وزیرخارجه انگلیس در عربستان و عراق به دنبال چه‌بود؟/از برجام و ایران تا تجارت و عادی سازی روابط سعودی با اسرائیل

هفدهم خرداد دومینیک راب طی جلسه‌ای با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان که در دفترش در شهر نیوم برگزار شد ، در خصوص راه‌های دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه گفت وگو کردند.

نیوم یک شهر برنامه‌ریزی شده در عربستان است که قرار است تا سال‌های آتی قابل سکونت شود. بن سلمان سال ۲۰۱۸ میلادی در گفت‌وگو با خبرگزاری بلومبرگ گفته بود که پروژه نیوم در سال ۲۰۲۵ تکمیل خواهد شد و فاز اول آن در حال اتمام است. به گفته مقامات عربستان، سرمایه موردنیاز برای ساخت این قطب تجاری ۵۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می شود.

بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه عربستان مقام‌های طرفین در این ملاقات درباره تلاش‌ها برای ارتقای امنیت منطقه و همچنین تثبیت نظم ثبات در خاورمیانه و البته افزایش همکاری‌های دوجانبه بحث و تبادل نظر کردند.

وزارت امور خارجه انگلیس هم به نقل از دومینیک راب، عربستان  را یکی از شرکای دیرینه و دوست نزدیک انگلیس خواند که در تامین امنیت منطقه نقش کلیدی ایفا می‌کند. وزیر خارجه انگلیس همچنین برتعهد کشورش برای مقابله با چالش‌های امنیتی مشترک از جمله ادامه درگیری‌ها در یمن و آنچه او «تهدیدهای ایران» خواند تاکید کرد.

گفتنی است که نشست یادشده، سفرای دو کشور، وزرای امور خارجه و بازرگانی عربستان حضور داشتند. گفتنی است از سفیر انگلیس در عربستان «نیل کرومپتون» به عنوان یک کارشناس امور ایران نام برده می شود. او سال ۹۸ به این سمت منصوب شد.

راب سپس با وزیر دفاع عربستان دیدار و در پیام توئیتری ادعا کرد: از تهدیدهای منطقه‌ای ناشی از ایران تا ادامه بحران در یمن و چالش‌های جدید مقابله با حملات سایبری، من و خالد بن‌سلمان توافق کردیم که رابطه قوی و با دوام انگلیس و عربستان در مقابله با تهدیدهای مشترک حائز اهمیت است.

سفر به عربستان؛ از برجام تا تجارت و عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی

سفر وزیر امور خارجه انگلیس به عربستان را می‌توان از سه منظر مورد توجه قرار داد. راب از سو با توجه به پیشرفت مذاکرات جاری در وین پیرامون برجام و افزایش امیدواری‌ها نسبت به احیای این توافق تلاش کرد تا به طرف های سعودی درباره جایگاه عربستان در خاورمیانه نزد دولت لندن، به رغم تحولات وین اطمینان دهد.  

دیپلمات‌های ارشد کشورهای عضو برجام طی یک ماه گذشته در وین گردهم آمده‌اند تا این توافق را که آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شد احیا کنند. در همین حال گزارش‌های مختلفی در خصوص مذاکرات محرمانه میان ایران و عربستان منتشر شده است.

دومینیک راب اردیبهشت گذشته با ایراد سخنانی در نشست کمیته دفاعی و روابط خارجی مجلس اعیان، احیای برجام را به نفع همه خواند و گفت که در این زمینه با طرف‌های سعودی در تماس است تا اطمینان حاصل کند که آن‌ها اهمیت این موضوع را درک می‌کنند.

وزیر خارجه انگلیس با بیان اینکه انتقادهای زیادی علیه برجام وجود دارد تصریح کرد که مخالفان این توافق طرح جایگزین و تمایلی به انجام هیچ کاری ندارند.

این درحالیست که در جریان آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، هیات ها ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت های صورت گرفته در راستای احیای برجام، بار دیگر بر عزم و جدیت خود برای پیگیری روند گفت‌وگوها با هدف یافتن راه حل‌هایی برای چند موضوعی که هنوز حل و فصل نشده اند تاکید کردند.

دور ششم مذاکرات وین امروز (شنبه) با تشکیل کمیسیون مشترک در وین از سر گرفته می‌شود. مذاکرات بر اساس گزارش‌های منتشر شده به یک قدمی توافق نهایی رسیده و به تعبیر نماینده روسیه این توافق در دسترس است.

وزیر امور خارجه انگلیس همچنین در این سفر تلاش کرد تا به رغم جنایات جنگی ائتلاف عربستان در یمن و نقض گسترده حقوق بشر در این کشور اطمینان دهد که روابط پر سود اقتصادی و تجاری دو طرف جریان دارد.

انگلیس از زمان آغاز جنگ یمن که علاوه بر آمار بالای تلفات، ده‌ها هزار زخمی و ویرانی در این کشور مسلمان به‌جای گذاشته، مجوز فروش حدود پنج میلیارد پوند سلاح به عربستان سعودی را صادر کرده و در آموزش نیروهای سعودی نقش جدی داشته است.

عربستان و امارات از ششم فروردین سال ۹۴ در قالب ائتلافی از چند کشور عربی و با کمک آمریکا، حملات گسترده‌ای را علیه یمن به‌عنوان فقیرترین کشور عربی آغاز کردند تا به بهانه بازگرداندن «عبدربه منصور هادی» رئیس‌جمهوری مستعفی و فراری این کشور به قدرت، به اهداف و زیاده‌خواهی‌های سیاسی خود جامه عمل بپوشانند.

جنگ علیه یمن همچنین میلیون‌ها یمنی را با بحران شدید گرسنگی و قحطی روبه‌ رو کرده است، به‌گونه‌ای که سازمان ملل متحد در گزارشی، قحطی در این کشور را بزرگ‌ترین فاجعه انسانی نامیده است.

