راهنمای تحصیل در خارج از کشور (قسمت سوم: آزمون بین المللی)

مطالعه قسمت دوم

_{این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۲/۰۴ توسط سعیده خلیلی‌صفا به‌روزرسانی شده است.}

ارائه مدرک زبان یکی از مدارک اصلی برای دریافت پذیرش و ادامه تحصیل در خارج محسوب می‌شود؛ اهمیت این موضوع به حدی است که شرط اخذ پذیرش در بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کسب نمره ۸۰ درصدی در آزمون زبان است.

نکته قابل توجه اینکه با توجه به اهمیت و رواج زبان انگلیسی در دنیای امروزی در همه کشورهای جهان رویکرد دانشگاه‌ها و آزمون‌های بین المللی معتبر به زبان انگلیسی است، در حدی که حتی در کشورهای غیر انگلیسی زبان نیز رشته‌های تحصیلی مناسبی را می‌توان یافت که کاملا به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند تا تحصیل در خارج از کشور را برای دانشجویان خارجی بیش از پیش ساده کنند. 

از طرفی، با توجه به تنوع این آزمون‌‌ها، گستردگی منابع و هزینه‌های مربوط به شرکت در کلاس‌ها و آزمون این امکان وجود دارد تا داوطلبان دچار سردرگمی شده و با پرسش‌های مختلفی مانند «چرا مدرک زبان الزامی است؟ مدرک کدام آزمون مورد پذیرش است؟ تفاوت این آزمون‌ها با یکدیگر چیست؟ کدام منابع باید مطالعه شوند؟ کدام مراکز مجاز به برگزاری آزمون هستند؟ و…» مواجه شوند. بنابراین، در ادامه سری مقاله‌های راهنمای تحصیل در خارج وب‌سایت کجارو مبحث «آزمون‌های بین‌المللی» مورد بررسی قرار می‌گیرد.

چرا مدرک زبان انگلیسی الزامی است؟

کلیه متقاضیان تحصیل در خارج از کشور، در صورتی که زبان انگلیسی به عنوان زبان مادری آن‌ها شناخته نباشد، موظف هستند تا شایستگی خود را در زبان انگلیسی در چهار حوزه شنیداری، گفتاری، نوشتاری و درک مطلب به دانشگاه مورد نظر خود اعلام کنند و یکی از این راه‌ها، ارائه مدرک زبان بین‌المللی انگلیسی است. بیشتر دانشگاه‌های جهان، در اختیار داشتن مدرک زبان با حد نصاب نمره مشخص شده را به عنوان یکی از الویت‌های پذیرش معرفی می‌کنند و اگر دانشجویی نتواند این مدرک را به همراه مدارک مورد نیاز به دانشگاه مقصد ارسال کند، احتمال رد درخواست وی دور از انتظار نیست. بنابراین، همواره در صورتی که زبان انگلیسی زبان مادری دانشجو نبوده و در دانشگاه‌ها یا کشورهای انگلیسی زبان تحصیل نکرده باشد، آزمون تافل یا آیلتس، یک اجبار در فرآیند پذیرش تحصیلی محسوب می‌شود.

کدام متقاضیان از ارائه مدرک زبان انگلیسی معاف هستند؟

همان طور که اشاره شد افرادی که در مقاطع قبلی در دانشگاه‌ها یا کشورهای انگلیسی زبان مانند کانادا، بریتانیا، استرالیا، نیوزلند و سایر کشورهایی که زبان رسمی آن ها انگلیسی است، تحصیل کرده باشند از ارائه مدرک زبان معاف هستند. البته افرادی که به زبان انگلیسی تحصیل کرده‌اند، ولی زبان رسمی کشور محصل تحصیلشان غیرانگلیسی باشد (مانند سوئد یا نروژ) برای کسب معافیت ار ارائه مدرک زبان انگلیسی باید از دانشگاه محل تحصیل خود نامه یا گواهی نامه MEDIUM OF INSTRUCTION ارائه کنند. در این نامه، باید قید شود که زبان رسمی آموزش در دانشگاه مذکور زبان انگلیسی است و این دانشجو دوره تحصیلی خود را به زبان انگلیسی با موفقیت گذرانده است.  

