تخریب دیوار کنسولگری سابق آلمان در تبریز بدون استعلام از میراث

بخشی از دیوار کنسولگری سابق آلمان در تبریز، در روزهای تعطیل نوروز و در جریان مسیرگشایی برای یک خیابان، در حالی تخریب شد که این بنا در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

 وحید نواداد (معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی) گفت:

محدوده‌ای که بنای ثبت شدۀ مدرسه سابق «سمیه» یا کنسولگری سابق آلمان در آن واقع شده، در مسیرگشایی خیابان فلسطین جنوبی قرار گرفته است و شهرداری منطقه ۴ تبریز اقدامات عمرانی آن را انجام می‌دهد. تمام بناهای ثبتی به شهرداری‌ها و دیگر نهادها ابلاغ می‌شوند و باید هرگونه اقدامی درباره این خانه‌ها و بناها با استعلام از میراث‌ فرهنگی انجام شود، اما درباره این بنای ثبت شده استعلامی از میراث فرهنگی گرفته نشده و عملیات عمرانی بدون هماهنگی با اداره‌کل میراث فرهنگی استان انجام شده است و ما بعدا متوجه شدیم که بخشی از دیوار عرصه این بنای ثبتی تخریب شده است.

او اضافه کرد:

به‌محض اینکه از ماجرا مطلع شدیم، یگان حفاظت از میراث‌ فرهنگی در منطقه حاضر شد و گزارشی از آن تهیه کرد و به‌دنبال آن اخطاریه‌ای به شهرداری منطقه ۴ تبریز ابلاغ و اعلام شد که این اقدام ممنوع است و نمی‌توان در عرصه بنای ثبتی مداخله و بخشی از آن را تخریب کرد. اختلاف دیدگاهی دراین‌باره وجود دارد، شهرداری گمان می‌کند وقتی می‌گوییم بنایی ثبت شده است، منظور فقط ساختمان مرکزی است، در صورتی‌که تمام عرصه ۶ هزار متری و بناهای ملحقات ثبت هستند و تفاوتی ندارد که دیوار داخلی باشد یا بیرونی.

نواداد درباره اقدامات بعدی میراث‌ فرهنگی اظهار کرد:

در حقیقت وظیفه ذاتی میراث‌ فرهنگی حفاظت است، در این راستا هم اقدام قانونی در حال انجام است. باید ابتدا مراحل قانونی طی شود، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که باید عرصه ثبتی به هر نحوی برگردانده شود. اینکه شهرداری اعلام کرده است که فقط می‌خواستند دیوار را جابه‌جا کنند، قابل‌قبول نیست و در چنین حالتی هم باید مراحل مطالعاتی آن انجام و مجوزهای لازم برای آن گرفته می‌شد.

معاون میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با بیان اینکه این بنا به نام «مدرسه سمیه» و با شماره ثبت ۳۳۲۸۰ در سال ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی، ثبت شده است، گفت:

تا پیش از این اتفاق، مالکیت این بنا با بخش خصوصی بود. در گذشته نیز چندین بار بحث تملک آن مطرح شد که حتی در جریان آن، میراث‌ فرهنگی برای مرمت ساختمان ثبت شده مدرسه و همچنین برای همکاری با سرمایه‌گذار اعلام آمادگی کرد. این در حالی است که این روزها شهرداری اذعان کرده بخشی یا تمام این ساختمان را تملک کرده است، اما پرونده‌ای به ما ارائه نشده است و اینکه درباره بناهای ثبت شده اجازه تفکیک مالکیت و تملک بخشی از بنا وجود ندارد و باید تمام بنا تملک شود.

شهرداری تبریز نیز پس از واکنش‌برانگیز شدن این تخریب در توضیحاتی که برای رسانه‌ها فرستاده، گفته است:

«با توجه به قرار گیری بخشی از دیوار این خانه تاریخی در مسیرگشایی خیابان فلسطین جنوبی، شهرداری منطقه چهار با حفظ بنای تاریخی و با هدف برجسته‌سازی این خانه و به‌دلیل اصلاح قوس ۶ متر به ۲۴ متر “تنها” بخشی از دیوار محوطه را جابه‌جا کرده که با لحاظ اصلاح قوس، به‌شکل سابق بازسازی و نهایتا هویت بخشی خواهد شد. این اقدام، پس از تملک این بخش و با هماهنگی مالک این مجموعه صورت پذیرفته است که شهرداری نسبت به بازسازی دوباره تاریخی این بخش از دیوار همانند شکل اولیه آن، نظارت و اهتمام جدی دارد.»