چرا انحصار، نتیجه حمایت‌های دولت شده است؟

آنچه که برای کشورهایی مثل ایران حایز اهمیت است، توجه سیاستگذار به پیشران‌های اقتصادی است. اگر حمایت مناسب صورت نگیرد، یک بی‌نظمی شکل می‌پذیرد که اشتغال پایدار را رقم نخواهد زد. پیشران‌ها مهم هستند، زیرا رشد اقتصادی را برای کشور به ارمغان می‌آورند، کارآفرینی را گسترش خواهند داد، رشد بخش واقعی اقتصاد و تولید را در بر خواهد داشت، اشتغال پایدار را ایجاد خواهند کرد، درآمد قابل قبول خانوارها را تضمین خواهد کرد، به تبع رشد بخش واقعی اقتصاد سبب کاهش نقدینگی و در نتیجه تورم خواهد شد.

متاسفانه موانع بر سر راه پیشران‌های اقتصادی بسیار زیاد است. یکی از مشکلات پیش روی پیشران‌های اقتصادی، عدم تشخیص مناسب صنایع پیشران است و از طرف دیگر، حمایت‌های صورت گرفته از دولت معمولا به ضدپیشرانان تبدیل شده است.

قرار بود که حمایت از پیشران‌های اقتصادی به رقابت در بازارها تبدیل شود، اما به گونه‌ای رقم خورده است که نتیجه کاملا عکس داده و انحصار ماحصل حمایت‌های دولت شده است. به طور مثال دولت‌ها، قیمت‌گذاری را به شکل دستوری انجام می‌دهند و این کارایی لازم را از پیشران‌های اقتصادی سلب می‌کند. اگر دولت‌ها به جای بنگاه‌داری از سیاست‌گذاری مطلوب و مناسب بهره گیرند و رقیبی برای بخش خصوصی ایجاد نکنند، قطعا زمینه رشد صنایع فراهم می‌شود. پیشران‌های اقتصادی علاوه بر اثرات اقتصادی، تاثیرگذاری‌های اجتماعی هم دارند و به همین علت دولت موظف است که حمایت‌های لازم را از آنان انجام دهند.

از مجمع کارآفرینان ایران انتظار می‌رود که در زمان مناسب مشکلات را شناسایی کنند و در اسرع وقت راهکار مناسب ارائه دهند و رایزنی‌های لازم را در سطح دولت و حاکمیت انجام دهند تا بتوانند رشد بخش واقعی اقتصاد را رقم زنند.

اگر نگاهی به کشورهای توسعه‌یافته بیاندازید، به خوبی متوجه خواهید شد که میزان رشد صادرات و واردات با یکدیگر توازن دارد. ما هیچ وقت نمی‌توانیم اعلام کنیم که پیشران‌های اقتصادی سبب به صفر رسیدن واردات می‌شود یعنی در مواردی که نیاز کشور است، پیشران‌ها می‌توانند پیشرو باشند.

کارآفرین بزرگ یا صنایع پیشران لزوما بدین معنا نیست که حتما از رانتی برای بزرگ شدن استفاده کرده است. در سالیان گذشته افزایش فاصله طبقاتی و کاهش عدالت اجتماعی باعث شده که نگاه‌ها به پیشران های اقتصادی تغییر کند. یک ضرب‌المثل غلطی از گذشته با این مضمون که کسی پولدار نمی‌شود مگر با غارت مال دیگران، سبب این فرهنگ‌سازی غلط و نادرست در جامعه شده است.

برای واحدهای بزرگ این توصیه را دارم که به تلاش و کوشش خود ادامه دهند و هرگز ناامید نشوند. شاید شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای باشد که حال واحدهای صنعتی آن‌چنان باب میل نباشد اما همانند سنوات گذشته که با تلاش و کوشش جلو رفتند و مایوس نشدند، به حرکت خود ادامه دهند و رشد اقتصادی را برای کشور به ارمغان بیاورند.

* کارشناس اقتصادی

۲۲۳۲۲۵