همچنین، افرادی که قصد تحصیل در دانشگاه‌های غیرانگلیسی زبان (مانند آلمانی، فرانسه یا اسپانیولی را دارند) نیازی به ارائه مدرک زبان انگلیسی ندارند. برای حصول اطمینان از نیاز به ارائه مدرک زبان دانشجو باید با دفتر ارتباط بین‌المللی دانشگاه مورد نظر مراجعه کند. نکته قابل توجه اینکه برخی از بورسیه‌ها و قبولی‌های قطعی در اکثر دانشگاه‌های جهان به افرادی داده می‌شود که حد نصاب زبان بالا و بهتری در اختیار داشته باشند.

آیا می توان پس از اخذ پذیرش تحصیلی برای دریافت مدرک بین المللی زبان اقدام کرد؟

معمولا در ۹۰ درصد شرایط، دریافت admission letter منوط به ارائه مدرک زبان است و در صورتی که عدم ارائه مدرک زبان با حد نصاب لازم شانس بررسی نهایی و قبولی مدارک کمتر می‌شود. البته در صورت پذیرش نیز شانس دریافت بورسیه و صدور ویزای تحصیلی کمتر می‌شود. البته هزینه شرکت در کلاس‌های آمادگی آزمون‌های زبان در خارج از کشور نیز بر اهمیت دریافت مدرک قبل از ارائه درخواست را دوچندان می‌کند. 

آیا با نمره زبان پایین‌تر از حد مجاز می‌توان پذیرش تحصیلی گرفت؟

شانس موفقیت با نمره پایین‌تر در آزمون زبان بسیار کمتر می‌شود، ولی برخی از دانشگاه‌ها برای دانشجو قبولی مشروط صادر می‌کنند تا پس از یک دوره زمانی مشخص حد نصاب زبانی لازم را در آزمون زبان دانشگاه کسب کند. البته همه دانشگاه‌ها حد نصاب یکسانی برای نمره زبان ندارند؛ برای مثال، برخی از دانشگاه‌ها با نمره آیلتس ۶ آکادمیک هم نسبت به اعطای پذیرش تحصیلی به متقاضیان اقدام می‌کنند، در حالی که دانشگاهی دیگر به آیلتس هفت آکادمیک نیاز دارد.

چگونه باید مدرک زبان را به دانشگاه مقصد ارسال کرد؟

در صورتی که ارسال مدرک زبان یکی از شرایط پذیرش دانشگاه مورد نظر باشد، دانشجو موظف است از موسسه برگزار کننده آزمون درخواست کند تا نسخه‌ای از مدرک وی را به نشانی دانشگاه مقصد ارسال کند. البته به هنگام ثبت‌نام از دانشجو خواسته می‌شود تا نام پنج دانشگاه مقصد را برای ارسال اتوماتیک و رایگان کارنامه آزمون زبان به موسسه برگزار کننده ارائه کند.

چند نوع آزمون زبان وجود دارد؟

اگرچه آزمون‌های تافل و آیلتس مشهورترین و متداول‌ترین آزمون‌های زبان در سطح جهان محسوب می‌شوند، ولی به جز این دو مورد انواع دیگری از آزمون‌‌های معتبر و بین‌المللی زبان وجود دارند که هر یک از آن‌ها برای هدفی خاص برگزار می‌شوند؛

آزمون TOEFL 

آزمون تافل (Test of English as a Foreign Language) یکی از آزمون‌های بین‌المللی زبان انگلیسی است که هدف آن آمادگی دانشجو برای تحصیل در دانشگاه‌های مختلف در سطح جهان است وآزمون شناخته‌شده‌ای در سطح جهان محسوب می‌شود. در حال حاضر، تافل تنها آزمون زبانی است که در سرتاسر جهان به صورت آنلاین برگزار می‌شود.

