معماری مدرن در قلب خاورمیانه؛ بناهای شگفت‌انگیز را بشناسید

تلاش‌ها برای ادغام معماری بومی سنتی با اصول طراحی معاصر، الگویی منحصربه‌فرد را از معماری مدرن در خاورمیانه به وجود آورده؛ جایی که معماری اسلامی از قرن هفتم میلادی تاکنون شکوفا بوده است. این سبک سنتی که با الگوهای هندسی پیچیده، حیاط‌های وسیع، گنبدهای باشکوه و کاشی‌کاری‌های تزیینی شناخته می‌شود، با ایده‌های نوگرایانه معماری مدرن، مانند سادگی، کارکردگرایی و بهره‌گیری خلاقانه از مصالح و فناوری‌های نوین ترکیب شده است. در ادامه به ۹ نمونه برجسته اشاره می‌کنیم که چشم‌انداز پیشروی منطقه را نشان می‌دهند و تلفیقی هماهنگ میان مدرنیته و میراث فرهنگی را به نمایش می‌گذارند (AD Middle East).

«موزه ملی قطر»‌ (National Museum of Qatar) با وجود ظاهر پیچیده خود، بر سادگی و خطوط تمیز معماری مدرن تأکید دارد؛ چیزی که در پیوند نمای دیسکی‌شکل بیرونی با فضای داخلی مینیمالیستی موزه دیده می‌شود. این بنا که شبیه «رز بیابانی» است، با ساختاری انتزاعی و ارگانیک از فرم‌های سنتی فاصله می‌گیرد و اولویت را به فرم و کارکرد می‌دهد تا طرحی نمادین و در عین حال زیبا خلق کند.

عکاس: Chalffy / Getty Images

«موزه لوور ابوظبی» (The Louvre Abu Dhabi) در منطقه فرهنگی جزیره «سعدیات» در پایتخت امارات واقع شده است. این بنای شاخص سبک مدرنیسم، با گنبدی ۱۸۰ متری در مرکز خود شناخته می‌شود. الگوهای هندسی گنبد که الهام‌گرفته از مقرنس و مشربیه سنتی است، نمونه‌ای درخشان از معماری مدرن است که نور طبیعی را به‌گونه‌ای استادانه کنترل می‌کند تا اثری شبیه به سایه‌روشن نخلستان ایجاد شود. این موزه همچنین دارای حیاط‌های سنتی است که به‌عنوان فضاهای باز و آرام برای تفکر طراحی شده‌اند و هم‌زمان با زیبایی مدرن بنا هماهنگ می‌شوند؛ ترکیبی که کارکردگرایی را با احترام عمیق به میراث فرهنگی منطقه پیوند می‌دهد.

عکاس: Buena Vista Images / Getty Images

«کتابخانه ملی قطر» (Qatar National Library) یکی از زیباترین کتابخانه‌های جهان به شمار می‌آید و با طراحی باز و انعطاف‌پذیر خود، از سخت‌گیری‌های معماری سنتی فاصله گرفته است. طراحی مینیمالیستی این کتابخانه با خطوط ساده، شکل کلی بنا را ساده و مدرن نشان می‌دهد و استفاده گسترده از شیشه و فولاد بر این جلوه می‌افزاید. پنجره‌های بزرگ و نورگیرهای تعبیه‌شده، اجازه می‌دهند که نور طبیعی به فضای داخلی بتابد و محیطی روشن و دلپذیر ایجاد کند. یکی از ویژگی‌های شاخص کتابخانه ملی قطر، آتریوم مرکزی است که حیاط‌های سنتی عربی را یادآوری می‌کند؛ اما این‌بار به‌عنوان یک مرکز اجتماعی پرجنب‌وجوش بازآفرینی شده است.

عکاس: Travel Photography / Getty Images

یکی از نمونه‌های برجسته معماری مدرن در خاورمیانه، ساختمان «مجلس ملی کویت» (Kuwait National Assembly Building) محسوب می‌شود که طراحی خود را از بازارهای پرجنب‌وجوش شرقی الهام گرفته است. استفاده از ستون‌ها و تیرهای خمیده به همراه کابل‌های فولادی، مصرف مصالح را در طراحی این بنا به حداقل می‌رساند و در عین حال، استحکام سازه را حفظ می‌کند. نتیجه نهایی، ساختمانی سه‌طبقه با سقف‌های چشمگیر است که با ترکیب یک عنصر تاریخی (چادر) با مصالح و روش‌های ساخت مدرن، اثری خلق کرده است که هم ریشه در گذشته دارد و هم با نگاهی به آینده ساخته شده است.

