کامبوزیا پرتوی؛ خالق خاطرات سال‌های بی‌گناهی

برترین ها: کامبوزیا پرتوی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس سرشناس گیلان و ایران که مدتی پیش به دلیل جراحی قلب راهی بیمارستان شده بود، صبح امروز ۴ آذر به دنبال ابتلا به کرونا درگذشت.

او فعالیت هنری خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه در سینمای آزاد دماوند آغاز نمود، بعد از مدتی نخستین فیلم بلند داستانی اش را با نام «عینک» برای شبکه دوم تلویزیون ساخت و کارگردانی در سینمای حرفه‌ای را با فیلم «ماهی» تجربه کرد.  

گلنار

کامبوزیا پرتوی در فیلم «گلنار» با تلفیق واقعیت و فانتزی و بهره بردن از قصه‌ای فولکلور، حضور عروسک و وجوه موزیکال توانست فیلمی روان و جذاب برای مخاطب کودک خلق کند. فیلمی که در خاطره جمعی کودکان آن زمان جای خاصی را به خود اختصاص داد.

گربه آوازخوان

پس از موفیقیت فیلم «گلنار»، پرتوی دو سال بعد «گربه آوازخوان» را با قصه‌ای ساده و  فانتزی با استفاده از شیوه عروسکی ساخت. موسیقی متن و طراحی صحنه باعث موفقیت آن در نمایش جشنواره‌ای و عمومی شد.

بازی بزرگان

«بازی بزرگان»؛ تلاش یک دختر و پسر نوجوان پس از بمباران و حمله نیرو‌های بعثی برای نجات یک نوزاد است. این دومین فیلم پرتوی با مضمون دفاع مقدس بود. این فیلم تاثیر زیادی روی مخاطب گذاشت.

از دیگر فیلم‌های پرتوی در ژانر کودک «افسانه دو خواهر» و «ننه لالا و فرزندانش» است. این دو فیلم از نظر مخاطب پسندی فاصله زیادی با ساخته‌های قبلی او داشت.

کافه ترانزیت

پرتوی در سال ۸۳ پس از چندین سال دوری از کارگردانی «کافه ترانزیت» را ساخت. «کافه ترانزیت» فیلمی اجتماعی است که به نقد مردسالاری در جامعه ایرانی می‌پردازد. در این اثر عشق به عنوان زبان مشترک همه اقوام، جنگ ویرانگر تمامی ملت‌ها و تلاش برای به دست آوردن نقطه‌ای امن برای زندگی آسوده در طول اثر مطرح می‌شود.

پرتوی برای کارگردانی «کافه ترانزیت» جایزه جشنواره بین‌المللی فیلم مار دل پلاتا و جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم داکا و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از جشنواره فیلم فجر و تندیس زرین جشن خانه سینما را کسب کرد و نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو، نامزد جایزه بالن طلایی جشنواره سه قاره در سال ۲۰۰۵ شد. وی همچنین برای کارگردانی این فیلم در بخش بهترین کارگردان کاندیدا شد.

کامیون

آخرین ساخته او فیلم «کامیون» است فیلمی که قرار بود با حضور بهروز وثوقی در ترکیه ساخته شود، اما وقتی کامبوزیا پرتوی به این نتیجه رسید که امکان گرفتن مجوز بازی برای وثوقی وجود ندارد و فراهم نشدن امکان ساخت آن بیش از ده سال طول کشید تا پروژه خود را به شکل دیگری ساخت. 

قصه فیلم ماجرای زنی است که حمله داعش باعث می‌شود به قصد پیدا کردن شوهرش به تهران بیاید. فیلم «کامیون» که هنوز به نمایش عمومی در نیامده است، برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را برای «کامیون» از جشنواره فیلم فجر دریافت کرده بود.

نویسنده آثار مطرح رسول صدرعاملی

پرتوی برای رسول صدرعاملی فیلمنامه فیلم‌های «من ترانه پانزده سال دارم» و «دیشب باباتو دیدم آیدا»؛ «دو قسمت از سه گانه صدرعاملی» درباره وضعیت دختران نوجوان و مشکلات آن‌ها را نوشته است.

این فیلم‌ها با نگاهی جامعه شناسانه و در نظر گرفتن جذابیت‌هایی که بتواند مخاطب را جذب کند و در عین حال زاویه دید یک نوجوان به مسائل مختلف را مطرح می‌سازد. او جایزه بهترین فیلمنامه را برای «من ترانه ۱۵ سال دارم» در سال ۱۳۸۰ از بیستمین جشنواره فیلم فجر دریافت نمود.

همکاری دیگر او با رسول صدرعاملی فیلم‌های «شب» و «هر شب تنهایی» بود. این فیلم‌ها از مجموعه فیلمنامه‌های «شهری که دوست می‌دارم» است، توسط کامبوزیا پرتوی به نگارش درآمده است. این دو فیلم با مضمون زائران حرم امام رضا (ع) ساخته شده اند.

همکاری با جعفر پناهی 

پرتوی سال ۷۸ فیلمنامه «دایره» را برای جعفر پناهی می‌نویسد. دایره فیلمی اجتماعی درباره وضعیت بخشی از زنان در جامعه است. فیلم در عرصه جشنواره‌های جهانی به موفقیت می‌رسد، اما هیچ وقت امکان اکران عمومی در داخل کشور را به دست نمی‌آورد. همکاری دیگر او با جعفر پناهی فیلم «پرده» است؛ که در ایران اکران نشد و برای این فیلم برنده جایزه خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین ۲۰۱۳ شدند. 

کامبوزیا پرتوی هم چنین نویسنده فیلم نامه فیلم‌های خیابان‌های آرام (کمال تبریزی) و فراری (داود نژاد) و محمد رسول‌الله (مجید مجیدی) است. او سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را برای فیلم‌ فراری از جشنواره فیلم فجر دریافت کرده بود.

در فیلم‌هایی مثل آدم (رضا کاهانی)، شبانه‌روز و پنج ستاره مشاور کارگردان و در فیلم‌هایی مثل شب یلدا (کیومرث پوراحمد)، یک شب، سه زن (منیژه حکمت) و سوت پایان (نیکی کریمی) مشاور فیلمنامه بوده‌است. پرتوی در ساخت خانه دوست کجاست با عباس کیارستمی همکاری داشت و فیلمنامه ایستگاه متروک را بر اساس طرحی از او نوشت.

او همچنین دو جایزه بهترین فیلمنامه از جشن خانه سینما را برای فیلم‌های قطعه ناتمام (مازیار میری) و کافه ترانزیت از آن خود کرد. او نویسنده سریال «گل پامچال» و نویسنده طرح اولیه فیلم «گروهبان» بوده ‌است.

روحش شاد، یادش گرامی