آزمون IELTS

آیلتس (International English Language Testing System) نیز مانند تافل در همه کشورهای انگلیسی زبان و دیگر کشورهایی که رشته‌های تحصیلی را به زبان انگلیسی ارائه می‌کنند، معتبر است. علاوه بر این، آیلتس دارای آزمونی مجزا است که مناسب برای متقاضیان کار و مهاجرت است تا از این طریق مهارت خود در زبان انگلیسی را نشان دهند. 

آزمون‌های زبان انگلیسی کمبریج (CAE)

آزمون زبان انگلیسی کمبریج (که در گذشته با نام آزمون‌های ESOL دانشگاه کمبریج شناخته می‌شد) یک سازمان غیرانتفاعی است که مدارک زبان انگلیسی را برای سطوح مختلف زبان ارائه می‌کند. «گواهی اول انگلیسی» (FCE) همسطح با سطح B1-b2 تافل محسوب می‌شود که متقاضی در صورت قبولی در این آزمون نمره‌ای بین A تا C دریافت می‌کند. این گواهی با نمره آیلتس بین ۵/۵ تا ۶/۵ قابل مقایسه است. «گواهی پیشرفته انگلیسی» (CAE) هم همسطح با C1-C2 تافل و برابر با نمره آیلتس بین ۶/۵ تا ۸ است که بسیاری از دانشگاه‌های کشور انگلستان این مدرک را درخواست می‌کنند.

پیشرفته‌ترین امتحان این آزمون هم «گواهی تسلط بر انگلیسی» (CPE) است که همسطح با C2 در تافل و برابر با نمره بالاتر از ۹ در آیلتس است. بر خلاف دیگر آزمون‌ها، این آزمون مشتمل بر پنج بخش خواندن، نوشتاری، کاربرد انگلیسی (کاربرد گرامر و غیره)، شنیداری و گفتاری است. گواهی‌های کمبریج عمدتا توسط دانشگاه‌های انگلستان پذیرفته می‌شود؛ اگرچه برخی از دانشگاه‌های دیگر در سرتاسر جهان هم آن را می‌پذیرند، ولی در مجموع، به اندازه تافل و آیلتس رایج نیست. بر خلاف دیگر آزمون‌ها، گواهی‌های کمبریج تاریخ انقضا ندارند.

آزمون KET

آزمون Cambridge English: Key) KET) مدرک سطح پایه برای افرادی است که به تازگی یادگیری زبان انگلیسی را آغاز کرده‌اند و درک صحیحی از توانایی دواطلب را در چهار مهارت زبانی ارائه می‌دهد.

آزمون FCE

آزمون FCE مخفف (First Certificate in English) اولین مدرک زبان انگلیسی است که در جدول CEFR (مرجع مشترک اروپا) پس از آزمون PET و قبل از آزمون CAE قرار گرفته است. این آزمون، دانش زبانی زبان‌آموزان را در سطح فرا میانی (upper intermediate) مورد ارزیابی قرار می‌دهد. آزمون FCE برای تائید توانایی زبان‌آموزان در انجام گفتگو، نگارش و نیز مهارت‌های شنیداری، درک مطلب به زبان انگلیسی در سطح B2 است. آزمون فوق شامل چهار مهارت شنیداری، درک مطلب و کاربرد زبان، نگارش و مکالمه است.

