دغدغه‌ای زنانه در روزهای پایانی سال

یک پژوهشگر فرهنگ بومی در جنوب خراسان‌رضوی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: مردم خراسان همگام با سایر ایرانیان، با خانه تکانی به استقبال بهار طبیعت می‌روند.

جواد روشندل با اشاره به اینکه مردم خراسان رضوی در همه شهرها و روستاها با انجام خانه تکانی و شستشوی وسایل خانه و گرفتن گرد و غبار از وسایل منزل به پیشواز بهار می‌روند؛ گفت: خانه تکانی از مقدماتی‌ترین رسوم نوروز است.

وی اظهار کرد: بنا بر کتب ایران باستان روزهای پایانی سال و روزهای آغاز هر سال فروهرها( ارواح نیک و خیر) به سراغ آدمیان می‌آیند، لذا با توجه به اینکه آنان در محل‌هایی حضور می‌یابند که عاری از ناپاکی است برای همین ما ایرانیان با برپا داشتن آئین خانه تکانی تلاش می‌کنیم تمام آلودگی‌ها را از خانه‌مان پاک کنیم و با این پاک‌سازی اساسی انتظار برای فرود آمدن فروهرها را به واقعیت بدل کنیم.

وی با اشاره به اینکه سنت خانه تکانی از رسوم خاص نوروزی است به طوری که در خانه‌ی غنی و فقیر بی‌کم و کاست به اجرا در می‌آید و همگان به تمیزی هر آنچه در خانه دارند همت می‌کنند، گفت: در گذشته بساط شستن فرش در منازل برپا بود و مردان و زنان در کنار هم، کار شستشوی فرش و قالی و قالیچه و … را انجام می‌دادند.

این پژوهشگر فرهنگ بومی افزود: هرچند این روزها با سپردن این کار به قالی‌شویی‌ها بخشی از کارهای سنگین رسوم خانه تکانی کاسته شده است اما رفت روب خانه و شستشوی وسایل همچنان پابرجاست و معمولاً برای خانه تکانی از آشپزخانه به عنوان قلب خانه که سخت‌ترین کار هم به حساب می‌آید، آغاز می‌شود و اتاق‌ها و انباری و حیاط در مرتبه‌های بعدی از تمیزکاری و خانه تکانی ویژه نوروز قرار دارند.

وی گفت: در گذشته که خانه‌ها از کاه و گل ساخته می‌شد چند روز قبل از عید خانواده‌ها با سطلی رنگ و زدن جارویی در آن، محل سکونت خود را رنگ می‌زدند تا دود و سیاهی بر چهره خانه و زندگی‌شان نباشد اما این روزها فرم خانه تکانی تغییر کرده هرچند نفس کار همچنان باقی است و آن‌هم تلاش برای زدودن پلشتی از اطراف آدمیان است.

روشندل اظهار کرد: از رسوم شیرین نوروزی در خراسان به ویژه در برخی شهرستان‌ها از جمله کوهسرخ، کاشمر، بردسکن، تربت‌حیدریه و … پختن انواع شیرینی‌های خانگی است که سالی یک بار و آن هم به مناسبت جشن ملی و باستانی نوروز توسط زنان با هنرمندی خاصی در منازل انجام می‌شود، اما نکته جالب قضیه این است که پخت سمنو و انواع شیرینی خانگی و … معمولاً پیش از خانه تکانی انجام می‌شود تا زحمت نظافت دوباره منزل بردوش اعضای خانواده نیفتد.

وی با اشاره به اینکه از دیگر رسوم قدیمی نوروز در ارتباط با خانه تکانی، دور انداختن اشیاء کهنه و شکسته است، گفت: هرچند امروزه ثابت شده محل شکستگی ظروف فضای مناسبی برای تجمع میکروب‌هاست و چه بسا با انجام این سنت مردم به بهداشت و پاکیزگی و سلامت اهمیت دوچندان می‌دادند.

روشندل زیباترین پیام خانه‌تکانی نوروز را علاوه بر توجه به پاکی و پاکیزگی، همدلی و همراهی اعضای خانواده در کمک به یکدیگر برای پالودن و آراستن محیط زندگی عنوان کرد و گفت: این رسم در خراسان رضوی و همه شهرها و روستاهای آن همچون دیگر نقاط میهن عزیزمان همه ساله در روزهای پایانی اسفندماه با شور و شکوه خاصی برپاست و خود نشان از جوشش و زندگی است.

این پژوهشگر فرهنگ بومی افزود: در قدیم خانواده‌ها هر چیز نویی از جمله وسایل و لباس و … را می‌گذاشتند برای عیدشان و هر چیز نویی در نوروز جلوه خاصی می‌یافت و امروز نیز هر خانواده‌ای بنا به وسع مالی خویش نسبت به تغییر و نوکردن وسایل خانه و … در نوروز با وسواس بیشتری اقدام می‌کند.

انتهای پیام