روابط پشت پرده اسرائیل و عربستان بدون توافق ابراهیم

به گزارش شبکه خبری روسیا الیوم، مرکز “پژوهش‌های امنیت داخلی” در دانشگاه تل‌آویو در گزارشی اعلام کرد: در سال‌های اخیر تغییر مهم ولو تدریجی و کند در روابط اسرائیل با عربستان رخ داد. به رغم وجود نشانه‌هایی درباره امتیازدهی احتمالی از سوی عربستان در روابط با اسرائیل احتمالاً ازسرگیری روابط با یک الگوی متفاوت از توافق نامه‌های ابراهیم باشد. عربستان روابط با اسرائیل را به عنوان یک گزینه استراتژیک انتخاب کرده اما گفته عادی سازی کامل روابط تنها از طریق پیشرفت در حل مسئله فلسطین ممکن است.

این گزارش می‌افزاید: تلاش برای تسریع در ازسرگیری روابط میان ریاض و تل‌آویو احتمالا به فرصت‌های اتخاذ عملی این اقدام آسیب بزند. در این مرحله اقدامات عربستان درباره پرونده عادی سازی روابط پشت پرده باقی خواهد ماند اما به بهبود روابط اسرائیل و کشورهای عربی و اسلامی در پشت پرده کمک می‌کند.

در این گزارش آمده است: سفر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل و عربستان بار دیگر موضوع عادی سازی روابط را مطرح کرد. در سال ۲۰۲۰ واضح بود که ریاض برای عادی سازی روابط و هموار کردن مسیر برای روندی که در نهایت بتواند از طریق آن روابط بیشتری را با اسرائیل داشته باشد تلاش می‌کرد. از زمانی که محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب شده، تغییر تدریجی و کندی در عربستان درباره مسئله روابط با اسرائیل رخ داده است. راهکارهای میانه احتمالی در این باره وجود دارد. از جمله مسائل دیگر مشارکت بخش خصوصی اسرائیل در معاملات در زمینه تکنولوژی و کشاورزی و حتی در نشست‌هایی میان مسئولان امنیتی اسرائیل و عربستانی با هدف تشدید عملیات اطلاعاتی است. عربستان توافق ابراهیم را از خارج تایید کرد و مسئولان ارشد این کشور از جمله محمد بن سلمان انعطاف بیشتری را نسبت به گذشته به این مسئله نشان می‌دهد.

در این گزارش آمده است: احتمالا عربستان روابطش با اسرائیل را بدون ارتباط مستقیم با پیشرفت در حل نظامی فلسطین و اسرائیل پیش ببرد. روابط میان واشنگتن و ریاض و آمادگی آمریکا برای رهبری عادی سازی روابط در خاورمیانه اهمیت زیادی دارد. تقویت روابط با آمریکا جزو منافع عالی عربستان است و با جایگاه محمد بن سلمان در ارتباط است. در سال‌های اخیر محافل عربستانی درباره تمایل آمریکا برای حمایت از منافع عربستان دچار تردید شده‌اند و احتمالاً عربستانی‌ها در ازای تغییر در موضع واشنگتن در قبال ریاض-از جمله دریافت ضمانت‌هایی علیه ایران و گشودن صفحه جدیدی با محمد بن سلمان که به او مشروعیت بیشتری را برای حکمرانی بدهد- با اسرائیل سازش‌هایی داشته باشند.

در این گزارش آمده است: برای علنی کردن روابط و گسترش آن، خاندان حاکم عربستان باید حساسیت‌های داخلی و خارجی و تاثیر آن بر جایگاه عربستان را به ویژه به عنوان حافظ اماکن مقدس مسلمانان و ثبات آن رفع کنند.

محمد بن سلمان سوم مارس در مصاحبه با مجله آتلانتیک آمریکا اعلام کرده بود که عربستان به اسرائیل به عنوان یک دشمن نگاه نمی‌کند بلکه به عنوان هم پیمان احتمالی در بسیاری از منافعی که می‌توان برای تحقق آن تلاش کرد نگاه می‌کند اما باید قبل از رسیدن به این مسئله برخی مسائل حل شود.

این گزارش همچنین به اظهارات عادل الجبیر، وزیر مشاور عربستان در امور خارجه قبل از سفر بایدن به عربستان اشاره کرد که گفته بود صلح در پایان روند صورت می‌گیرد و نه در آغاز آن.

در این گزارش آمده است: این مواضع باعث می‌شود تا عربستان اقدامات عادی سازی روابط را به صورت کند و در حجم کوچک قبل از حل کامل بحران با فلسطین انجام دهد. عربستان خواهان آغاز مذاکره میان اسرائیل و فلسطینی‌ها ولو به عنوان بهانه‌ای برای نزدیک شدن به اسرائیل خواهد شد. احتمالات عادی سازی روابط با اسرائیل بعد از مرگ ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان افزایش می‌یابد. عربستان به اقدامات خود برای روابط با اسرائیل به صورت تدریجی و متفاوت با توافق نامه‌های ابراهیم ادامه می‌دهد. در این باره می‌توان گشایش حریم هوایی عربستان به روی هواپیماهای اسرائیلی در جریان سفر بایدن به جده را مثال زد. ادامه و گسترش توافق نامه‌های سازش برای تحقق روابط میان عربستان و اسرائیل مهم است چرا که می‌تواند به پیوستن عربستان به توافق نامه‌های عادی سازی روابط “مشروعیت” بدهد.

با اینکه عربستان در سال‌های اخیر شاهد تغییرات اجتماعی و فرهنگی زیادی بوده اما موضوع روابط با اسرائیل همچنان با جایگاه این کشور و ثبات آن در ارتباط است. برای همین توافق عادی سازی کامل روابط با اسرائیل بسیار دور از دسترس است.

311311