ما با هم دعوایمان نمی‌شود

دکتر فاضلی شرح می‌دهد که مشکلات در ایران یا حل نمی‌شوند و یا حل می‌شوند اما جامعه به دلایل مختلف به حل مسئله اعتماد نمی‌کند چون گرفتار بحران اعتماد و زوال سرمایه اجتماعی است.

کتاب «مسافر سنت در هزاره سوم» نوشته محمدرضا زائری ۳۶۵ روزنوشت درباره همین مسائل حل نشده است. روایت مردمی گرفتار که گاه بدیهی‌ترین حقوق شهروندی از آنها دریغ شده است.
کتاب درباره زندگی معمولی یک آخوند در ایران امروز است. کتاب گفت‌وگوهای مردم را با این روحانی در مترو و اتوبوس و تاکسی ثبت کرده است. این ستون در روزنامه شهرآرا و در سال ۹۸ که یکی از سال‌های ملتهب ایران قرن گذشته بود نوشته شده است.

کتاب درباره مردمی است که با هم حرف نمی‌زنند. درباره جامعه‌ای پریشان است که مردم از روی ظاهر تصمیم می‌گیرند کنار چه کسی در مترو بنشینند و کنار چه کسی ننشینند و دوقطبی از ظاهر آدم‌ها آغاز می‌شود.
کتاب درباره مهم‌ترین نیاز ایران امروز است: گفت‌وگو. زائری در بخش‌های زیادی از کتاب تلاش کرده که نشان بدهد حرف زدن تا چه اندازه مهم است.

جایی با یک راننده تاکسی حرف می‌زند و درباره آن گفت‌وگو می‌نویسد: «نه من برای سوال او پاسخی قطعی دارم و نه او برای پرسش‌های من جوابی دارد.» زائری در این روایت به‌درستی نشان می‌دهد که ما در جامعه متکثر ایرانِ امروز قرار نیست در هر بحثی بر هم پیروز بشویم یا همدیگر را قانع کنیم و یا دیگران را وارد جبهه فکری خودمان کنیم، همین قدر که حرف بزنیم کافی است و این گفت‌وگو راهی باز می‌کند که به سعادت جمعی می‌رسد.

در روایتی دیگر از یک راننده تاکسی می‌گوید که موسیقی گذاشته است و به زائری می‌گوید: «اگر می‌خواهی حرفی بزنی همین حالا سوار نشو!» و زائری جواب می‌دهد: «ما با هم دعوایمان نمی‌شود یک کمی تو کوتاه می‌آیی و یک کمی من.»
این کوتاه آمدن همان احترام گذاشتن به عقیده مخالف است و ضرورت گفت‌وگو.

زائری البته تلاش می‌کند که روی خوب جامعه را نیز به تصویر بکشد اما انگار سوژه‌ها اغلب از جنس دیگر به تور او خورده‌اند. مثل آنجا که به نظافتچی مترو می‌گوید خسته نباشی و پاسخی از یک عضو جامعه مسائل حل نشده می‌شنود که: «خسته نیستم، افسرده‌ام.»

در روزگاری که حذف کردن نام افراد و تشویق دوقطبی‌ها مُد روز است؛ توجه دادن به گفت‌وگو و تحمل دیگری اهمیت بسیاری دارد. گرچه همین جمله پایانی هم قطعا به مذاق برخی خوش نخواهد آمد.

بیشتر بخوانید:

یادداشت های منتشر شده زیر را درباره کتاب «مسافر سنت در هزاره سوم» بخوانید:

خاطرات فعال یک روحانی منتقد؛ به قلم دکتر عماد افروغ
مسافر هزاره سوّم؛ به قلم دکتر حسین انتظامی
روایت‌ مردم از «این آخوندها»؛ به قلم دکتر محمد فاضلی
«زائری» و پل سنت در هزاره سوم؛ به قلم حجت الاسلام محمدعلی ابطحی
کتابی درباره تناقض‌های بزرگ و موقعیت اجتماعی روحانیت؛ به قلم منصور ظابطیان

/6262