هزینه ساخت فیلم «روز واقعه» کمتر از دستمزد یک بازیگر معمولی

مرتضی شایسته تهیه‌کننده فیلم سینمایی «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی، در گفتگویی درباره تکرار نشدن تجربه موفق این فیلم عاشورایی در سینمای ایران پس از گذشت نزدیک به سه دهه از آن، توضیح داد: مسئله مهم در زمینه تولید فیلم‌هایی از این دست، فیلمنامه است. در این نوع سینما، فیلمنامه‌ای که باید و شاید از سوی فیلمنامه‌نویس تولید نشده است که در اختیار تهیه‌کنندگان قرار بگیرد. کمبود فیلمنامه در این زمینه بسیار حائز اهمیت است و این مسئله هم علت‌های متعددی دارد. فیلمنامه‌های دیگر شاید سریع‌تر به پول می‌رسند و همین مسئله باعث جذابیت بیشتر کار در حوزه‌های دیگر شده است.

او تأکید کرد: «نهادهای دولتی و ارگان‌ها باید پول در اختیار بخش خصوصی قرار دهند تا یک فیلمنامه عاشورایی و مرتبط با ائمه (ع) تولید شود. امروز دیگر فیلمنامه‌ای مشابه فیلمنامه «روز واقعه» که بهرام بیضایی نوشته بود، وجود ندارد و بعید می‌دانم امروز کسی بیاید و چنین فیلمنامه‌ای بنویسد. به همین دلیل در این زمینه کمبود جدی داریم. لازم است مراکزی مانند بنیاد سینمایی فارابی و یا حوزه هنری در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند تا فیلمنامه‌نویسان ترغیب به کار در این حوزه شوند.»

فیلم‌ساز نباید میان اختلاف‌نظر علما گرفتار شود

این تهیه‌کننده سینما درباره ملاحظات موجود در زمینه ساخت فیلم‌های عاشورایی هم گفت: «احمدرضا درویش یکی از بچه‌مسلمان‌های سینمای ایران است که فردی بسیار باسواد و مطلع در زمینه کاری خود محسوب می‌شود. چنین کارگردان کتاب‌خوانده و بادانشی، فیلمی به نام «رستاخیز» می‌سازد که به دلیل برخی ملاحظات، برای پخش و اکران عمومی دچار مشکل می‌شود. چنین مسائلی باعث می‌شود امثال آقای درویش هم دیگر سراغ سوژه‌هایی از این دست نروند. ما باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که لااقل فیلمسازانی مانند احمدرضا درویش، مجید مجیدی، ابراهیم حاتمی‌کیا و افراد مطلع و معتقد سینما ترغیب به ساخت فیلم مذهبی شوند. راهش هم این است که در زمینه فیلمنامه و مباحث محتوایی براساس اصول عمل شود. فیلمساز نباید میان اختلاف‌نظرهای موجود میان برخی علما و صاحب‌نظران گرفتار شود.»

او افزود: «فیلم «رستاخیز» را احمدرضا درویش باکیفیت بالایی ساخت اما جواب مناسبی از سمت مسئولان دریافت نکرد. این شرایط باعث ایجاد ترس در میان سینماگران می‌شود و به‌دلیل همین ترس هم ترجیح می‌دهند سراغ این دست فیلم‌ها نروند.»

