سقوط بورس تایوان: نمونه عملی خطرات جهانی خرید اعتباری

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، در روز چهارشنبه، معاملات بورس ۲ تریلیون دلاری تایپه به آرامی آغاز شد. اما پیش از پایان روز، شاخص بورس، بدترین عملکرد روزانه در تاریخ ۵۴ ساله خود را بجا گذاشت و حدود ۹ درصد افت کرد.

دلایلی برای فروش سهام وجود داشت. از جمله گسترش بیماری کرونا در جزیره‌ای که تقریبا هیچکس واکسینه نمی‌شود، و نیز افت شدید در سهام بخش فناوری جهانی، که تضعیف این صنعت را به همراه داشت، سهام بخش فناوری، بزرگترین بخش صنعت این بورس به شمار می‌رود. اما سرعت سقوط شاخص، حاکی از آن بود که نیروهای بزرگتری پشت این افت وحشتناک حضور دارند.

از ماه‌ها پیش به بازار گاوی تایوان هشدار داده می‌شد که افزایش خرید اعتباری، بازارهای اوراق بهادار را با خطرات بیشتری مواجه می‌کند  — و ترکیدن حباب قیمتی شرکت «مدیریت سرمایه‌ Archegos» در ماه مارچ هشداری بر این موضوع بود. با این حال، شاخص سهام MSCI همچنان افزایش یافت و در روز جمعه به حدنصاب جدیدی رسید. در ایالات متحده طبق آخرین داده‌های موجود، بدهی مارجین تا پایان ماه مارچ به ۸۲۲ میلیارد دلار رسید، یعنی ۷۲ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل.

(لازم به توضیح است شاخص MSCI All Country World (ACWI) شاخص سهام جهانی با وزن کل بازار است که بازارهای نوظهور و توسعه یافته را دربر می‌گیرد. در حال حاضر نزدیک به ۳۰۰۰  سهام بزرگ و متوسط ​​در ۴۹ کشور را رصد می‌کند.)

در مقیاس کوچکتر، همین اتفاق در تایوان افتاد. نتیجه آن ۴۶ درصد افزایش بدهی مارجین در سال جاری بود و دو هفته پیش به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسید که بالاترین میزان بعد از سال ۲۰۱۱ بود. در مقایسه، شاخص بورس تایوان در آن دوره فقط ۱۹ درصد افزایش داشت که بیانگر این است که مردم با سرعت بیشتری نسبت به افزایش سهام، وام می‌گرفتند.

سرمایه‌گذاران داخلی دلیل کمی برای ترس از ضرر و زیان داشتند. اقتصاد تایوان در رقابت با ایالات متحده و چین، یکی از بزرگترین برندگان در تولید تراشه محسوب می‌شود. صنعت تراشه سازی در این کشور شکوفا شد و واشگتن سعی داشت تلاش‌های پکن برای ایجاد یک صنعت تراشه داخلی را با مشکل روبرو کند. در دوره چهارساله ریاست جمهوری دونالد ترامپ، شاخص بورس تایوان (Taiex) از لحاظ دلاری، بیش از ۹۰ درصد بالا رفت و بهترین عملکرد را در جهان از خود بجا گذاشت.

گفتنی است به علت همه‌گیری بیماری کمبود تراشه ایجاد شد و این شاخص به مدت هفت ماه متوالی تا آپریل افزایش داشت.

پایان این سرخوشی زمانی آشکار شد که سهام فناوری در سراسر جهان به دنبال این تهدید تورم، نزدک را غرق کرد و به دنبال آن سهام بخش فناوری تحت تاثیر قرار گرفت. با افت ۸/۳ درصدی شاخص Taiex در روز سه‌شنبه، سطح خرید اعتباری به حدود ۴۵۰ میلیون دلار کاهش یافت که کمترین میزان از اکتبر ۲۰۱۸ بود. این موضوح حاکی از آن بود که معامله‌گران برای جبران ضرر و زیان در حساب سهام خود، با تماس‌هایی از سوی کارگزاران برای خرید اعتباری روبرو بوده‌اند. احتمالا رکورد منفی روز چهارشنبه فشار بیشتری را بر خرید اعتباری به همراه داشته است.

ترس از زیان‌های آتی در بازاری که ۶۰ درصد دادوستد توسط سرمایه‌گذاران انفرادی انجام می‌گیرد کاملا مشهود بود. بازار ابزار مشتقه شدیدا رشد کرد: روز چهارشنبه بیش از ۱.۷۵ میلیون ابزار اختیار دست به دست شد که سومین روز شلوغ این ابزار از سال ۲۰۱۶ بود.

تا پایان آن روز شاخص ترمیم شد و زیان وارده به ۴.۱ درصد رسید، اما ضربه کاری به اطمینان سرمایه گذاران وارد شد.