کدام نوع «خال‌ها» خطرناک هستند؟/ این علائم را جدی بگیرید

مردم خال را فقط به یک ضایعه برجسته مشکی رنگ اطلاق می‌کنند. این تعریف چندان اشتباه نیست اما یک تعریف بسیار ناقص از خال است. خال یک اصطلاح کاملا عمومی است که طیف وسیعی از ضایعات پوستی را دربرمی‌گیرد. این ضایعات به اصطلاح خال مانند در اثر بر هم خوردن ترکیب طبیعی ساختمان پوست به وجود می‌آیند و ناشی از کاهش یا نقص عملکرد یک یا چند بافت است.

در واقع خال‌ها براساس نوع بافتی که غیرطبیعی شده است، نام‌گذاری می‌شوند؛ مانند خال سلول رنگدانه‌ساز، خال عروقی، خال چربی و …

خال‌ها می‌توانند به شکل‌ها و رنگ‌های متنوع، در نقاط گوناگون بدن و در سنین مختلف تظاهر پیدا کنند. اما خال سلول‌های رنگدانه‌ساز از همه انواع خال شایع‌تر است. خال‌ها هم به تنهایی و هم به صورت گروهی می‌توانند در هر قسمتی از بدن ظاهر شوند.

نکته مهم این است که خال‌ها معمولا یک شکل نیستند و از نظر ویژگی‌های مختلفی از جمله اندازه، رنگ، نوع، مسطح یا برجسته بودن با هم متفاوت هستند.

انواع خال و اهمیت آنها در بدخیمی‌ها

همان طور که در قسمت قبل به این موضوع اشاره کردیم خال‌ها انواع متفاوتی دارند. در این میان احتمال سرطانی شدن بعضی از انواع خال‌ها بیشتر از سایرین است. در میان انواع سرطان‌های پوستی ملانوم خطرناک‌ترین آنها محسوب می‌شود.

این بدخیمی (ملانوما) می‌تواند روی بعضی از انواع خال ایجاد شود. در واقع ملانوما اغلب خال‌های مادرزادی با قطر بیشتر از ۲۰ سانتیمتر را درگیر می‌کند.

اکثر خال‌ها در ۲۰ سال اول زندگی فرد ظاهر می‌شوند و بعد از سن ۳۵ سالگی احتمال پیدایش خال جدید خیلی کمتر است و اغلب دیده نمی‌شود.

خال‌های پوستی در برخی بدخیمی‌ها تغییر شکل یا تغییر رنگ می‌دهند. منظور ما از بدخیمی فقط سرطان‌های پوستی نیست بلکه حتی سرطان‌های دیگر مثلا سرطان‌های ریه، کبد، معده و … می‌توانند موجب تغییر شکل و رنگ خال‌های شما شوند یا حتی خال‌های جدیدی روی پوستتان ایجاد کنند.

در نتیجه اگر در مواردی که خال‌های روی بدنتان دچار تغییراتی از جمله رشد ناگهانی و تغییر اندازه، خارش، تغیرات سطحی و تغییر رنگ شده‌اند باید به پزشک مراجعه کنید تا از این خال نمونه‌برداری شود.

با این بیوپسی (نمونه‌برداری) پزشک بدخیمی را در این خال رد یا تایید می‌کند. به همین دلیل ممکن است اگر برای معاینات سالیانه نزد پزشک می‌روید (مثلا برای ارزیابی سالیانه از نظر سرطان پستان) پزشک معالجتان این پرسش را مطرح کند که آیا خال‌هایی که از قبل روی پوستتان داشته‌اید اخیرا تغییری کرده‌اند؟

تغییرات خال‌هایتان نباید همیشه موجب نگرانی‌تان شود!

رنگ قهوه‌ای و یا سیاه خال‌ها مربوط به وجود سلول‌های رنگدانه‌ساز است. این سلول‌ها رنگدانه‌ای به نام ملانین را می‌سازند. به طور کلی می‌توان گفت که اختلالات پوست اغلب خود را به صورت خال نشان می‌دهند ولی در واقع علت تشکیل خال به طور دقیق مشخص نیست.

اکثر خال‌ها در ۲۰ سال اول زندگی فرد ظاهر می‌شوند و بعد از سن ۳۵ سالگی احتمال پیدایش خال جدید خیلی کمتر است و اغلب دیده نمی‌شود. به همین دلیل اگر سن شما بیشتر از ۳۵ است و خال‌های جدیدی در پوستتان شناسایی می‌کنید آنها را بسیار جدی‌تر بگیرید و حتما به پزشک مراجعه ‌کنید.

هر خال، الگوی رشد خاص خود را دارد. بعضی از آنها با گذر زمان به تدریج بزرگ‌تر و پررنگ‌تر می‌شوند و برخی دیگر با گذشت زمان کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شوند تا جایی که حتی ممکن است به تدریج محو ‌شوند. دوره متوسط این تغییرات حدود ۵۰ سال است.

تمام ضایعات رنگی پوست را به عنوان خال تلقی نکنید

ممکن است روی پوستتان متوجه لکه‌های تیره‌ای شوید. شاید اگر آنها را با دقت بررسی کنید متوجه شوید که اصلا خال نیستند. کک و مک شایع‌ترین نوع این لکه‌هاست. کک و مک‌ها معمولا از چند میلیمتر بزرگ‌تر نیستند. در حالی که خال‌ها معمولا اندازه‌ای بزرگ‌تر از این مقدار دارند.

یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توانید کک و مک را از خال افتراق دهید این است که کک و مک‌ها معمولا در اثر تماس با نورخورشید تیره‌تر می‌شوند و گاها دیده شده که در زمستان کاملاً محو می‌شوند.