انگلیس با وجود مخالفت گروه‌های حقوق بشری و سازمان های جهانی ، دولت لندن با توقف فروش سلاح به ریاض مخالف است. مقامات این کشور معتقدند که توقف معاملات پرسود تسلیحاتی، عربستان را به تامین نیاز خود از طریق کشورهای دیگر هدایت می‌کند.

اما از ارتباط سفر وزیر خارجه انگلیس به عربستان با جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم و بی دفاع فلسطین هم نباید غافل شد. دومینیک راب پس از یک وقفه چند روزه که به فلسطین اشغال سفر کرده بود راهی عربستان شد تا رسالت ناتمام پروژه کاخ سفید برای عادی سازی روابط ریاض – تل‌آویو را دنبال کند.

تاکنون چندین کشور عربی با رژیم جنایت‌کار اسرائیل دست بیعت داده‌اند اما عربستان سعودی به رغم روابط پنهانی که با سران این رژیم جنایتکار دارد در علنی کردن این رابطه احتیاط به خرج داده است. حملات اخیر رژیم صهیونیستی علیه باریکه غزه که بالغ بر ۲۵۰ کشته برجای گذاشت طبیعتا می‌تواند عاملی باشد که در مسیر عادی سازی روابط ریاض – تل‌آویو وقفه ایجاد کند.

این درحالیست که منابع آمریکایی می‌گویند دولت جو بایدن می کوشد تا کشورهای عربی بیشتری را وارد برنامه عادی سازی روابط با اسرائیل کند. این منابع تأکید کرده‌اند که افق‌های مهمی پیش روی عادی سازی روابط با اسرائیل می‌بینند هرچند حاضر نشده‌اند از هیچ کشوری نام ببرند.

سال گذشته و در ماه‌های پایانی دولت ترامپ، امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی روابط عادی برقرار کردند.

تنش اخیر میان اسرائیل و فلسطین در غزه و بیت‌المقدس به کوشش‌های دیپلماتیک اسرائیل و آمریکا برای ادامه روند عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل آسیب زده است. ضمن آنکه روابط اردن با اسرائیل که به چند دهه پیش بازمی‌گردد تا حدود زیادی تیره شده است.امارات و بحرین سال گذشته با میانجیگری آمریکا و تمکین از درخواست واشنگتن، با پشت کردن به آرمان فلسطین روابط خود را با رژیم صهیونیستی برقرار کردند.

در پی این دو کشور، سودان نیز به بهانه خروج از لیست کشورهای حامی تروریسم آمریکا، به صف کشورهای سازشکار پیوست و با تل آویو روابط عادی برقرار کرد.

آخرین کشوری که با وعده‌های واشنگتن حاضر به عادی‌سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی شده مغرب بود که این اقدام دولت رباط با موجی از مخالفت در داخل این کشور مواجه شده است. طبیعی است که چرخش عربستان به سمت رژیم صهیونیستی می‌تواند کارت مهمی در پیشبرد اهداف کاخ سفید در خاورمیانه باشد.

سفر به عراق؛ از امضاء سند همکاری تا مصادره مدال شکست داعش

سفر وزیر خارجه انگلیس به عراق بیشتر حول محور مسائل امنیتی و حضور نیروهای ائتلاف بین المللی ضد داعش در عراق تمرکز داشت. دومینیک راب در جریان این سفر با «برهم صالح» رئیس جمهوری، «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر، «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان و «فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق دیدار و گفت وگو کرد.

او همچنین از این فرصت استفاده کرد تا با طرف عراقی سند همکاری راهبردی امضاء کند. این سند بر تعمیق و تقویت همکاری‌های دو کشور بویژه در زمینه حمایت از تلاش‌های بغداد برای مقابله با داعش نظارت دارد.

وزیر امور خارجه انگلیس همچنین با نیروهای ائتلاف بین المللی ضد داعش در عراق دیدار کرد و «از تلاش‌های آن ها در زمینه مقابله با داعش تقدیر کرد». رئیس دستگاه دیپلماسی انگلیس در توئیتی نوشت: ما (ائتلاف بین المللی ضد داعش) با کمک هم توانستیم نزدیک به ۸ میلیون غیر نظامی و ۱۱۰ هزار کیلومتر مربع از خاک عراق و سوریه را از دست داعش آزاد کنیم»

راب از سفر به اربیل و دیدار با مسعود بارزانی رهبر حزب دمکرات کردستان عراق خبر داد. او بدون اشاره به رشادت‌های سربازان رشید جمهوری اسلامی در بیرون راندن داعش و تامین امنیت این منطقه ادعا کرد که انگلیس از ثبات منطقه و مقابله با داعش حمایت می‌کند.

این درحالیست که بارزانی پیشتر در مصاحبه‌ای به نقش منحصر به فرد سردار سلیمانی فرمانده فقید سپاه قدس در زمین گیر کردن داعش تاکید و اشاره کرد که چطور حضور وی در تضعیف روحیه و شکست داعش نقش موثری ایفاد کرد.

بر اساس آخرین گزارش وزارت امور خارجه انگلیس درباره سفر راب به عراق، لندن متعهد شد که یک میلیون پوند به هیات سازمان ملل متحد در امور عراق کمک مالی خواهد کرد تا از برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه در این کشور اطمینان حاصل کند.

در مجموع به نظر می‌رسد که سفر رئیس دستگاه دیپلماسی انگلیس به خاورمیانه بخشی از سیاست‌های ماجراجویانه این کشور در منطقه برای تداوم نفوذ و غارت منابع ملت‌های منطقه صورت گرفت.

310 310