رفوگری فرش؛ هنری در حال فراموشی

۲۰ مهر ۱۴۰۰ / ۱۵:۱۲

رفوگری یا هنر مرمت فرش به روش‌هایی گفته می‌شود که معایب یا خرابی‌های فرش را اصلاح می‌کند. رفوگری یکی از هنرهای اصیل و دیرینه در کشورمان است که همپای هنر فرش‌ بافی به وجود آمده و حرفه‌ای است که جان دوباره به فرش می‌دهد. ارزش هنر رفوگری وقتی بیشتر معلوم می‌شود که فرش گرانبهایی در معرض آسیب قرار گرفته و نیاز به مرمت داشته باشد. با توجه به این که فرش نوعی منسوج کاربردی است و به مرور زمان و در نتیجه پوسیدگی یا بید زدگی یا رطوبت و آتش‌سوزی و پارگی و یا کثرت استفاده آسیب پذیر است به دلیل اینکه انجام این کار باید بر روی فرش‌های آسیب دیده صورت پذیرد، نیاز به تخصص و مهارت زیادی است. از این رو، باید به دست افراد خبره این کار انجام گیرد.
امروزه با ماشینی شدن و تنوع و راحتی و ارزانی استفاده از این نوع فرش‌ها، این هنر نیز در حال فراموشی است.   در دوره‌های مختلف تاریخی ایران، در اشعار، افسانه‌ها و داستان‌ها، واژه‌های رفوگر و پینه‌دوز به کار رفته‌اند؛ به‌عنوان نمونه، مولوی در سدۀ ۷ ق/ ۱۳ م در یکی از اشعار خود آورده است که پینه‌دوز یا پاره‌دوز تکه‌هایی از جنس خود لباس را بر محل پاره‌شدۀ لباس قرار می‌داد. همچنین در قرن ۶ ق/ ۱۲ م خاقانی در بیتی آورده است که رفوگری مستلزم چشم بینا ست و نمی‌تواند به امان و امید انجام پذیرد. این گزارش نگاهی به آخرین بازماندگان فعال در هنر رفوگری در بازار قزوین داشته است.

عکس : شایان معاضد – ایسنا