کتاب های نیچه؛ معرفی ۱۰ اثر معروف و تأثیرگذار

بی‌شک فردریش نیچه از تأثیرگذارترین و البته جنجالی‌ترین فیلسوف‌های قرن نوزدهم است. ردپای اندیشه‌های او در آثار فلاسفه قرن بیستم هم بسیار محسوس است. طرز تفکر او طرف‌داران و البته مخالفان زیادی دارد. واضح است که آشنایی با او و خواندن آثارش برای علاقه‌مندان به فلسفه خالی از لطف نخواهد بود. در معرفی کتاب امروز با کتاب های نیچه و البته خود او بیشتر آشنا می‌شویم.

فردریش نیچه که بود؟

فردریش نیچه فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، جامعه‌شناس، آهنگساز و لغت‌شناس کلاسیک آلمانی است که در سال ۱۸۴۴ در روکر در نزدیکی لایپزیگ به دنیا آمد و در سال ۱۹۰۰ در وایمار درگذشت. او از برجسته‌ترین فیلسوفان آلمانی به شمار می‌رود. وی به تحصیل در رشته زبان‌شناسی کلاسیک پرداخت و تفکرش بسیار تحت‌تأثیر علم الهیات بود، زیرا خانواده‌ای مذهبی داشت. نیچه یکی از اولین اگزیستانسیالیست‌هاست و آثارش تأثیر بسزایی بر فلسفه غرب داشته‌اند. در ادامه ۱۰ کتاب معروف از کتاب های فردریش نیچه را معرفی کرده‌ایم.

۱. فراسوی نیک و بد

کتاب «فراسوی نیک و بد» از آخرین کتاب های نیچه به‌ حساب می‌آید که در سال‌های پایانی عمرش نوشته است. او در این کتاب نگاه ویژ‌ه‌ای به آینده دارد و نقدها و تحلیل‌هایش به مدرنیسم مربوط می‌شود. علوم و هنرهای مدرن و حتی سیاست‌های مدرن از جمله موضوعات مطرح‌شده در این کتاب هستند. این کتاب تا حدی متأثر از ایده‌های اثر قبلی او یعنی «چنین گفت زرتشت» است، اما رویکردی انتقادی و جدلی‌تر دارد. نیچه در کتاب فراسوی خیر و شر، فیلسوفان گذشته را به نداشتن روحیه انتقادگر و پذیرش کورکورانه مسائل در حوزه اخلاق متهم می‌کند.

دیوانگی چیزی کمیاب در افراد است، اما در گروه‌ها، حزب‌ها، قوم‌ها و عصرها قانون اصلی است.

۲. اراده معطوف به قدرت

این کتاب اولین بار سال ۱۹۰۱، یعنی پس از مرگ نیچه، منتشر شد. «اراده معطوف به قدرت» برگرفته از بقایای یادداشت‌های ادبی نیچه است که خواهرش الیزابت فورستر نیچه و پیتر گاست جمع‌آوری و منتشر کرده‌اند. نیچه در این اثر دنیای مدرن را از دیدگاه نهیلیسم یا همان هیچ‌انگاری بررسی می‌کند. این اثر به‌خاطر تشریح و تحلیل یکی از مهم‌ترین تفکرات نیچه که همان نهیلیسم است از مهم‌ترین آثار محسوب می‌شود.

آدم باید درباره چیزهای بزرگ یا سکوت کند یا با بزرگی حرف بزند. با بزرگی یعنی با تردید و خلوص.

۳. این است انسان

همان‌طور که از عنوان کتاب هم مشخص است، نیچه در این اثر به این سؤال مهم پاسخ می‌دهد که چگونه به انسانی که هستیم تبدیل می‌شویم. از سوی دیگر نیچه در این کتاب مروری بر آثار و اندیشه‌های خود دارد و به‌نوعی آنها را ارزیابی می‌کند. نیچه کتاب را قبل از سال ۱۸۸۸ نوشت، اما پیتر گاست در سال ۱۹۰۸ و بعد از مرگ او منتشرش کرد. او با عنوان‌های طعنه‌آمیزی مانند «چرا من این‌قدر عاقلم؟» یا «چرا کتاب‌های خوبی می‌نویسم؟» کارنامه کاری خود را قضاوت می‌کند.

هنوز زمان من فرا نرسیده است. برخی پس از مرگ متولد می‌شوند.

۴. چنین گفت زرتشت از تأثیرگذارترین کتاب های نیچه

«چنین گفت زرتشت» از معروف‌ترین و تأثیرگذارترین کتاب های فردریش نیچه به‌ شمار می‌رود. او در این کتاب برخلاف دیگر آثارش از روایتی داستانی برای بیان تفکرات فلسفی خود استفاده می‌کند. شخصیت اصلی داستان او زرتشت، پیامبر ایران باستان است که تنهایی خود در کوهستان را رها می‌کند تا به جهان بگوید خدا مرده است و اَبرمرد، تجسم انسانی الوهیت، جانشین اوست. نیچه می‌گوید «خدا مرده است» و اصرار می‌کند معنای زندگی را باید در قالب‌های کاملا انسانی جست‌وجو کرد.

هر آن کس که می‌خواهد پروازکردن بیاموزد، ابتدا بایستی ایستادن، راه‌رفتن، دویدن، صعودکردن و رقصیدن را یاد بگیرد. هیچ‌کس پرواز‌کردن را با پروازکردن نمی‌آموزد.