آزمون CPE

CPE به انگلیسى مخفف ”Certificate of Proficiency in English ” بوده و بالاترین مدرک زبان انگلیسى است که از سوى دانشگاه کمبریج انگلستان اعطا می‌شود. قبولى در این آزمون به معناى دارا بودن سطح C2 با مقیاس مرجع مشترک اروپا (CEFR) است و متقاضیانى که موفق به کسب این مدرک شوند، سطح زبانى لازم براى تحصیل یا اشتغال در مقاطع و مدارج عالى را دارا هستند. این آزمون به دو شکل کاغذى و کامپیوترى برگزار می شود و شامل چهار بخش است:

• درک مطلب و کاربرد زبان (Reading & Use of English)
• نگارش (writing)
• مهارت شنیدارى (listening)
• مکالمه (speaking)

آزمون CPE معمولاً نه بار در سال، در ماه هاى مارس، مه، ژوئن، جولاى، نوامبر و دسامبر برگزار می‌شود. سه قسمت اول آزمون در یک روز و بخش مکالمه چند روز قبل یا بعد از سه قسمت دیگر برگزار می‌شود. متقاضیان در هر بخش نمره اى (حداکثر ۲۳۰) دریافت می‌کنند که بر اساس میانگین نمراتشان درجه اى بین A تا C و نیز سطح مطابق با مرجع مشترک اروپا به آن ها تعلق می‌گیرد.

• ۱۸۰ تا ۱۹۹ (Level C1 C1)
• ۲۰۰ تا ۲۱۲ (Grade C C2)
• ۲۱۳ تا ۲۱۹ ( Grade B C2)
• ۲۲۰ تا ۲۳۰ ( Grade A C2)

تمام متقاضیان کارنامه دریافت می‌کنند، اما تنها متقاضیانى که موفق به کسب حداقل نمره قبولى شوند موفق به دریافت مدرک CPE می‌شوند. در صورت شرکت در امتحان کاغذى چهار تا شش هفته و در صورت شرکت در امتحان کامپیوترى دو تا سه هفته پس از امتحان کارنامه صادر می‌شود. سه هفته پس از صدور کارنامه و مدرک متقاضی به مرکز برگزارى آزمون ارسال می‌شود.

آزمون MSRT

آزمون  Ministry of Science, Research and Technology) MSRT) یکی از آزمون های مورد قبول سازمان سنجش است و بیشتر متقاضیان آزمون MSRT را داوطلبان دکتری در بر می‌گیرند، زیرا برای قبولی در آزمون دکتری داشتن یک نمره زبان الزامی است. این آزمون فقط در داخل ایان اعتبار دارد و حداقل نمره این آزمون برای قبولی در مقطع دکتری ۵۰ است (حدنصاب قبولی بر اساس دانشگاه بین ۴۵ تا ۷۵ متغیر است).

آزمون TOLIMO

تولیمو یا TOLIMO، مخفف The Test of Language by the Iranian Measurement Organization است که توسط سازمان سنجش آموزش کشور طرح و پیاده سازی می‌شود، هدف از این آزمون تعیین سطح زبان انگلیسی متقاضیان بوده و بیشتر متقاضیان را داوطلبان دکتری دربر می‌گیرند، زیرا برای قبولی در آزمون دکتری داشتن یک نمره زبان (تولیمو، تافل، MCHE و …) الزامی است. در جلسه آزمون به هر یک از داوطلبان زبان انگلیسی پیشرفته (TOLIMO) دو دفترچه سوال داده می شود که یک دفترچه حاوی سوالات تشریحی و دفترچه دیگر سوالات تستی خواهد بود. داوطلبان باید سوال تشریحی را در همان دفترچه پاسخ دهند و پاسخ سوالات تستی را در پاسخنامه مربوطه جواب دهند. 

نمره هر قسمت آزمون در مقیاس معمول محاسبه و نمره کل ده برابر میانگین نمرات خواهد بود. دامنه نمره کل بین ۳۱۰ و ۶۷۷ است. نمره بالاتر از ۶۰۰ عالی، بین ۵۲۰ تا ۵۹۹ خوب، بین ۴۸۰ تا ۵۱۹ متوسط و کمتر از ۴۷۹ ضعیف محسوب می‌شود. البته بخش نوشتاری نمره جداگانه دارد و نمره آن بین یک الی ۶ است که در کنار نمره کل در کارنامه درج خواهد شد. نتایج آزمون نیز معمولا بین ۳۰ تا ۴۰ روز پس از آزمون از طریق سایت سازمان سنجش به نشانی www.sanjesh.org قابل دسترس است.

