رویداد‌های مهم ادبی ایران در سالی که گذشت

روزنامه خراسان – آرانیان: گذر از یک سال، گذر از فراز و فرود‌ها و بیم و امیدهاست. روز‌های پایانی سال، موسمِ مرورِ تلخ و شیرین‌ها و بررسی کارنامه روز‌هایی است که گذشت. ادبیات فارسی هم در این یک سال کارنامه‌ای با نقاط قوت و ضعف داشته است که در این نوشتار، مهم‌ترین رویداد‌های آن را مرور کرده‌ایم؛ از شیرینیِ مهم‌ترین آثار منتشر شده و مهم‌ترین جوایز ادبی داخلی و خارجی تا تلخیِ از دست‌دادن‌ها و….

پناهنده شدن به ادبیات

«بهروز بوچانی» با «هیچ دوستی به جز کوهستان ندارم» دنیای ادبیات را تحت تاثیر قرار داد. این پناه جوی کرد که در اردوگاهی در جزیره مانوس استرالیا بازداشت است، نوشته‌های کتابش را از طریق ارسال پیام‌های کوتاه به یکی از دوستانش ثبت کرد. حالا نسخه فارسی این کتاب که برنده گران‌ترین جایزه ادبی استرالیا شد، برای انتشار به نشر چشمه سپرده شده است. در بخشی از متن سخنرانی بوچانی که نماینده او هنگام دریافت جایزه خواند، آمده است: «من به قدرت ادبیات باور دارم. ادبیات، توانایی ایجاد تغییر دارد و قدرت را به چالش می‌کشد. ادبیات قدرت این را دارد که به ما آزادی بدهد».

۲ جایزه پرحاشیه برای «رهش»

رضا امیرخانی یکی از چهره‌های ادبی خبرساز در سال ۹۷ بود. رمان «رهش» نوشته امیرخانی که موافقان و مخالفان زیادی هم دارد، موفق به کسب دو جایزه ادبی سال، یعنی جایزه کتاب جلال و جایزه کتاب سال در بخش ادبیات و نثر معاصر شد. رمان «رهش» که داستان زن و شوهری معمار به نام‌های «لیا» و «عطا» است و به نقد توسعه نامتقارن شهری می‌پردازد، در سال ۹۶ از سوی نشر افق منتشر شد.

عبورِ «دولت‌آبادی» از خود

انتشار «عبور از خود، از سرگذشت»، جدیدترین اثر محمود دولت‌آبادی، یکی از خبر‌های خوش ادبی سال ۹۷ بود. این کتاب ۱۲۰ صفحه‌ای که از سوی نشر چشمه منتشر شده، روایتی بدون سانسور از سرگذشت دولت‌آبادی در قالب چند مصاحبه و یادداشت است. زبان این کتاب هم مانند دیگر آثار این نویسنده برگرفته از نثر خراسانی است.

سنگِ تمام برای عطار

محمدرضا شفیعی کدکنی، استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی پس از چند سال پژوهش روی «تذکره الاولیا»‌ی عطار، این اثر را تصحیح کرد. قرار است این اثر تا پایان سال منتشر و در نمایشگاه کتاب سال آینده عرضه شود. به گفته مدیر نشر سخن، شفیعی کدکنی برای تصحیح تذکره الاولیا سنگ تمام گذاشته و سطح کار او بالاتر از دیگر تصحیح‌هایی است که روی آثار عطار انجام شده است.

«بشارت» تازه‌ای از نیما

شراگیم یوشیج، فرزندِ پدر شعر نو فارسی در آخرین ماه سال ۹۷ از انتشار شعر‌های تازه کشف شده نیما خبر داد. ویژگی مهم این مجموعه این است که علاوه بر سروده‌های منتشر نشدۀ نیما، اشعار قبلی او هم بازبینی شده و دست خط این شاعر جریان‌ساز شعر فارسی هم ضمیمه آن شده است. یکی از اشعار این مجموعه، قطعه «بشارت» است که متن کامل آن منتشر شده است. «کشتگاه شاعر» و «دریغا جوانی» نیز از دیگر اشعار این مجموعه تازه است که توسط فرزند نیما یوشیج در اختیار انتشارات رشدیه قرار گرفته و راهی بازار کتاب شده است.

خاموشی چراغ طنز معاصر

دهم آذر ماه یک خبر تلخ منتشر شد؛ خبرِ درگذشت یکی از بزرگان طنز ایران، ابوالفضل زرویی نصرآباد. مردی که چشم امیدِ کیومرث صابری (گل‌آقا) در طنزنویسی به او بود و علی موسوی گرمارودی او را عبید زاکانی طنز معاصر نامید. زرویی نصرآباد نه تنها در طنز و ادبیات، بلکه در وادی نثر دینی هم صاحب قلم بود. از او آثار بسیاری به یادگار ماند از جمله: «تذکره المقامات»، «وقایع‌نامه طنز ایران»، «بامعرفت‌های عالم»، «رفوزه‌ها»، «ماه به روایتِ آه»، «حدیث قند» و «غلاغه به خونه‌ش نرسید». زرویی نصرآباد بنیان‌گذار نخستین شب شعر ایران به نام «در حلقه رندان» بود و عنوان برترین شاعر طنزسرای بعد از انقلاب را کسب کرد.