زندگی در اردبیل چگونه است؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۱۱/۱۳ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۹/۱۲ به‌روزرسانی شده است.}

شهر اردبیل یکی از شهرهای تاریخی و مهم ایران است که به‌عنوان کلان‌شهری تاریخی، از مقاصد مهاجرت بین ایرانیان به شمار می‌رود. این شهر که با نام‌های «دارالارشاد» و «دارالملک» نیز شهرت دارد، به‌واسطه قرارگیری در مسیر جاده ایریشم نقش مهمی را در تاریخ ایران ایفا کرده است. با کجارو همراه باشید تا در این مقاله با شهر اردبیل، سکونت‌گاه هزار ساله بشر بیشتر آشنا شویم.

آنچه باید درباره اردبیل بدانید

اردبیل کجاست؟

استان اردبیل با وسعتی معادل ۱۷,۹۵۱٫۴ کیلومتر مربع به‌لحاظ وسعت حدود ۹٫۱ درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است. این استان به مرکزیت شهر اردبیل ۹ شهرستان، ۱۹ شهر، ۲۱ بخش، ۶۳ دهستان و ۲,۲۱۸ آبادی دارد. شهر اردبیل در شمال غربی ایران بین مختصات جغرافیایی ۳۷٫۴۵ تا ۳۹٫۴۲ عرض شمالی و ۴۸٫۵۵ تا ۴۷٫۳ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است. (مشاهده در نقشه)

تاریخچه اردبیل

شهر اردبیل برای اولین بار به‌عنوان شهری کوهستانی و با عنوان آراتا روی لوحه‌های گلی سومریان در ۵,۰۰۰ سال پیش در شهر نیپور باستان ثبت شده است. مورخان، نام اردبیل را  واژه‌ای اوستایی می‌دانند که از دو کلمه ارتا (مقدس) و ویل (شهر) که معنی شهر مقدس را می‌دهد. بسیاری از مورخان اسلامی بنای این شهر را به فیروز پادشاه ساسانی نسبت می‌دهند و نام آن را بادان پیروز نامیده‌اند.

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

چنین به نظر می‌رسد که این شهر بیش از ۱,۵۰۰ سال قدمت تاریخ دارد. در کتاب اوستا آمده است که زردشت پیامبر ایرانی در کنار رود «دائی یتا» که امروزه ارس نامیده می‌شود به دنیا آمد و در کوه سبلان کتاب خود را نوشت و برای ترویج دین خود، به شهر «باذان پیروز» رفت. عده‌ای به او ایمان آوردند و در این ناحیه جنگی بین زرتشتیان و بت‌پرستان روی داد که در این جنگ زرتشتیان بر همه روستاها و قصبه‌های اطراف اردبیل دست یافتند و به افتخار این پیروزی آتشکده‌ای در اردبیل بنا کردند که آثار آن هنوز در سه فرسنگی این شهر در دهکده‌ای به نام آتشگاه باقی مانده است.

با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت

با ظهور شیخ صفی‌الدّین و خاندان صفوی، اردبیل اعتبار ویژه‌ای یافت، به‌طوری که این شهر در زمان تیمور، دارالارشاد و در زمان سلاطین صفوی با عنوان دارالامان از جایگاه خاصّ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار شد. حکومت صفوی بسیاری از هرج و مرج‌ها را که در ایران وجود داشت، برانداخت و یک حکومت دینی و مذهبی را پایه‌گذاری کرد که به گفته بسیاری از کارشناسان تاریخ، تشکیل دولت یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ ایران به شمار می‌آید.

اقلیم و آب و هوای اردبیل

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

 این شهرستان به‌عنوان یکی از مناطق سردسیر ایران و استان بین پنج تا هشت ماه از سال سرد است. بارندگی نیز در تمام فصول وجود دارد؛ ولی شدت آن در بهار و پاییز بیشتر است. شهرستان اردبیل متأثر از ارتفاعات کوهستان‌های سبلان، طالش و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شده‌اند. بیشتر زمین‌های این بخش از استان ۲,۰۰۰ تا ۳,۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. آثار فرعی آتشفشان سبلان به‌صورت چشمه‌های معدنی آب گرم سرعین و سردابه ظاهر شده است.

این شهرستان دارای زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های معتدل است. متوسط درجه حرارت آن در حدود هفت درجه سانتی‌گراد است. وجود کوهستان‌های سبلان، تالش و بزغوش، تأثیر بخارهای دریای خزر و بادهای سرد شمالی و وجود جنگل‌های شمال و شرق آن در میزان بارندگی و نوسان دمای شهرستان اردبیل بسیار مؤثر است. تعداد روزهای یخبندان سالانه در نواحی مرکزی و جنوبی استان بیشتر از مناطق شمالی است و در نقاط مرتفع و برف گیر استان، تعداد روزهای یخبندان به حدود ۶ تا هشت ماه در سال هم می‌رسد.  متوسط مجموع بارندگی سالانه ۹٫۳۳۳ میلی‌متر است، میانگین سالانه دمای هوا در بین ۹٫۷ تا ۲٫۱۵ درجه سانتی‌گراد در نوسان است.