آزمون MCHE

آزمون MCHE کوتاه شده Ministry of Culture and Higher Education برگرفته از عنوان وزارت فرهنگ و آموزش عالی است؛ این در حالی است که مدتهاست این وزارتخانه تحت عنوان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نامگذاری شده است. آزمون MSRT در واقع همان MCHE است که توسط اداره بورس و امور دانشجویان خارج وزارت علوم تغییر نام داده است، البته تفاوتی در سرفصل‌ها، تعداد سوالات و زمان آزمون ایجاد نشده است.

این آزمون تنها در داخل کشور اعتبار دارد و متقاضیان این آزمون داوطلبان دکتری هستند که باید یک مدرک زبانی (تولیمو، تافل، آیلتس، MSRT، MCHE و…) داشته باشند. اعلام نتایج آزمون از طریق وزارت علوم حدود ۲۰ روز پس از برگزاری آزمون خواهد بود. حداقل نمره این آزمون برای قبولی در مقطع دکتری ۵۰ است که البته با توجه به دانشگاه مورد نظر حد نصاب قبولی متفاوت است و بین ۴۵ تا ۷۵ است.

در کنار آزمون‌های داخلی و بین‌المللی زبان انگلیسی، آزمون‌های دیگری نیز وجود دارند که برای اهداف تحصیلی طراحی نشده‌اند اما ممکن است برخی از این دانشگاه‌ها آن‌ها را بپذیرند. دو آزمون زبان انگلیسی برای ارتباطات بین المللی (TOEIC) و آزمون زبان انگلیسی کسب و کار (BEC) از نمونه این آزمون‌‌ها هستند.

تفاوت آیلتس و تافل چیست؟

هر دو آزمون تافل و آیتس دارای چهار بخش برای سنجش توانایی متقاضی در حوزه‌های چهارگانه مهارت‌های زبانی شامل خواندن (Reading)، مهارت شنیداری (Listening)، مهارت گفتاری (Speaking) و مهارت نوشتاری (Writing) هستند. اصلی‌ترین تفاوت دو ازمون با یکدیگر مربوط به شکل برگزاری آزمون است؛ به این ترتیب که آزمون تافل به صورت آنلاین (TOEFL iBT) اجرا می‌شود، در حالی که نحوه برگزاری آیلتس به شیوه کاغذی (paper-based) است. برگزار  مدت زمان آزمون تافل در حدود چهار ساعت است و نمره آزمون بین چهار بخش به طور مساوی تقسیم می‌شود؛ هر یک از این بخش‌ها ۳۰ نمره دارد و در مجموع متقاضی از آزمون تافل حداکثر نمره ۱۲۰ دریافت خواهد کرد.

زمان برگزاری آزمون آیلتس نزدیک به سه ساعت به طول می‌انجامد. این آزمون در تقریبا ۵۰۰ مرکز مختلف در سطح جهان برگزار می‌شود و بر خلاف آزمون تافل بخش گفتاری آن به صورت چهره به چهره با یک ممتحن صورت می‌گیرد. نمره آیلتس بین یک تا ۹ متغیر است. نمره‌ای که معمولا دانشگاه‌های مختلف از متقاضیان طلب می‌کنند بین ۵.۵ تا ۶.۵ است. همچنین، نتیجه آزمون نیز پس از ۱۳ روز به داوطلب اعلام می‌شود. 

برای اطلاع بیشتر از جزئیات تفاوت بین دو آزمون آیلتس و تافل به ویدیوی زیر مراجعه کنید؛

دانلود ویدیو

نحوه شرکت در آزمون تافل/آیلتس در ایران چگونه است؟

مطالعه قسمت چهارم