همکاری‌های تازه دفاعی میان کره جنوبی و کشورهای عربی خلیج فارس

شانزدهم ماه ژانویه ۲۰۲۲ و هم‌زمان با تشدید حملات موشکی و پهپادی انصارالله یمن بر ضد اهدافی در امارات متحده عربی، «مون جائه این»، رئیس جمهور کره جنوبی عازم این کشور شد و در دیدار با محمد بن راشد آل مکتوم، نخست وزیر امارات، در دوبی قراردادی برای فروش یک سامانه ضد موشکی برد متوسط به ارزش ۵‌/‌۳ میلیارد دلار (چهار تریلیون وون) به امضا رساند. این قرارداد بزرگ‌ترین فروش تسلیحاتی کره جنوبی به یک کشور خارجی به‌شمار می‌آید. جالب توجه اینکه این سامانه موشکی سطح‌به‌هوا، موسوم بهKM-SAM «چئونگانگ ۲» با حمایت فنی شرکت‌های دفاعی روسی (آلماز _ آنتی و فاکل) ساخته شد. درحقیقت، این سامانه بر اساس فناوری موشک رهگیر ۹n۹۶ که در سامانه‌های S-۳۵۰ E و S-۴۰۰ روسیه به‌کار می‌روند، طراحی و ساخته شده و قراراست که جایگزین سامانه‌های موشکی زمین‌به‌هوای قدیمی‌تر «هاوک» ساخت آمریکا متعلق به کره جنوبی شوند که از سال ۱۹۶۴ خریداری شده بودند. سامانه «چئونگانگ ۲» آزمایش‌های میدانی خود را در نیروی هوایی کره جنوبی با موفقیت پشت سر گذاشت و اوایل سال ۲۰۱۶ وارد خدمت این نیرو شد. این سامانه عنصر اصلی برنامه ضد موشکی چندلایه کره جنوبی محسوب می‌شود.

امارات متحده عربی نخستین کشور خارجی به‌شمار می‌آید که سامانه چئونگانگ ۲ را به‌خدمت می‌گیرد. طارق عبدالله رحیم الهوسانی، مدیرعامل شورای اقتصادی «توازن» در ابوظبی که مسئولیت خرید تسلیحات از خارج را برعهده دارد، معتقد است که خرید این سامانه کیفیت دفاع موشکی امارات متحده را بهبود می‌بخشد. این قرارداد ثمره همکاری‌های دفاعی دو کشور محسوب می‌شود. به‌گفته «اداره برنامه اکتساب دفاعی» کره جنوبی (DAPA)، دو کشور همچنین یادداشت تفاهمی برای انجام همکاری در زمینه دیگر فناوری‌های دفاعی شامل تولید سیستم‌های تسلیحاتی به امضا رساندند. شرکت‌های دفاعی کره جنوبی همواره درحال تلاش برای امضا قراردادهایی به‌منظور تولید موشک با شورای اقتصادی «توازن» بوده‌اند. این شرکت‌ها و شرح وظایف آنها عبارت‌اند از:

۱- شرکت LIG Nex۱: برای کمک به یکپارچه‌سازی سامانه موشکی مورد مذاکره؛

۲- شرکت Hanwha Systems: برای ساخت یک سیستم راداری چندمنظوره؛

۳- شرکت Hanwha Defense: برای ساخت سامانه پرتاب عمودی و همچنین خودروهای حمل‌کننده و مسلح‌کننده موشک‌ها.

سامانه چئوگانگ در دو نوع رهگیری‌کننده هواپیما و نیز موشک‌های بالستیک طراحی و ساخته شده‌ است که ابوظبی نوع دوم آن را خریداری کرده است. چئوگانگ ۲ با فناوری موسوم به «Hit to Kill» برای رهگیری هم‌زمان شش فروند موشک بالستیک درحال پرواز در ارتفاع پایین‌تر از چهل کیلومتری و تا برد صد کیلومتری طراحی شده است. این سامانه ضد موشکی همچنین دارای توانایی‌های ضد جنگ الکترونیکی به‌منظور حفظ کارایی خود علی‌رغم ایجاد اختلال الکترونیکی دشمن است. یک آتشبار چئونگانگ ۲، دربرگیرنده چهار تا شش دستگاه خودروی حمل‌کننده، نگهدارنده و پرتاب‌کننده موشک دارای هشت لوله پرتاب، یک سامانه راداری سه‌بعدی آرایه فازی چندمنظوره و یک خودرو حامل بخش فرماندهی آتش است. سیستم راداری و کنترل آتش این سامانه قابلیت کارکرد در وضعیت آب‌وهوایی نامتعادل و شرایط جنگی الکترونیکی را دارد. گفته می‌شود این سامانه دارای سرعت بیشتری نسبت به سامانه پاتریوت ساخت آمریکا در هدفگیری و شلیک دوم را دارد. وزن این موشک رهگیر ۴۰۰ کیلوگرم، طول بدنه ۶‌/‌۴ متر، پهنای بدنه ۵‌/‌۲۷ سانتیمتر، موتور سوخت جامد حداکثر سرعت ۴ تا ۵ برابر سرعت صوت و ارتفاع عملیاتی بین ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر است.

