مشق ننوشتن کودکتان تقصیر شماست!

برترین‌ها: 

انجام ندادن تکلیف مدرسه را شخصی نکنید

وقتی کودکان تکالیف‌شان را انجام نمی‌دهند برخی والدین آن را شخصی تلقی کرده و به شدت عصبانی و ناراحت می‌شوند، در حالی که اصلا چنین نیست. کودک مایل نیست این کار را بکند و برای آن دلایل مختلفی دارد نه این‌که از شما خوشش نمی‌آید یا با شما لجبازی می‌کند؛ لجبازی حاصل کشمکش‌های زیاد و طولانی والدین در اثر شیوه تربیتی نادرست و در تعامل والدین با کودک به وجود می‌آید؛ بنابراین والدینی که معتقد به لجبازی فرزندشان هستند بهتر است به سابقه ارتباط خود با فرزندشان حتی قبل از سنین مدرسه نگاه کنند.

مدت زمان لازم برای انجام تکالیف توسط فرزندتان را بشناسید

مهم‌ترین نکته‌ای که والدین باید به آن توجه کنند مدت زمان مفیدی است که برای انجام تکالیف لازم است. این زمان برای سنین مختلف و بسته به شرایط دانش‌آموز متفاوت است. والدین باید شرایط سنی کودک را در نظر داشته باشند به طوری که کودکان و دانش‌آموزان پایه‌های ابتدایی را برای مدت زمان طولانی وادار به انجام تکلیف نکنند. ضمن آن‌که شرایط دیگر دانش‌آموز را نیز لحاظ کنند.

صاحب‌نظران تعلیم و تربیت مدت زمان لازم برای انجام تکالیف را برای بچه‌های کودکستان تا پایه دوم ابتدایی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در هر روز و برای پایه‌های بعدی دوره ابتدایی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پیشنهاد کرده‌اند؛ بنابراین والدین نباید به منظور یادگیری بهتر دانش‌آموز و با این تصور که هر چه زمان بیشتری صرف مطالعه دانش‌آموز شود یادگیری او نیز بیشتر خواهد شد، کودک خود را مدت زیادی وادار به درس خواندن کنند. مسلما کودک در این مدت زمان اضافی به کار‌های دیگری مثل خیالبافی‌های ذهنی مشغول می‌شود

به روش انجام تکالیف توسط فرزندتان دقت کنید

هر کودکی ممکن است تفاوت‌هایی در روش انجام تکالیف خود داشته باشد. قبل از این‌که روش خاصی را به آن‌ها القا کنید یا بخواهید آن‌ها را کمک و راهنمایی کنید به روش آن‌ها توجه کنید. ببینید در چه مدت زمان بدون کمک شما می‌تواند تکالیفش را انجام دهد؟ چه اشکالاتی دارد؟ آیا حین انجام تکالیف خیالبافی می‌کند؟ آیا مرتبا جای خود را عوض می‌کند؟ آیا حین انجام تکالیف به کار‌های دیگری هم می‌پردازد؟ یا این‌که حواسش به انجام تکالیفش است؟ پاسخ به این سوال‌ها به شما کمک می‌کند.

کودک را تشویق کلامی کنید

نمی‌توان کودک را وادار به انجام تکالیف مدرسه کرد، اما از آنجا که نوشتن تکالیف ضروری است والدین با آگاهی و صبر پیشه کردن می‌توانند این را از کودک خود بخواهند. آن‌ها می‌توانند با تمجید‌های کلامی برای انجام این کار به او انگیزه کافی دهند.

• چقدر کلمات را خوب روی یک خط نوشتی.
• حالا دیگه می‌تونی حروف را به اندزه مناسبش بنویسی، آفرین.
• خوشحال می‌شم می‌بینم تکلیفتو مرتب و تمیز می‌نویسی.

به کودک امکان انتخاب بدهید

بهتر است کودک بداند بعد از آمدن از مدرسه چه کاری باید انجام دهد. اگر مایل است اول تلویزیون ببیند و بعد به تکالیف خود بپردازد، این را تعیین کنید و با هم به توافق برسید یا این‌که بهتر است بداند از او انتظار می‌رود بعد از یک چرت کوتاه شروع به انجام تکالیفش کند. سعی کنید انجام اولین تکلیف مدرسه را برای یک کودک کلاس اولی به یک خاطره خوب و جذاب و توام با نشاط تبدیل کنید.