۵. دجال

این کتاب در سال ۱۸۹۵ منتشر شد و نیچه در آن نگرشی بسیار بحث‌برانگیز به مسیحیت را ارائه می‌کند. به همین دلیل در مقدمه عنوان می‌کند که این اثر را برای مخاطبان محدودی نوشته است که می‌توانند بدون هیچ تعصب و جهت‌گیری کتاب را بخوانند.

آنان اهرم قدرت هستند و از گناه گذران زندگی می‌کنند و ارتکاب گناه امری لازم برای آنان است. والاترین اصل در این زمینه چنین است: خدا هرکس را که کفاره دهد، می‌بخشاید. به بیان ساده چنین می‌شود: آن کسی را می‌بخشد که تسلیم کشیشان باشد.

۶. غروب بت‌ها

«غروب بت‌ها» آخرین کتابی است که در زمان حیات نیچه در سال ۱۸۸۹ از او منتشر شد. کسانی که دیگر آثار او را مطالعه کرده‌اند به‌خوبی می‌دانند که این اثر خلاصه و چکیده‌ای از تفکرات، فلسفه و هر آن چیزی است که نیچه در زندگی کوتاهش می‌خواسته به ما بگوید. از این رو این کتاب برای کسانی که می‌خواهند با نیچه و تفکرات او آشنا شوند انتخاب مناسبی است.

اگر آدمی برای چرای زندگی خود پاسخی داشته باشد، کم و بیش با هر چگونه‌ای می‌سازد.

۷. زایش و مرگ تراژدی

این کتاب اولین اثر منتشرشده نیچه است که بازتابی از تفکرات او درباره هنر مدرن، معنای زندگی و نهیلیسم است. او بیش از همه به فلسفه یونان و بحث اساطیری آن می‌پردازد و به‌نوعی آن را با انسان دنیای مدرن مقایسه می‌کند که ارزش‌هایش رو به افول‌اند و از اسطوره‌ خالی شده است. این کتاب را می‌توان سنگ بنای آثار نیچه دانست، زیرا در کتاب‌های بعدی‌اش موضوعات مطرح‌شده در این کتاب را به تفصیل توضیح می‌دهد.

۸. تبارشناسی اخلاق

همان‌طور که از عنوان کتاب هم معلوم است نیچه می‌خواهد در این اثر از اخلاق سخن بگوید. او از زوایای مختلفی موضوع اخلاق را بررسی می‌کند. مفاهیمی چون خیر و شر که قبلا در کتاب‌های دیگرش به آنها پرداخته در اینجا هم به بحث گذاشته می‌شوند. احساس گناه و عذاب وجدان از دیگر موضوعات مطرح‌شده در این کتاب‌اند. اگر از علاقه‌مندان به آثار نیچه هستید، این کتاب نگاه نیچه به اخلاق را به شما نشان می‌دهد.

از وحشتی که از انسان در دل ما نشسته است، ما عشق به او را نیز از یاد برده‌ایم، احترام به او را و امیدبستن در او را، حتی ارادهٔ گراینده به او را.

۹. درباره حقیقت و ناحقیقت

این کتاب در واقع گزیده‌هایی از نوشته‌های نیچه است که تیلور کارمن گردآوری کرده است. «معنا» و «ارزش حقیقی» موضوع اصلی این کتاب است. آنچه در گردآوری این اثر جلب‌توجه می‌کند ترتیب مطالب کتاب است که به مخاطب سیر تکامل نیچه در شناخت و بیان حقیقت را نشان می‌دهد. این کتاب کم‌حجم گزینه مناسبی برای آشنایی با بخشی از اندیشه‌های نیچه است. همچنین کتاب می‌تواند برای کسانی که به جملات قصار فلسفی علاقه‌مند هستند جالب باشد.

آدمی تنها تا اندازه‌ای خواهان حقیقت است. او پیامدهای خوشایند حقیقت را که حافظ زندگی او هستند می‌طلبد؛ آدمی نسبت به دانایی محضی که پیامدی ندارد بی‌تفاوت است، او حتی با حقایقی که بالقوه پرگزند و ویرانگرند دشمن است.

۱۰. انسانی، زیادی انسانی

این کتاب سومین اثر نیچه است که در سال ۱۸۷۸ منتشر شد. در این کتاب نیچه پایه‌های فلسفه شخصی خود را بنا می‌کند و برخلاف ۲ اثر قبلی‌اش که تحت‌تأثیر تفکرات شوپنهاور و واگنر بودند، در این کتاب از آنها فاصله می‌گیرد و آنچه بیان می‌کند شخصی‌تر و به خود او نزدیک‌تر است. نیچه در این اثر سعی دارد مثل همیشه پرده از واقعیت‌ها بردارد. موضوعات بحث‌شده در این کتاب در دسته روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، دین و زیبایی‌شناسی قرار می‌گیرند.

عشق و نیکی کافی در جهان وجود ندارد که مجاز به دادن آنها به موجودات خیالی باشیم.

شما بگویید

در معرفی کتاب امروز تعدادی از معروف‌ترین کتاب‌های نیچه را به شما معرفی کردیم. تا چه اندازه با نیچه و آثارش آشنایی دارید؟ کدام‌یک از کتاب‌های او را مطالعه و با آن بیشتر ارتباط برقرار کرده‌اید؟ جای کدام‌یک از کتاب‌های نیچه در میان کتاب‌های معرفی‌شده خالی است؟ لطفا نظرها و پیشنهادهای خود را برایمان در قسمت دیدگاه‌ها بنویسید.