی است که میان آثار هنری  درک متقابل ایجاد می‌کند. نقطه کانونی در فرهنگ و هنر، انسان است. آن شب قطعاً می‌تواند منجر به درک عمیق‌تر و تبادل فرهنگی بین کشورها شود.

«الکس بروتو» و «جفری آلارد» تهیه‌کنندگان فیلم مفتخرند که آن شب در ایران و آمریکا اکران شد:

بسیار مراقب بودیم که همه موازین رعایت شود اما دیدگاه خلاقانه‌مان را فدا نکنیم. همچنین همه تلاشمان را انجام دادیم تا مطمئن شویم فیلم می‌تواند در ایران اکران شود. به این هدف رسیدیم و این احساس ارزشمندی است که واقعاً تغییر ایجاد می‌کنیم.

آلارد اضافه می‌کند:

امیدوارم روابط ایران و آمریکا بهتر شود و با تغییر در فضای سیاسی آمریکا شاید روزی برسد که مردم ایران فیلم‌های آمریکایی بیش‌تری ببینند.

همچنین بخوانید:

نقد فیلم آن شب – بهترین فیلم ترسناک تاریخ سینمای ایران