وقتی به بچه‌ها امکان انتخاب داده می‌شود، بهتر عمل می‌کنند چرا که احساس می‌کنندکنترل بیشتری بر زندگی خود دارند. بهتر است انتخاب‌های محدود به فرزند خود پیشنهاد کنید. او در معرض انتخاب بین انجام دادن و ندادن تکلیف مدرسه نیست، ولی می‌تواند در مورد زمان آن دست به انتخاب بزند. به این ترتیب کودک می‌فهمد هدف انجام کار است.

وقت و جای معین برای تکلیف مدرسه در نظر بگیرید

باز هم می‌گوییم از کودک همچون بزرگسال نمی‌توان انتظار داشت، این بار در چه مورد:

احتمالا من و شما بتوانیم برای مدتی در محلی که صدای تلویزیون یا ضبط می‌آید کمی مطالعه کنیم؛ اگر چه کار آسانی نیست، اما از کودک نمی‌توان انتظار داشت در جایی که دور و برش خوراکی، اسباب بازی، تلویزیون روشن یا هر وسیله مزاحم دیگری وجو دارد، تکالیفش را انجام دهد؛ بنابراین نیاز به اتاقی هست که برای چند دقیقه هم که شده بتواند کارش را انجام دهد.
فراموش نشود کودکان در این سنین اگر فضای مناسب هم داشته باشند دست کم تخیل گسترده دارند و نمی‌توان جلو خیال‌پردازی آن‌ها را گرفت. از این روست که آن‌ها نیاز به توجه و نظارت والدین‌شان دارند.
میز ناهارخوری یا آشپزخانه، فضای کار محبوب کودکان است. آن‌ها با نزدیک‌شدن به شما احساس راحتی بیشتری می‌کنند و شما می‌توانید آن‌ها را تشویق و کمک کنید. بچه‌های بزرگ‌تر ترجیح می‌دهند در اتاق‌شان خلوت کنند، اما در فواصل معین آن‌ها را کنترل کنید و در پایان تکالیف‌شان را چک کنید.

مهم است فضایی که کودکان تکالیف‌شان را انجام می‌دهند:

• روشنایی مناسب داشته باشد.
• راحت باشد.
• وسایل مدرسه از قبیل خودکار، مداد، تراش، دفتر و کتاب‌های لازم در آنجا مهیا باشد.
• ساکت و عاری از هرگونه عامل حواس‌پرتی (مثل تلویزیون، بازی‌های ویدئویی، زنگ تلفن یا صدای دیگر اعضای خانواده) باشد.

اگر کودکان برای تکالیف مدرسه به کامپیو‌تر احتیاج داشتند، سعی کنید آن را در مکانی عمومی، و نه در اتاق خواب قرار دهید، زیرا شما باید بتوانید آن‌ها را از اجرای بازی‌های کامپیوتری، چت‌کردن یا فرستادن ایمیل، گردش در اینترنت برای سرگرمی در زمان انجام تکالیف منع کنید. همچنین به کنترل فرزندتان توجه داشته باشید. این کنترل‌ها از طریق تامین‌کننده‌های خدمات اینترنتی و نرم‌افزار‌هایی که موضوعات نامناسب را مسدود می‌کنند، در دسترس هستند. سایتی را که معلم به فرزندتان توصیه کرده است، پیدا و برای دسترسی آسان، آن‌ها را نشانه‌گذاری کنید.

مسئولیت انجام تکالیف و وظیفه‌شناسی در این مورد را به او واگذار کنید

برخی والدین خود را مسئول کامل انجام تکالیف می‌دانند. به صورتی که در زمان انجام تکالیف بالای سر دانش‌آموز حضور دارند، زمان شروع انجام تکالیف را تعیین می‌کنند و راهنمایی‌های زائدی ارائه می‌کنند. هر چند لازم است والدین به ویژه در سال‌های اول دبستان و آمادگی با نظارت خود برنامه‌ریزی و مسئولیت‌پذیری را به کودک آموزش دهند، اما برخی والدین به اشتباه این مسئولیت را خود برعهده می‌گیرند؛ بنابراین نمی‌توانند احساس مسئولیت در قبال انجام تکالیف را به فرزند خود یاد دهند.

به طوری که اگر یک روز مادر حضور نداشته باشد کودک اصلا به یاد هم نخواهد آورد که باید تکالیفش را انجام دهد. والدین با نظارت مفید بر انجام تکالیف کم‌کم باید کودکان را مسئولیت‌پذیر بار بیاورند. به طوری که در صورت حضور نداشتن والدین نیز احساس مسئولیت برای انجام تکالیف را داشته باشند. این والدین در سال‌های بعدی تحصیل، کمتر با مشکل درس نخواندن کودکان خود مواجه می‌شوند.