نکته‌ بعدی در افتراق خال از کک و مک محل دیده شدن آنهاست. خال‌ها ممکن است در هرجایی از بدن یافت شوند در حالی که کک و مک به طور معمول محدود به نواحی روباز بدن است که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار دارند. (مثل صورت، گردن و قسمت فوقانی پشت)

افرادی که پوست روشن و موهای قرمز دارند، خیلی سریع دچار کک و مک می‌شوند. به‌علاوه در پوست این افراد آثار کک و مک بیش از سایرین نمایان است و منظره ناخوشایندی را برای فرد ایجاد می‌کند.

علاوه‌بر کک و مک یک دسته دیگر از ضایعات پوستی هستند که ممکن است با خال اشتباه گرفته شوند. بعد از رسیدن فرد به سنین میانسالی، یک سری ضایعات پوستی ممکن است ظاهر شوند که نباید با خال اشتباه گرفته شوند. این ضایعات، برجستگی‌هایی زگیل شکل هستند که به رنگ قهوه‌ای در صورت یا تنه دیده می‌شوند. این برجستگی‌ها کراتوز سبورئیک نامیده می‌شوند. البته تشخیص قطعی آن به عهده خود پزشک متخصص است.

اگر سن شما بیشتر از ۳۵ است و خال‌های جدیدی در پوستتان شناسایی می‌کنید آنها را بسیار جدی‌تر بگیرید و حتما به پزشک مراجعه ‌کنید

چه علائمی زنگ خطری برای احتمال ابتلا به سرطان محسوب می‌شوند؟

همان طور که گفتیم پوست می‌تواند همچون آینه‌ای باشد که اختلالات و مشکلات درونی بدن را به نمایش بگذارد. به این دلیل در این قسمت به ذکر نکاتی می‌پردازیم که در صورت مشاهده آنها باید حتما به پزشک مراجعه کنید و موضوع را با وی درمیان بگذارید.

بزرگ شدن ناگهانی اندازه خال در ایام اخیر؛ دقت کنید که بزرگ شدن تدریجی خال که معمولا برحسب سن صورت می‌گیرد، چندان مهم نیست.

نامنظم شدن حاشیه خال و یا محو شدن مرز بین پوست سالم وخال

غیر قرینه شدن خال

تغییر رنگ خال مخصوصا پیدایش رنگ قرمز یا آبی، سفید یا خاکستری

تغییر سطح خال مانند ایجاد شدن اخیر پوسته یا زخم یا ترشح و دلمه و یا خونریزی بر سطح خال

تغییر حس در خال به طوری که خال در لمس حساس ودردناک باشد یا دچار خارش ودرد شود.

معمولا خال‌های یک شخص شکل وقیافه مشابهی دارند و شکل آنها معمولی است. در واقع به گونه‌ای نیست که دیدن آنها منظر ناخوشایندی را برای خود فرد و دیگران ایجاد کند ولی هرازگاه یکی از این خالها شکل وقیافه متفاوت و ناخوشایندی به خود بگیرد، احتمال سرطانی بودن آن بیشتر می‌شود. در نتیجه در این موارد باید حتما از خال بیوپسی (نمونه) گرفته شود و مورد آزمایش قرار گیرد تا احتمالا بدخیمی در آنها رد یا تایید شود.

هرگاه خالی در یک منطقه از محیط خود به صورت نقطه‌ای تیره‌ پیشرفت کند ممکن است علامتی از بدخیمی باشد.

پیدایش یک خال جدید بعد از سن ۳۵ سالگی ممکن است نوعی سرطان باشد. به همین دلیل خال‌هایی که بعد از سنین ۳۵ سالگی ایجاد می‌شوند باید جدی‌تر گرفته شوند.

سرطان پوست مخصوصا ملانوما یکی از شایع‌ترین سرطان‌های موجود در کل دنیاست. خوشبختانه این سرطان اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، به خوبی درمان می‌شود و فرد می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد. از طرف دیگر پوست می‌تواند بازگوکننده بسیاری از بدخیمی‌ها و سرطان‌های موجود در بدن باشد.

این موارد می‌توانند خود را به صورت خال یا لکه‌هایی بر روی پوست نشان دهند. بنابراین توجه به سلامت پوست و توجه به تغییر وضعیت مشکوک آن امری بسیار حائز اهمیت است و ذکر آن در زمان معاینه به پزشک امری به شدت ضروری و راهگشا در تشخیص است.

امیر هوشنگ احسانی، استاد بیماری‌های پوستی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره علل «بروز خال در بدن»، بیان داشت:خالها ممکن است ژنتیکی باشند یا خود بخود به وجود بیایند.

وی ادامه داد: یک فردی در بدن دو خال دارد و یکی ۲۰ خال و …در نتیجه نمی‌توان پیش بینی کرد که یک فرد در زندگی چند خال در بدنش ایجاد می‌شود. در واقع خالها زمانی خطرناک می‌شوند که تغییر ماهیت بدهند و بزرگ شوند، تغییر چهره دهند و بد شکل شوند و رنگ آن پراکنده و نامنظم شود یا پررنگ و کم رنگ شوند.

استاد بیماری‌های پوستی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه علت اصلی بروز خال ژنتیک است، یادآور شد: خالهای بد به بیوپسی و جراحی نیاز دارند. خالی که روی بدن است اما تغییر شکل ندهد اهمیتی ندارد و نیازمند هیچ درمانی نیست.

بیشتر بخوانید:

بلایی که پوشیدن کفش پاشنه بلند سرتان می‌آورد/ دلایل ایجاد خار پاشنه چیست؟

اگر می خواهید جوان بمانید، این توصیه را جدی بگیرید

۲۳۳۲۳۶