شاکری: برکناری عمران خان شرط اصلی آمریکا برای پاکستان است

مهسا مژدهی: تحولات پاکستان به سرعت در حال رخ دادن است. ساعاتی پس از انحلال مجلس ملی پاکستان، وزیر کابینه پاکستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که عمران خان رسماً از سمت نخست‌وزیری این کشور برکنار شده است. با این حال، عمران خان تا زمان انتصاب نخست‌وزیر موقت در این سمت باقی خواهد ماند. برخلاف همیشه فعلا ارتش این کشور نقشی در ناارامی ها ندارد اما مخالفان عمران خان دیگر او را شایسته اداره پاکستان نمی‌دانند. عمران خان معتقد است که مخالفانش از غرب خط و مشی می‌گیرند. او به تازگی با ساخت یک پایگاه نظامی از سوی امریکا در پاکستان مخالفت کرده و حاضر به محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین نشده بود. اعضای پ ارلمان و نایب رئیس آن، از سوی عمران خان متهم شده‌اند که در همراهی با توطئه خارجی با محوریت آمریکا، دنبال برکناری او هستند. اتهامی از سوی دولت آمریکا رد شده است. اما نخست وزیر پاکستان معتقد است که حتی جانش هم در خطر افتاده است.

در هوشمند نیوز با ماشاالله شاکری سفیر سابق کشورمان در پاکستان در مورد تحولات اخیر این کشور به گفتگو نشسته‌ایم:

در یک هفته اخیر اوضاع در پاکستان به شدت بهم ریخته است. پیش از این هم شاهد مخالفت برخی از گروه های سیاسی با عمران خان بودیم اما اینبار به نظر می رسد که اوضاع جدی تر از گذشته است و مخالفان دیگر حاضر نیستند این راگبی باز سابق را در راس امور ببیند. چرا مخالفت با عمران خان تا این حد بالا گرفته است؟

عمران خان چهره نوظهوری در عرصه سیاسی پاکستان است و هم چنان که تاریخ گذشته این کشور نشان می دهد چرخه قدرت همیشه در دست حزب مردم به رهبری خاندان بوتو و حزب مسلم لیگ به رهبری نواز شریف بوده است. دوره های ده ساله کودتا هم وجود داشته که ارتش حاکمیت را بر عهده می گرفته. اما در انتخابات سه سال پیش عمران خان با حزب تحریک انصاف پاکستان برنده انتخابات شد. در عین حال چون اکثریت کامل را برای تشکیل دولت نداشت ائتلافاتی با چند حزب کوچک به خصوص از بلوچستان این کشور، ایجاد کرد و اکثریت پارلمانی را به دست اورد. عمران خان برخوردار از حمایت ارتش هم بود. گاهی اوقات در این کشور ارتش به صورت اشکار و گاهی غیر اشکار به عرصه می‌آید. در این مدت عمران خان با چند مشکل رو به رو شد. یکی بحث تورم اقتصادی بود که باعث نارضایتی مردم شد و دوم این که نتوانست سهم کافی برای ارتش در نظر بگیرد و به نظر می رسد که ارتش تا حدودی ناراضی از این وضع است. موضوع سوم هم این بود که جناح مخالف توانستند با یکدیگر علیه عمران خان توافق کنند.

این برای اولین بار است که پاکستانی ها قصد داشتند از طریق نظام پارلمانی رای عدم اعتماد را از مجلس درخواست کردند. این در تاریخ پاکستان سابقه ندارد. این اولین حرکت دموکراتیکی بود که برای برکناری نخست وزیر انجام می شد. قرار بود که دیروز در مجلس رای گیری صورت بگیرد ولی اوضاع به تلاطم افتاد و پارلمان منحل شد.