اما والدینی که این مسئولیت را خود برعهده می‌گیرند، چون والدین نمی‌توانند در تمام دوران تحصیل در انجام تکالیف فرزندان خود نظارت مستقیم داشته باشند با افت تحصیلی آن‌ها مواجه می‌شوند. در حالی که اگر این احساس مسئولیت را از دوران کودکی در فرزندشان شکل داده باشند با مشکلاتی از این قبیل مواجه نخواهند شد.

در انجام تکالیف به فرزندان خود کمک کنید

فرزندان والدینی که علاقه به انجام تکالیف را در فرزندان ایجاد می‌کنند، در مدرسه موفق‌ترند. این به کودک نشان می‌دهد آنچه انجام می‌دهد، اهمیت دارد.

کمک به انجام تکلیف‌شب مزایای زیادی برای کودکان دارد. چه‌بسا برای والدین هم مزایایی داشته باشد! والدین هم از این راه چیز‌هایی یاد می‌گیرند.

کودکان در دوران ابتدایی، برای اولین‌بار تکالیف را تجربه می‌کنند. این تکالیف به منظور تقویت و یادگیری بیشتر دروس کلاس و کمک به آن‌ها برای تمرین مهارت‌های مهم یادگیری است. با انجام تکالیف، کودکان می‌آموزند چطور:

• یادداشت‌های‌شان را بخوانند و آن‌ها را یکی‌یکی و مستقل اجرا کنند. یاد می‌گیرند زمان را مدیریت و برنامه‌ریزی کنند. (برای تکالیف بلندمدت مثل تهیه گزارش از کتاب) همچنین با تمام قوا و با نظم و ترتیب کار‌های‌شان را کامل کنند.
• تکلیف شب همچنین به پرورش احساس مسئولیت کمک می‌کند. احساس افتخار برای کاری که به نحو احسن انجام می‌دهند و کار‌های اخلاقی که به عملکرد خوب آن‌ها در خارج از کلاس می‌انجامد. والدین می‌توانند تاحد زیادی در انجام تکالیف به کودک کمک کنند، از جمله ارجح دانستن انجام تکالیف به هر کار دیگری و کمک به تقویت عادت‌های مطالعه در آنها.

برنامه ریزی داشته باشید

با کمک فرزند خود یک برنامه منظم برای انجام تکالیف تهیه کنید. برنامه را در یک محل مناسب و در دید او نصب کنید. برای تشویق او به انجام تکالیف می‌توانید در مقابل هر روز که تکلیف آن را به موقع، خوب و دقیق انجام داده یک علامت بزنید و در آخر هفته اگر توانسته باشد تکالیف خود را خوب انجام دهد و با توجه به تعداد ستاره‌ها، جایزه‌ای به او بدهید. بهتر است جایزه مورد نظر را در همان حین برنامه‌ریزی معین کنید و در آخر برنامه آن را یادداشت کنید یا برای کودکان کوچک‌تر شکل آن را بکشید. به این ترتیب عملکرد کودک دائما جلوی چشم او قرار دارد و مسئولیت‌پذیری او نیز تقویت می‌شود.

به تدریج می‌توانید تعداد ستاره‌ها را برای دریافت جایزه افزایش دهید. مثلا اگر در آغاز برنامه به ازای هر هفت ستاره می‌توانست جایزه کسب کند، در مراحل بعد به ازای هر ۱۴ ستاره می‌تواند به جایزه مورد نظر برسد. فقط تنظیم برنامه‌ای منظم برای انجام تکالیف فرزندان کافی نیست.

برای زندگی خانواده خود نیز برنامه منظمی داشته باشید. حتی‌الامکان از برنامه‌های جنبی و بدون برنامه‌ریزی قبلی مثل مهمانی‌ها و تفریح‌های بدون برنامه قبلی و… خودداری کنید یا حداقل سعی کنید این برنامه‌ها مقارن با زمان انجام تکالیف فرزندان نباشد. اگرشما یک بار برنامه او را به خاطر برنامه‌های خود به هم بریزید، راه را برای بی‌نظمی او فراهم ساخته‌اید. در کار‌های دیگر خود نیز با برنامه و مسئولیت‌پذیر باشد تا الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشید. فرزندان تعهد و مسئولیت‌پذیری را در خانواده و با مشاهده رفتار والدین یاد می‌گیرند.

