همایش ملی فلسفه معنویت؛ با تاکید بر آراء علامه حسن زاده آملی

به گزارش «مبلغ»- حجت الاسلام والمسلمین علی فضلی در نشست خبری همایش ملی فلسفه معنویت؛ با تاکید بر آراء علامه حسن‌زاده آملی (ره) که امروز ۲۷ آبان ماه در سالن فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، ضمن تبریک ولادت حضرت زینب(س)، در رابطه با چرایی برگزاری همایش فلسفه معنویت؛ با تاکید بر آراء علامه حسن زاده آملی، عنوان کرد: علامه حسن زاده میراث دار علوم سه گانه‌ای است که در چهار قرن اخیر اخیر اتفاق افتاده است، این شخصیت نقطه تلاقی حرکت فلسفی، عرفانی و سلوکی است و دو تئوری برجسته، یکی راه گذر از علم و نفس فلسفی به علم نفش شهودی و دوم نقد شناسی علمی به نقد شناسی سلوکی و شهودی را در آثار خود مطرح می‌کند.

علامه حسن‌زاده آملی فیلسوف نفس و عارف نفس بود

وی ادامه داد: می‌توان گفت علامه حسن‌زاده آملی فیلسوف نفس و عارف نفس بودند و بیشتر آثار علامه نیز در این دو حوزه نگاشته است.

فضلی در خصوص ارتباط معنویت و معرفت نفس، یادآور شد: از نگاه محققین پایه معنویت انسان است که به دنبال خودیابی و گذر از خود بیگانگی است، زیرا انسان‌ در طول تاریخ به دلیل ابتلاء به تعارضات درونی و بیرونی می‌خواهد به آرامش پایدار برسد و لذا به دنبال بُعد فرامادی خود برآمده است که در ادبیات دینی و فلسفی به این بعد فرامادی نفس ناطقه می‌گوییم، بنابراین علامه حسن زاده بسیار در این زمینه پیگیر بوده و از قبل انقلاب حتی برای بازاریان دروس معرفت نفس برگزار می‌کردند.

مدیر گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تاکید کرد: علام حسن زاده آملی به لحاظ تئوریک راه فنی خودیابی و خدایابی، خود شهودی و خدا شهودی را بر پایه حدیث “من عرف نفسه فَقَد عَرَف ربّه” به صورت علمی مطرح و در آثار خود منعکس کرده است.

فضلی، ادامه داد: علامه حسن زاده آملی برای افرادی که در حوزه معنویت، سلامت معنوی و فلسفه معنویت قصد تلاش دارند آثار گران بهایی را به یادگار گذاشته است.

باید یک معنویت اصیل، ذلال، همه جانبه را معرفی کنیم

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد رودگر دبیر علمی این همایش، بیان کرد: علامه حسن زاده آملی اگر چه یک چهره معروف و مشهور است اما به لحاظ ابعاد وجودی و زوایای پنهان شخصیتی مجهول است؛ یعنی آنچنان که باید و شاید نتواسته‌ایم شخصیت او را در جمیع جهات و حیثیات حداقل در همان ۱۷ رشته و گرایش علمی به لحاظ معرفتی که او متخصص در آن‌ها بود را معرفی کنیم تا چه رسد به شخصیت معنوی و سلوکی که مقامات معنوی را طی کرد و به فتوحات غیبی دست پیدا کرد.

وی ادامه داد: او شخصیت معنوی است به بیان دیگر علامه حسن زاده به لحاظ علمی و هم به لحاظ عملی انسانی تکامل یافته است و به قله‌های فتح ناشده دست پیدا کرده و در واقع فاتح بسیاری از قلل در همه این عرصه‌ها و زمینه‌ها است.

رودگر افزود: اگر بخواهیم با ادبیات قرآنی از شخصیت او صحبت کنیم علامه حسن زاده حقیقتا عالم ربانی است و به تعبیر آیه معروف قرآن کریم “انما یخشی الله من عباده العلما”؛ واقعا عالمی است اهل خشیت و اهل معرفت و اهل معنویت آن هم معنویتی در سطوح و ساحات گوناگون و عالی، یک معنویت متعالیه و معنویتی که پویا، انقلابی، اجتماعی و معنویتی که امروز ما در عرصه تولید تمدن نوین اسلامی نیاز داریم.

دبیر علمی این همایش تاکید کرد: علامه حسن زاده آملی هم در آثار وجودی و هم در اثمار وجودی، هم در کلام و هم در کردار، در بیان و در قلم آثار دارد و نوشتاری دارد که می‌تواند در این جهت به ما کمک کند؛ همچنین در گفتار و رفتار کنشگری‌های اجتماعی از کنش‌هایی برخوردار است که می‌تواند ما را در این زمینه یاری کند.

وی تصریح کرد: معرفی و شناساندن این عالم جلیل القدر منوط به این است که ما در قالب‌های مختلف ازجمله همایش‌ها که خب طبیعتا هر همایشی پیش همایش‌ها، نشست‌ها، هم اندیشی‌ها یا فراخوان مقاله‌ای خواهد داشت که ما می‌توانیم در قالب آنها یک تلاش حداقلی برای شناساندن شخصیت علامه حسن زاده آملی انجام دهیم.