عکاس: نامشخص / Getty Images

«بنیاد هنر شارجه» (The Sharjah Art Foundation) در امارات که در سال ۲۰۱۴ تکمیل شد، با حداقل تزئینات طراحی شده و از مصالحی چون بتن، فولاد و شیشه بهره می‌برد تا جلوه‌ای مدرن و کاربردی ایجاد کند. یکی از ویژگی‌های مهم این مجموعه، ادغام عناصر تاریخی است؛ به‌گونه‌ای که در طراحی آن، خانه‌های سنتی شارجه بازسازی و به فضاهای نمایشگاهی تبدیل شده‌اند. این تلفیق میان معماری مدرن و میراث منطقه‌ای، به‌شکلی تاثیرگذار عمل می‌کند. طراحی مینیمالیستی با تاکید بر فرم‌های هندسی و کاربری آسان، شرایطی ایدئال برای نمایش هنر معاصر فراهم می‌کند و در عین حال، به میراث معماری منطقه احترام می‌گذارد.

عکاس: نامشخص / sharjahart.org

ساختمان «کوجاک جابر» (Koujak Jaber) در بیروت، دارای نمایی تخت است که با روزنه‌های دایره‌ای بزرگ به قطر سه متر تزئین شده و به همین دلیل، لقب «پنیر گرویر» را به خود گرفته است. این روزنه‌ها به همراه حفره‌های بیضوی کوچک‌تر، عناصر سازه‌ای ساختمان را آشکار می‌کنند و جلوه‌ای مرموز پدید می‌آورند که بسته به زاویه دید تغییر می‌کند. این ویژگی ساده اما چشمگیر، نمونه‌ای از اصول مدرنیسم است که زیبایی بنا را در پایتخت لبنان به نمایش می‌گذارد.

عکاس: Matthieu Salvaing / the book Modernist Beirut courtesy of Editions Norma

«مسجد ملک فیصل» (King Faisal Mosque) که در سال ۱۹۸۷ میلادی در شارجه امارات تکمیل شد، با فرم‌های مینیمالیستی شناخته می‌شود. طراحی این مسجد عناصر سنتی معماری اسلامی را با ویژگی‌های مدرن ترکیب کرده است. استفاده از اشکال هندسی و سطوح ساده و یکدست، از ویژگی‌های اصلی این بنا به شمار می‌رود. نمای سفید و براق بنا با گنبد مرکزی بزرگ و دو گنبد کوچک‌تر در اطراف، ظاهری متوازن و متقارن ایجاد می‌کند. همچنین استفاده گسترده از شیشه، به‌ویژه در پنجره‌های بزرگ قوسی، اجازه می‌دهد که نور طبیعی فضای شبستان‌ها را روشن کند و محیطی آرام و معنوی به وجود آورد.

عکاس: DeAgostini / Getty Images

«پایانه مرکزی اتوبوس ابوظبی»‌ (Abu Dhabi Central Bus Station) مجموعه‌ای از سادگی، کارایی و خطوط هندسی منظم است. استفاده از بتن و طیف رنگی خنثی شامل سفید و خاکستری، طراحی مینیمالیستی آن را برجسته‌تر می‌کند. سقف نمادین پایانه با چهار ساختار منحنی و طاق‌های نیم‌دایره‌ای، علاوه بر ایجاد سایه، جلوه‌ای پویا و روان به بنا می‌بخشد. تمرکز بر کارایی و حرکت روان مسافران با اصول مدرنیسم در کارآمدی طراحی هم‌خوانی دارد. در سال ۲۰۱۲، این ایستگاه به‌طور رسمی توسط اداره فرهنگ و گردشگری ابوظبی به‌عنوان یک اثر شاخص معماری به رسمیت شناخته شد.

عکاس: gawriloff / Getty Images

«ساختمان نفت دبی» (Dubai Petroleum Building) که در اواخر دهه ۱۹۷۰ تکمیل شد، با فرم‌های هندسی و استفاده گسترده از بتن شناخته می‌شود. نمای این سازه با خطوط عمودی منظم و هندسه زاویه‌دار، تضادی چشمگیر با افق شهر ایجاد می‌کند. فضای داخلی نیز برای افزایش سطح کاربری و دسترسی بهینه شده است.

عکاس: Graham McKay / misfit’s architecture

نظر شما درباره سبک معماری مدرن چیست؟ تلفیق ایده‌های مدرنیسم با معماری سنتی، تا چه میزان به بازتعریف فرهنگ خاورمیانه منجر شده است؟ دیدگاه‌ها و دانسته‌های خود را با کجارو به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور: tiqets.com | عکاس: نامشخص (موزه ملی قطر)