تکلیف مدرسه کار کودک است نه والدین

گا‌هی دیده شده برخی والدین بعد از این‌که از انجام تکلیف توسط کودک ناامید می‌شوند خود دست به کار شده و کار ناتمام فرزند را به گمان خود تمام کرده و در حق او به اصطلاح لطف می‌کنند، غافل از این‌که این بزرگ‌ترین خیانتی است که در حق کودک بیچاره روا می‌دارند چرا که با این کار احساس مسئولیت در قبال وظیفه محوله را از فرزند خود می‌گیرند و او را فردی وظیفه‌شناس بار می‌آورند. پس یادتان باشد حتی اگر کودک اصلا تکالیفش را انجام ندهد شما از انجام آن خودداری کنید! وظیفه والدین صرفا این است که امکانات لازم برای انجام این کار از سوی کودک را فراهم کنند. سعی کنید مسئولیت انجام تکلیف را از کودکی در فرزندتان ایجاد کنید و هیچ وقت کار او را انجام ندهید.

قانون حمایت والدین

در درجه اول، کودک باید خودش کارش را انجام دهد. اگر کودک خودش فکر نکند، یاد نمی‌گیرد. والدین می‌توانند با راهنمایی‌ها و پیشنهاد‌های‌شان به آن‌ها کمک کنند، اما این وظیفه کودک است که یاد بگیرد. وقتی سراغ تکالیف می‌رود، حضور داشته باشید تا او را کمک و راهنمایی کنید، به سوال‌هایش پاسخ دهید، در تفسیر آموزش‌های نحوه انجام تکالیف به او کمک کنید و تکالیف کامل‌شده را چک کنید. در یافتن پاسخ درست و تکمیل تکالیف مُصِر باشید.

کمک خود را در تقویت مهارت‌های حل مسائل در انجام تکالیف متمرکز کنید و در صورت موفقیت، کودک را تشویق کنید. اگر خودش به راه‌حل برسد، اعتمادبه‌نفس و علاقه به یادگیری در او تقویت می‌شود. در اینجا به نکاتی برای کمک به کودکان در انجام راحت‌تر تکالیف اشاره می‌شود:

تنظیم یک برنامه منظم و همیشگی: با تنظیم قوانینی مثل تعیین زمان و مکان مشخص برای انجام تکالیف، این پیام را برسانید که کار مدرسه بر هر چیزی ارجحیت دارد. همچنین بفهمانید تا پایان انجام تکالیف و کنترل آن، تلویزیون یا تماس تلفنی، بازی‌های ویدئویی و… تعطیل است.

تعیین راهکار‌هایی برای انجام تکالیف: به کودک بیاموزید چطور مقدار تکالیف را ارزیابی کند و بداند تکالیف شامل چه چیز‌هایی می‌شود، تا بتواند تدبیری بیندیشد که با ظرفیت کاری و خلق‌وخویش مناسب باشد. برخی کودکان ممکن است بخواهند ابتدا با تکالیف سخت‌تر دست‌وپنجه نرم کنند – زمانی‌که سطح انرژی ذهنی‌شان بالا‌تر است- در حالی‌که دیگران ترجیح می‌دهند تکالیف آسان‌تر را اول انجام دهند. وقتی در کودکی به آن‌ها می‌آموزید برای انجام تکالیف به یک تدبیر مناسب برسند، کمک می‌کنید در آینده مستقل عمل کنند. به آن‌ها اجازه دهید در صورت نیاز استراحت کنند، سپس آن‌ها را با انرژی و تمرکز بیشتر به انجام تکالیف‌شان بازگردانید.

مهارت‌های سازماندهی را کم‌کم القا کنید: هیچ‌کس با مهارت‌های سازماندهی کامل به دنیا نمی‌آید بلکه این مهارت‌ها طی زمان آموخته و تمرین می‌شوند. اکثر بچه‌ها برای اولین‌بار در دبیرستان چند معلم و کلاس را تجربه می‌کنند و در این زمان قابلیت سازماندهی، رمز موفقیت می‌شود. به کودکان بیاموزید چطور از تقویم یا برنامه‌ریزی‌های شخصی برای کمک به سازماندهی امورشان استفاده کنند.

از مدرسه برای ورود به «دنیای واقعی» استفاده کنید: در مورد کاربرد مواد درسی در بیرون از کلاس صحبت کنید، مثل اهمیت ضرب‌الاجل‌ها – درست مانند بزرگسالان در دنیای کار- یا در مورد این‌که چگونه موضوعات کلاس تاریخ به اتفاقاتی مربوط می‌شود که در اخبار روزمره روی می‌دهد.