رودگر بیان کرد: معنویت گوهر ذی قیمتی است که در سرشت و سرنوشت انسان نقش و کاربست بسیار مهمی خواهد داشت حقیقتی که همه عالمیان به لحاظ فطری در جستجوی عالم هستند حال اگر این معنویت، معنویت صائب به لحاظ معرفتی و صادق به لحاظ سلوکی، عینی و عملی و صالح به لحاظ تأثیرگذاری در ابعاد مختلف زیستاری باشد معنویتی است که می‌تواند درست دستگیر ما آدمیان در عرصه‌های مختلف شود.

وی اضافه کرد: امروز هم ما در ادامه و تداوم انقلاب اسلامی و دولت سازی اسلامی و تمدن سازی اسلامی به معنویت اصیل و تمدنی جامع کامل نیاز داریم که در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به اخلاق و معنویت و حتی به سبک زندگی اسلامی و حتی در جریان الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت در عرصه هایی که مقام معظم رهبری برشمردند از جمله عرصه معنویت به این مسأله ما نیاز داریم، هم از جهت اینکه معنویت امروز در معرض آسیب‌ها و آفات و حتی ترور معنایی قرار گرفته ما با معنویت‌های بدلی، معنویت سکولار، معنویت لیبرال، معنویت‌های انفعالی، معنویت ایستا، و در واقع معنویت ضد اجتماعی و ضد تمدنی مواجهیم، در نتیجه باید ما یک معنویت اصیل، ذلال، همه جانبه را معرفی بکنیم.

وی افزود: معرفی معنویت اصیل هم در بعد علمی و تئوریک، و هم در بعد عملی و پراتیک یعنی ارائه الگوها و اسوه‌های حسنه معنوی امکان پذیر است و علامه حسن زاده آملی از هر دو شاخص برخوردار است؛ در واقع یک مدل و الگوی بسیار جالب و جاذبی در عصر و زمان ما است، که ما از این رهگذر بتوانیم به ایشان بپردازیم.

رودگر یادآور شد: از سوی دیگر گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که از عنوان او پیداست گروه عرفانی است یک، و معنویت دو. لاجرم باید به این کار می‌پرداخت. یعنی از رسالت‌ها و وظایف آن است که در کنار کارهای انتزاعی و پژوهش‌های بنیادی کارهای انضمامی هم انجام بدهد؛ به همین مناسبت ما یک همایشی با عنوان فلسفه معنویت با تأکید بر آرای علامه حسن زاده آملی تعریف کردیم که بیش از یک سال است مقدمات آن را در قالب‌های مختلف اعم از فراخوان مقاله، گفت‌وگو با شاگردان بسیار نزدیک علامه حسن‌زاده آملی انجام دادیم.

در ادامه این نشست حجت الاسلام حسینی لرگانی، دبیر اجرایی این همایش با بیان اینکه روند اجرایی همایش از آذرماه سال قبل آغاز شده است، گفت: انتخاب اعضای هیأت علمی همایش، انتخاب مجامع علمی مهم در حوزه عرفان و معنویت، انتخاب پژوهشگران و عناوین مقالات پژوهشی، انتخاب اساتید و شاگردان برجسته علمی علامه حسن زاده آملی جهت مصاحبه، نوشتن مقاله، ایراد سخنرانی و همکاری با همایش، انتخاب مجلات و نشریات جهت همکاری و نشر مقالات و مصاحبه‌ها از اقدامات اساسی در راستای برگزاری هر چه بهتر این همایش است.

وی تاکید کرد: با توجه به اهمیت همایش و رویکرد علمی آن، بر آن شدیم تا برای مقالاتی که علمی-پژوهشی هستند کرسی علمی برگزار کنیم و لذا برای چهار مقاله کرسی برگزار شد.

دبیر اجرایی همایش یادآور شد: با توجّه به رویکرد همایش در باب معنویت آن هم با در نظر گرفتن آراء و نظرات حضرت علامه حسن‌زاده آملی سعی کردیم با شاگردانی که بیش از چهار دهه یا کمتر از چهار دهه محضر علامه حسن زاده تلمذ کردند و بعضی از آن‌ها غیر از شاگردی‌های متعارف و متداول حوزوی در درس و بحث ارتباطات سلوکی نیز داشتند، و به اندیشه‌های و آرا علامه حسن زاده آشنا هستند مصاحبه کنیم.

وی با بیان اینکه ۱۲ مقاله به همایش رسیده است، گفت: آیات و اساتید علی اکبر رشاد، حسن رمضانی، رضا رمضانی گیلانی و رضا مختاری از سخنرانان این همایش خواهند بود.

حسینی لرگانی در پایان بیان کرد: همایش ملی فلسفه معنویت؛ با تاکید بر آراء‌ علامه حسن زاده آملی چهارشنبه شب اول آذرماه ۱۴۰۲ از ساعت ۱۸ تا ۲۱ با حضور اندیشمندان و فرهیختگان در تالار استاد موسویان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار می‌شود.