جمعیت و زبان مردم اردبیل

_{منبع عکس: ناشناس}

سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ‌ بر ۴۸۵,۱۵۳ بوده است که از این جهت، هفدهمین شهر پرجمعیت ایران به شمار می‌رود. بر پایه‌ی همین آمار از مجموع جمعیت شهر اردبیل ۲۴۶,۶۱۸ نفر را مردان و ۲۳۸,۵۳۵ نفر را زنان تشکیل می‌دهند. همچنین شمار خانوارهای این شهر بالغ بر ۱۳۵,۴۳۴ خانوار است

در دوره صفویان نیز مردم این استان به زبان آذرى تکلم می‌کرده‌‏اند. با آمدن ترکان به ایران و استقرار آن‌ها در اردبیل کم‏‌کم زبان ترکى در اردبیل رایج می‌شود و از این زمان زبان ترکى در این استان ماندگار می‌شود و تا امروز نیز باقى مانده است.

در گذشته زبان مردم اردبیل آذرى بوده که به مرور زمان با زبان فارسى و ترکى آمیخته شده است و هم‌اکنون به‌جز در برخى از روستاهاى خلخال، اثرى از زبان آذرى وجود ندارد. مردم اردبیل در حال حاضر به زبان ترکى تکلم می‌کنند و زبان فارسى نیز در بین آن‌ها رایج است. ازاین‌رو می‌توان آن‌ها را ذولسانین دانست. مکاتبات مردم و برنامه تحصیلات در مدارس به زبان فارسى انجام می‌‏شود و جوانان این استان با فارسى آشنایى کامل دارند.

اقتصاد اردبیل

_{منبع عکس: ناشناس}

بررسی آمار شاغلان در بخش‌های عمده اقتصادی استان اردبیل نشان می‌دهد که از کل شاغلان استان ۴۰ درصد در بخش کشاورزی، ۲۲٫۸ درصد در بخش صنعت و ۳۷٫۲ درصد در بخش خدمات سرگرم کار هستند، به عبارت دیگر معاش غالب مردم این استان از فعالیت‌های کشاورزی و خدمات تأمین می‌شود و صنعت علی‌رغم احداث و بهر‌ه‌ برداری کارخانه‌های بزرگ، هنوز جایگاه اصلی خود را بازنیافته است.

فقر معیشتی به واسطه سطح درآمد پایین در این استان  به نسبت متوسط درآمد کشور که طی سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را به‌دنبال داشته، در حالی است که این استان در گروه استان‌هایی قرار دارد که کمترین رشد جمعیتی را داشته و با وجود رتبه‌های قابل‌توجه در مهاجر فرستی همچنان در توازن معیشتی دچار مشکل است.

فرودگاه اردبیل

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

در حال حاضر (۱۳۸۸) فرودگاه اردبیل با ۴,۳۲۶ پا ارتفاع از سطح دریا و دو باند متقاطع به طول ۳,۲۹۸ متر و ۲,۵۰۰ متر  یکی از فرودگاهی فعال در شمال غربی ایران به شمار می‌رود که در بعد عملیات هوانوردی مجهز به آخرین سیستم‌های ناوبری است این فرودگاه با داشتن دو باند متقاطع به طول ۳,۳۰۰ متر و ۲۵۰۰ متر و با ضریب استحکام ۸۰ و ۶۵  که مجهز به سیستم  لندینگ ILS  و چراغ‌های روشنایی باند مناسب برای انجام پرواز در شرایط بد جوی و پروازهای شب است

پروازهای ایران ایر با تایپ پروازی فوکر ۱۰۰و شرکت هواپیمایی آسمان با تایپ پروازی فوکر ۱۰۰ و شرکت هواپیمایی ماهان ایر با تایپ پروازی ایرباس و BAE  در مسیرهای تهران-اردبیل و اردبیل-مشهد، به‌صورت روزانه و پروازهای حج عمره و تمتع در مسیر اردبیل مدینه و اردبیل-جده و بالعکس فعال است.

بیمارستان‌های اردبیل

مهم‌ترین بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اردبیل به شرح زیر است:

• ارتا: اردبیل‌، خیابان سی‌متری، بیمارستان آرتا ۸- ۳۳۳۵۲۴۴
•  بوعلی: اردبیل‌، خیابان ساحلی، خیابان معلم، رو‌به‌روی پارک آزادی ۰۴۵۱۲۲۴۶۶۶۶
•  علوی: اردبیل‌، خیابان آیت‌الله مقدس اردبیلی، ۲۲۴۸۸۸۸
•  سبلان: اردبیل‌، میدان وحدت ۶-۳۳۳۹۷۹۱
• امام خمینی (ره): نمین، خیابان امام خمینی، بیمارستان امام خمینی (ره) ۳۲۲۲۴۰۰

دانشگاه‌های اردبیل

مراکز آموزشی و دانشگاه‌های اردبیل از جمله مراکز روبه‌رشد این شهر هستند و دانشگاه محقق اردبیلی، یکی از ۱۰ دانشگاه برتر کشور محسوب می‌شود. مراکز آموزشی اردبیل شامل:

• دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
• دانشگاه محقق اردبیلی
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
• سرانه ورزشی در اردبیل

جاهای دیدنی اردبیل

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

اردبیل با قدمت بسیر، یکی از سکونت‌گا‌ه‌های باستانی بشر محسوب می‌شود و جاذبه‌هایی با قدمت بسیار دارد. علاوه بر این، اقدامات سلسله صفوی در این منطقه بر رونق و غنای تاریخی این شهر افزوده است. همچنین طبیعت بکر به‌همراه جغرافیای شگفت‌انگیز، شاخصه دیگر این منطقه به شمار می‌رود. از جمله  مهم‌ترین جاهای دیدنی اردبیل می‌توان به کاروانسرای سنگی صائین، شهر یری، مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، دریاچه شورابیل، دریاچه نئور و جنگل فندقلو اشاره کرد.