سابقه همکاری دفاعی میان کره جنوبی و امارات متحده عربی به ژانویه ۲۰۱۱ و هنگامی‌ بازمی‌گردد که یک تیم ۱۶۰۰نفره از نیروهای عملیاتی ویژه کره جنوبی تحت نام «اخوۀ»(برادر) عازم امارات متحده عربی شدند تا نیروهای ویژه این کشور را آموزش دهد و با آنها تمرینات مشترک برگزار کنند. علاوه‌بر این، گزارش‌هایی وجود داشتند که حاکی از تأمین امنیت پروژه احداث نیروگاه هسته‌ای تولد برق «برکۀ»، مجهز به چهار راکتور هسته‌ای در صحرای غربی ابوظبی توسط واحدهای ویژه کره جنوبی بودند. این نیروگاه هسته‌ای با قدرت ۱۴۰۰ مگاوات _ که نخستین نیروگاه اتمی شبه‌جزیره عربستان به‌شمار می‌آید _ به‌وسیله پیمانکاران کره‌جنوبی و با هزینه بیست میلیارد دلار ساخته شده است. امارات متحده عربی قصد دارد که یک‌چهارم نیروی الکتریسیته خود را از محل نیروگاه‌های هسته‌ای تأمین نماید. همچنین، در جریان مذاکرات هفدهم فوریه ۲۰۱۹، «جئونگ کیونگ دو» وزیر دفاع کره جنوبی با محمد احمد البوواردی، وزیر دفاع امارات متحده، دو کشور توافق کرده بودند برای تبادل پرسنل، تقویت همکاری‌ در عرصه آموزش و برگزاری تمرینات، مقابله با تهدیدات سایبری و تقویت پیوندهای صنایع نظامی دو کشور با یکدیگر همکاری کنند.

به‌عقیده تحلیلگران امور دفاعی، کره جنوبی می‌تواند ازطریق حضور نیروهایش در امارات متحده عربی نقش بزرگ‌تری در شکل بخشیدن به تحولات در منطقه حساس خاورمیانه بازی کند. هفتاد درصد از نفت مورد نیاز کره جنوبی از خاورمیانه، هشت درصد آن از امارات متحده عربی تأمین می‌شود. دولت و شرکت‌های خصوصی کره جنوبی دارای سهام در شرکت‌های نفتی اماراتی هستند. سئول همچنین واحدهای دریایی خود تحت نام «چئونگهائه» برای مبارزه با پدیده دزدان دریایی در آب‌های منطقه ازجمله آبراه کلیدی تنگه هرمز مستقر کرده بود. کره جنوبی نه‌تنها یکی از خریداران عمده نفت امارات متحده عربی محسوب می‌شود بلکه شرکت‌های کره‌ای نقش مهمی در توسعه میادین نفتی امارات ایفا می‌کنند.

افزون براین، امارات متحده عربی دارای روابط دفاعی با عربستان سعودی است. صنایع تسلیحاتی عربستان سعودی (SAMI) دوم ژوئیه ۲۰۱۹ اعلام کرد که یادداشت تفاهمی را به سه شرکت کره جنوبی از گروه «Hanwha» برای تقویت و توسعه صنایع دفاعی بومی پادشاهی سعودی به امضا رسانده است. بر اساس این تفاهم‌نامه، شرکت‌های Hanwha Corporation، Hanwha Defenseو Hanwha Systems به عربستان سعودی برای تولید و فروش مهمات در داخل عربستان کمک می‌کنند. علاوه‌براین، قراراست این شرکت‌های کره‌ای به سعودی‌ها در تولید سیستم‌های موشکی، توپخانه، خودروهای رزمی، سیستم‌های دریایی، سامانه‌های فرماندهی و کنترل، کامپیوتر، سامانه‌های جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات (C۴۱)، سامانه‌های جاسوسی، نظارت و شناسایی (ISR) کمک کنند. به‌گزارش بخش نظارتی COMTRADE در سازمان ملل متحد، صادرات تسلیحات، مهمات، قطعات یدکی و دیگر لوازم جانبی ساخت کره جنوبی ساخت کره جنوبی به عربستان سعودی در سال ۲۰۲۰، به ۴۹‌/‌۱۰۴ میلیون دلار رسیده بود. این تسلیحات ومهمات ازجمله شامل بمب، نارنجک، اژدر، مین، موشک، و دیگر مهمات، قطعات یدکی سلاح‌ها و سلاح‌های کمری می‌شدند.

علاوه‌براین موارد، مون جوئه این در جریان سفر ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲ خود به ریاض با محمد بن سلمان، ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی، موضوع عقد قراردادهای بالقوه دفاعی جهت فروش تسلیحات و نیز راکتورهای هسته‌ای جهت تولید برق را مورد بحث و بررسی قراردادند.

*کارشناس مسائل بین الملل

 

۳۱۱۳۱۱