نگاهی به دو دهه مذاکرات ایران و غرب بر سر پرونده هسته‌ای؛ از روحانی تا پزشکیان

به گزارش هوشمند نیوز، بعد از آنکه در اوت ۲۰۰۲، گزارشی اطلاعات مشکوک از وجود تأسیسات هسته‌ای نطنز و آب سنگین اراک منتشر شد، ابعاد صلح آمیز کاربرد انرژی اتمی در ایران مورد تردید قرار گرفت و افشای این اطلاعات، آغازگر دو دهه دیپلماسی مستقیم، غیرمستقیم، آشکار و پنهان ایران با غرب برای اثبات حقوق صلح آمیز و غیرنظامی هسته ای کشورمان شد. روزها و ساعت هایی که دیپلمات ها در هر دور از مذاکرات به فراخور وجود دولت های مختلف با سلایق و مرام های فکری متفاوت، هدایت مذاکرات را در سطوح گوناگون و برای اهداف مختلف ترتیب دادند.

اولین مذاکره هسته‌ای با سه کشور اروپایی در تهران و کاخ سعدآباد برگزار شد. وزرای خارجه سه کشور اروپایی  فرانسه، بریتانیا و آلمان و هیئت ایرانی، مذاکراتی را انجام دادند که در بیانیه‌ نهایی که به بیانیه سعدآباد معروف شد، ایران برای بازدید بازرسان آژانس انرژی اتمی از تأسیسات اتمی خود اعلام همکاری کرد و گازدهی در سانتریفیوژهای نطنز را در راستای راستی‌آزمایی و اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران، به صورت داوطلبانه و برای مدت محدود تعلیق کرد.

در این مذاکرات، ریاست هیئت ایرانی را حسن روحانی دبیرشورای عالی امنیت ملی و کمال خرازی وزیرخارجه بر عهده داشتند. ریاست هیئت اروپایی را هم دومینیک دو ویلپن، جک استراو و یوشکا فیشر وزیران خارجه سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان بر عهده داشتند و مذاکرات در سطح وزرای خارجه برگزار شد.

به طور مشخص تا سال۱۳۸۶ هدف مذاکرات اثبات حقوق هسته ای بود. از سال ۱۳۸۶ به مرور مذاکرات هسته ای منحرف شد و به سمت اثبات صلح آمیزبودن کاربرد انرژی هسته ای در ایران و نفی کاربرد غیرنظامی سوق پیدا کرد. از سال۱۳۹۲ با پیچیدگی تحریم های سازمان ملل و شورای امنیت، پرونده هسته ای ایران به تحریم های اقتصادی، نفتی و موشکی و تسلیحاتی گره خورد. متاثر از برجام تحریم ها تا سال۱۳۹۸ رفع شد اما با خروج ترامپ، مشخصا تحریم های اقتصادی بازگشت اما ایران توانست با استناد به برجام تا امروز از تحریم های تسلیحاتی رها شود.

مجددا از سال۱۴۰۰ و با روی کارآمدن دولت ابراهیم رئیسی، مذاکرات هسته ای ایران علاوه بر تحریم های اقتصادی، به تحریم نهادها و افراد عالی رتبه سیاسی و نظامی گره خورد و ابعاد امنیتی و نظامی آن تا امروز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده است تا آنجا که اثبات کاربرد صلح آمیز انرژی هسته ای به محور مذاکرات دولت چهاردهم به سرپرستی مجید تخت روانچی با طرف های غربی تبدیل شده است.

ادامه گزارش هوشمند نیوز را که در آن به بررسی هشت دور مذاکرات هسته ای ایران با اروپا و امریکا در دولت های خاتمی،هاشمی،احمدی نژاد، روحانی و رئیسی پرداخته شده را اینجا بخوانید

۳۱۱۲۱۳