مخاطب میلیونی فیلم‌هایی مانند «روز واقعه» برای تلویزیون

این تهیه‌کننده درباره هزینه تولید فیلم‌های تاریخی و مذهبی هم گفت: ما فیلم «روز واقعه» را با آن عظمت با هزینه ۷۰ میلیون تومان در آن سال ساختیم اما امروز هزینه چنین فیلمی بالغ‌ّبر چندین میلیارد می‌شود و ۷۰ میلیون تومان حتی کفاف دستمزد یک بازیگر معمولی فیلم را هم نمی‌دهد! البته فیلم مذهبی کشش بسیار زیادی برای عرضه دارد و نباید اینگونه باشد که درآمد آن را محدود به اکران عمومی بدانیم. این آثار هم در تلویزیون و هم در شبکه نمایش خانگی قابلیت عرضه دارند و مخاطب بسیاری پای آن می‌نشینند. همین فیلم «روز واقعه» هنوز هم زمانی که در مناسبت‌های مختلف روی آنتن می‌رود، مخاطب دارد. البته مسئولان سیما و شبکه خانگی باید بهای این دست آثار را بپردازند و تنها رقم ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیونی برای یک فیلم درنظر نگیرند. اگر تلویزیون بخواهد زمانی فیلمی مانند «رستاخیز» را پخش کند، باید بهای آن را بپردازد، بعد هم از طریق تبلیغات هزینه آن را دربیاورند. بالاخره این آثار مخاطب میلیونی برای تلویزیون می‌آورد و اگر فیلم‌هایی مانند «روز واقعه» و یا همین «رستاخیز» به تلویزیون برسد، به راحتی می‌توانند در مناسبت‌های خاص، مخاطب میلیونی را جذب تلویزیون کنند.

شایسته درباره شرایط تولید فیلم‌هایی مشابه «روز واقعه» هم تأکید کرد: «امروز شرایط برای تولید این آثار راحت‌تر شده است. بالاخره وسائل و امکاناتی که امروز از نظر تصویری و تولید وجود دارد، آن زمان وجود نداشت. امروز می‌توان از آنچه به‌عنوان تکنولوژی وارد سینما شده است، به‌خوبی بهره بگیریم؛ کار ارزان‌تر اما گران‌تر شده است.»

او در عین حال تأکید کرد: «شخصاً هنوز مایل به تولید آثاری در این حوزه هستم و علاقه‌مندم فیلم‌های مشابهی بسازم. فیلم «روز واقعه» هم اعتقاد دارم که مشمول امدادهای الهی شد تا ساخته شود. نمی‌خواهم این فیلم را تبدیل به یک اثر مقدس کنم، اما به چشم دیدم که این پروژه از سمت درگاه الهی مورد حمایت قرار می‌گرفت. صحنه‌هایی در فیلم وجود دارد که برای ضبط آن‌ها باید منتظر شرایطی مانند گرفتگی آسمان می‌ماندیم اما همان لحظه که قصد کردیم صحنه را بگیرم، آسمان گرفت، با آنکه دقایقی قبل‌تر آسمان صاف‌صاف بود. یا در صحنه دیگری انتظار گردوغبار داشتیم و هر چه کردیم، آنچه می‌خواستیم نشد. در لحظه اما ناگهان طوفانی آمد و وقتی صحنه را ضبط کردیم، هوا آرام گرفت. با توجه به شرایطی که این پروژه داشت، این موارد را شخصاً جزو امدادهای الهی می‌دانم و امیدوارم خداوند حاصل آن را از ما قبول کرده باشد.»

چرا کارگردان «روز واقعه» دیگر سراغ تجربه‌های مشابه نرفت؟

تهیه‌کننده «روز واقعه» درباره اینکه چرا شهرام اسدی به‌عنوان کارگردان دیگر سراغ تجربه‌های مشابه نرفت هم گفت: «واقعیت این است که این فیلم آنگونه که باید مورد حمایت قرار نگرفت. در شرایط معمول بعد از چنین فیلمی، نهادها باید سراغ این فیلمساز می‌رفتند و بودجه‌ای در اختیارش قرار می‌دادند تا فیلم مشابهی بسازد اما این حمایت از شهرام اسدی صورت نگرفت و او هم ادامه فعالیت در این حوزه را رها کرد.»

شایسته درباره پخش هرساله «روز واقعه» از آنتن تلویزیون در ایام محرم هم گفت: «به نظرم بازپخش این فیلم در ایام خاص ایرادی ندارد. البته نمایش بیش از یک بار یا نهایت دو بار در فاصله اندک، به فیلم ضربه می‌زند اما در روز تاسوعا و یا عاشورا اگر فیلم نمایش داده شود، فیلمی مناسب است. پخش فیلم در کشورهای عربی مانند لبنان هم بسیار مورد توجه قرار گرفته و باید توزیع آن در کشورهای منطقه هم از مسئولان صداوسیما تشکر می‌کنیم.»

۵۷۲۴۴