>>> بیشتر بخوانید:
عمران خان برکنار شد
انحلال مجلس و دولت؛ در پاکستان چه خبر است؟
آیا پاکستان به سمت بی‌ثباتی و ناآرامی گام برمی‌دارد؟

مخالفان عمران خان که تا این اندازه مخالفت با عمران خان را پیش برده و مدعی شده اند که اگر جلسه دیروز تشکیل می شد حتما برکناری نخست وزیر رای می‌آورد، چه کسانی هستند و ضریب نفوذ آنها در جامعه پاکستان به چه اندازه است؟

 دو حزب قوی در پاکستان وجود دارد. یکی حزب مردم که رهبری آن را بیلاوال بوتو زرداری به عهده دارد و قدرت بسیاری داشته و کرسی در مجلس دارد. حزب دیگر مسلم لیگ نواز است که رهبری آن را در مجلس شهباز شریف دارد. این دو حزب  ۱۵۰ کرسی از ۳۳۲ کرسی را در پارلمان پاکستان دارد. یک حزب دیگر هم هست که ام ام ای خوانده می شود که مولانا فضل الرحمان رهبر آن بوده و ۱۴ کرسی دارد. فضل الرحمان سخنگوی این اپوزیسیونی است که علیه عمران خان فعالیت می کنند. البته اپوزیسیون یک دست نیست. متشکل  از چندین حزب است که همگی با عمران خان به مخالفت برخواسته اند. یکی از دلایل موفقیت این گروه های مخالف همبستگی و تشکیل یک ائتلاف است که همه علیه عمران خان متحد شده اند. اما اینکه این اتحاد نیروهای مخالف یک موضوع درون زا در داخل پاکستان است مورد بحث است. 

اینکه گروه های مخالف ائتلاف کنند و بخواهند عمران خان را برکنار کرده و انتخابات مجدد برگزار کنند، همیشه در پاکستان وجود داشته. این که واقعا با این شتاب اتفاقات افتاده موضوعی است که پشت پرده این حرکت را برملا می کند.

عمران خان معتقد است که این اتفاقات توطئه امریکا، غرب و دستگاه های اطلاعاتی غربی است. این ادعا تا چه اندازه می تواند درست باشد؟ من اخیرا شاهد بودیم که او به ایجاد یک پایگاه نظامی از سوی امریکا در پاکستان اعتراض کرد و اجازه چنین کاری را نداد و همچنین حاضر به متهم کردن روسیه در حمله به اوکراین نشد. این موارد تا چه اندازه ممکن است با اتفاقات اخیر مرتبط باشد؟

این موارد به شدت در پاکستان مطرح است. گفته می شود که سفیر پاکستان در امریکا را فراخوانده اند و گفته اند که عمران خان باید کنار برود چون امریکا نمی تواند با او کار کند و اگر این حرکت به نتیجه برسد، ما کماکان با پاکستان کار خواهیم کرد. اما اگر برخلاف این جلو برود و عمران خان کماکان در قدرت بماند، راه ما جدا خواهد شد. این را هم عمران خان ادعا کرده و هم برخی از روزنامه ها اینطور نوشته اند. این ادعای جناح حاکم وجود دارد که دست خارجی در ایجاد نابه سامانی در کار است. 

اما در سطح جنوب اسیا هندی ها هم روسیه را برای حمله به اوکراین محکوم نکرده و گفته اند که ما از روسیه نفت خواهیم خرید و روابط خود را کاهش نخواهیم داد. اما امریکایی ها به هندی ها حرف محکمی نزدند. انچه در روز حضور عمران خان در مسکو اتفاق افتاد که همزمان با روز حمله ارتش روسیه به مسکو بود، از قبل تعیین شده بود و کسی هم تقاضایی برای لغو آن نداشت. روسای کشورها از ماه ها قبل برنامه سفرهای خود را تعیین می کنند. بنابراین عمران خان هم نمی توانست این سفر را لغو کند و شاید هم اطلاع دقیقی از تصمیم روسیه نداشت. البته که پاکستان یکی از شرکای روسیه در اسیاست اما ارتباطات و اتصالات دیگر کشورهای این منطقه هم با جنوب روسیه کم نیست. تنها یک کشور در این منطقه روسیه را محکوم کرد. این دلیل نمی شود که به خاطر سفر رسمی دولتی به مسکو یا متهم نکردن حمله روسیه، مورد غصب قرار بگیرد.

امریکایی ها در پاکستان پایگاه های مخفی و اشکاری از گذشته تا به امروز داشته اند. انها مایل به گسترش حضور خود در پاکستان بوده اند و من فکر می کنم، یکی از دلایلی که می شود گفت برخی از جریانات نسبت به این موضوع سکوت کرده اند همین است که از طرف امریکایی ها به آنها گوشزدهایی شده است.
 

۳۱۱۳۱۲/۴۹