رضا داوری اردکانی؛ عالم به ابعاد مختلف زمان

زادروز استاد محترم و دوست عزیز جناب آقای دکتر رضا داوری اردکانی را تبریک می‌گویم. فضایل ایشان بسیار است و سعی میکنم در این مجال به ذکر برخی از نکات در مورد آقای دکتر داوری بپردازم:

دکتر داوری استاد و متفکری جامعالاطراف است. کمتر کسی یافت می‌شود که با اکثر مکاتب فکری گذشته و حال آشنا باشد. بسیاری هستند که در مورد گذشته می‌دانند و تبلیغ هم کرده‌اند ولی جریان‌های فکری امروز را نمی‌شناسند. حال آنکه تسلط دکتر داوری بر مکاتب گذشته و امروز در سطح بالایی است. «العالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِس»: کسی که عالم به ابعاد مختلف زمان باشد در معرض شبهات قرار نمی‌گیرد. این خصوصیت دکتر داوری بسیار قابل توجه است.

یکی دیگر از خصوصیات مهم استاد داوری اردکانی، فضائل و ملکات اخلاقیشان است که به نظر من، ایشان شخصی بسیار متواضع و فروتن‌اند.

خاطرهای که هرگز فراموش نمیکنم این است که اولین برخورد من با ایشان به سالهای ۱۳۴۵ یا ۴۶ برمیگردد. من دانشجوی فوق لیسانس بودم و با استادی در مورد «فارابی» کار می‌کردم؛ استاد من به تازگی از خارج برگشته بود و به من توصیه کرد که حتماً با جناب آقای دکتر داوری ملاقات کنم و از ایشان که در این زمینه بسیار کار کرده‌اند، بهره ببرم. من به ایشان مراجعه کردم و با کمال تعجب دیدم که تز دکتری خود را به من دادند در حالی که هنوز دفاع نشده بود و این بزرگمنشی دکتر داوری من را واقعاً تحت تأثیر قرار داد و خواندن رساله ایشان مرا به‌شدت به دانش ایشان علاقه‌مند کرد، این چیزی است که من هرگز آن را فراموش نمی‌کنم.

از دیگر خصوصیات دکتر داوری این است که کمتر دیده‌ام عصبانی شوند. برخی از مردم به کوچکترین حرفی واکنش نشان می‌دهند و عصبانی می‌شوند ولی ایشان برعکس به حرف‌های همه گوش داده و به سرعت واکنش نشان نمی‌دهند مگر در جایی که اقتضا کند یا از ایشان نظری خواسته شود؛ این خیلی خوب است، چون یکی از فضایل انسان استماع درست سخنان دیگران است.

دکتر داوری اردکانی همیشه یک استاد و یک معلم بوده است و اگر امروز هم اقتضا کند، باز هم درس می‌دهد و تا آخرین لحظات از پرورش شاگرد و تدریس و دانشگاه دست برنداشته و نمی‌دارد و شاگردان زیادی را پرورانده است که امروز اکثر این شاگردان، خود از استادانند.

دکتر داوری یک نویسنده و مؤلف است. ایشان نویسنده بسیار توانایی است و قلم خیلی خوبی هم دارد و از جوانی تا به حال قلم فرسایی کرده و مقالات خوبی نوشته است. بسیاری از آثار ایشان با مسائل روز در ارتباط است.

ایشان در سمتهای علمی- فرهنگی که داشته است، یعنی در مدیریت گروه فلسفه دانشگاه تهران، در ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و در دوره ریاست فرهنگستان علوم، مدیریت بسیار خوبی از خود نشان داده است. هر جایی که ایشان مدیریت داشته، موقعیت علمی و فرهنگی آن را به خوبی حفظ کرده است. دکتر داوری همچنین مشاور خوبی در امور علمی و فرهنگی هستند. من در جلسات بسیار زیادی با ایشان شرکت کرده و با هم بوده‌ایم و همیشه پیشنهادهای مهم و جامع و کارآمدی از جانب ایشان مطرح شده است که بسیار کارگشا بوده و هست.

من در این سن و سال لااقل روزی ۸ ساعت کار می‌کنم، چون فلسفه پایان ندارد و به قول افلاطون مسیر عشق به فلسفه، رسیدن ندارد! یعنی مسیر نامتناهی است … بقول بایزید شراب عشق را جرعه‌ای بعد از جرعه دیگر خوردم ولی نه شراب تمام شد و نه من سیراب شدم … علم این‌طور است و حکمت اینچنین است و آن طرفش هم حضرت حق است. دکتر داوری همواره در طلب علم بوده است و اجازه نمی‌دهد که بر علم غبار بنشیند.

وقتی رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه بودم، بزرگداشتی برای استاد داوری برگزار کردیم و کتاب و جشننامهای برای ادای احترام به ایشان با عنوان «فیلسوف فرهنگ» منتشر کردیم. این عنوان کاملاً شایسته آقای دکتر داوری است. چون فرهنگ در تمام ابعاد خود از قبیل روش زندگی و سیاست، اخلاق اجتماعی و فردی، تاریخ و جامعه‌شناسی و … مد نظر ایشان است.