شی چین با تبلیغ دوستی و صلح، «رقص دیپلماتیک» را به روسیه منزوی می زند

شی جین پینگ که روز دوشنبه برای اولین سفر خارجی خود از زمان کسب سومین دوره ریاست جمهوری خود به خارج از کشور ترک می کند، به دنبال تقویت نفوذ دیپلماتیک پکن پس از ایجاد تنش غیرمنتظره بین عربستان سعودی و ایران در هفته گذشته است، حتی در شرایطی که او شراکت “بدون محدودیت” خود را با چین تثبیت می کند. پوتین را به طور فزاینده ای منزوی کرد.

تحلیلگران می گویند شی که کنترل خود را در داخل کشور به عنوان قوی ترین رهبر چین از زمان دنگ شیائوپینگ تشدید کرده است، همچنین نسبت به دشمنی با غرب محتاط خواهد بود.

بزرگترین شرکای تجاری چین، ایالات متحده و اتحادیه اروپا هستند – از جمله شدیدترین منتقدان جنگ روسیه در اوکراین، که مسکو آن را “عملیات نظامی ویژه” می نامد.

چین ماه گذشته پیشنهادی را برای پایان دادن به درگیری منتشر کرد که ده‌ها هزار کشته و میلیون‌ها نفر را مجبور به فرار کرده است. در کیف و مسکو با استقبال گرمی روبرو شد، اگرچه ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین گفت که آماده گفت و گو با شی است، که برخی گزارش های رسانه ها می گویند ممکن است به دنبال سفر رهبر چین به روسیه باشد.

ایالات متحده و متحدان غربی آن عمیقاً نسبت به انگیزه های چین بدبین هستند و خاطرنشان می کنند که پکن از محکوم کردن روسیه امتناع کرده و در شرایطی که دیگر کشورها علیه مسکو تحریم می کنند، یک راه نجات اقتصادی برای آن فراهم کرده است.

اندرو اسمال، کارشناس ارشد صندوق مارشال آلمان، گفت: «با شروع جنگ، نوعی رقص دیپلماتیک به طور فزاینده ای از سوی چین وجود داشت.

اسمال گفت که چین تلاش کرده است “به برخی از مناطق فاصله گذاری علامت دهد، بدون اینکه در واقع هیچ یک از آنها را به چیزی که ممکن است کمک کند” مانند اعمال فشار بر روسیه تبدیل کند.

‘بدون محدودیت’

چین و روسیه در فوریه 2022 زمانی که پوتین برای افتتاحیه المپیک زمستانی از پکن بازدید کرد، چند روز قبل از آغاز حمله به اوکراین، شراکت «بدون محدودیت» را اعلام کردند.

در حالی که پکن از ابتدا خواستار آرامش شده است، تا حد زیادی موضع مسکو را منعکس می کند که ناتو روسیه را با گسترش خود به سمت شرق تهدید کرده است و متحدان غربی اوکراین با تهیه تانک و موشک به آتش جنگ دامن زده اند.

چین با افزایش تجارت دوجانبه در ماه‌های اخیر، درآمدهای کلیدی را برای مسکو به عنوان بزرگترین خریدار نفت خود فراهم کرده است. رهبران آمریکا و اروپا گفته اند که اطلاعات نشان می دهد چین در حال بررسی ارسال تسلیحات به روسیه است که پکن آن را رد کرده است.

ساموئل رامانی، کارشناس روسیه که در دانشگاه آکسفورد تدریس می‌کند، می‌گوید: «چین مطمئناً می‌خواهد به نظر برسد که یک ذینفع دیپلماتیک عینی و بی‌طرف است، اما در واقع چیزی جز این نیست.

ساعاتی پس از اعلام سفر شی جینپینگ در روز جمعه، دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) حکم بازداشت رهبر روسیه را صادر کرد و مدعی شد که اخراج اجباری کودکان اوکراینی توسط مسکو جنایت جنگی است.

کرملین با خشم واکنش نشان داد. روسیه می گوید برنامه ای که بر اساس آن هزاران کودک اوکراینی را به روسیه آورده است، یک کمپین بشردوستانه برای محافظت از یتیمان و کودکان رها شده در منطقه درگیری است.

روسیه و چین عضو دیوان بین المللی کیفری نیستند. چین درباره حکم بازداشت اظهارنظری نکرده است.

کسب و کار با بلینی؟

جزئیات سفر شی به مسکو که اولین سفر او در تقریباً چهار سال گذشته است، اندک است.

هر دو طرف هدف از این سفر را تقویت بیشتر روابط خود و تعمیق روابط اقتصادی اعلام کرده اند. وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین روز جمعه گفت که این سفر “سفر دوستی”، “همکاری” و “صلح” بود. او به اوکراین اشاره نکرد.

بر اساس برنامه کوتاهی که کرملین منتشر کرد، رهبران دو کشور روز دوشنبه برای گفت‌وگوهای تک به تک با یکدیگر دیدار خواهند کرد و با هم شام خواهند خورد، سپس «مذاکرات» بیشتری انجام داده و روز سه‌شنبه قبل از عزیمت شی در روز چهارشنبه بیانیه‌ای صادر خواهند کرد.

دیدارهای قبلی شی و پوتین لحظات سبک تری را ارائه کرده است. شی پوتین را “بهترین دوست” خود در سال 2019 در سفری که آنها پانداها را در باغ وحش مسکو تحسین کردند، خواند. در سال 2018 هنگامی که شی از ولادی وستوک برای مجمع اقتصادی شرق بازدید کرد، با پیش بند آبی پوشیده شدند.

مشخص نیست این بار در بحبوحه تجارت جدی تر و جنگ خونین اوکراین چنین عکسبرداری هایی وجود خواهد داشت یا خیر.

برخی از دیپلمات‌های خارجی می‌گویند آنچه مسلم است این است که هر معامله‌ای که توسط این دو مرد قدرتمند انجام شود، شی اکنون دست برتر را در روابط دارد.

یک دیپلمات اروپایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: مدتی است که مشخص شده است که روسیه شریک کوچک چین است، اما جنگ در اوکراین واقعاً این تسلط را بسیار شدیدتر کرده است.

یکی دیگر از دیپلمات های اروپایی گفت: «هر چه حمایت شی از روسیه انجام دهد، طبق شرایط چین خواهد بود».

(گزارش توسط جان گدی؛ گزارش اضافی توسط یو لون تیان و لوری چن؛ ویرایش توسط ویلیام ملارد)