رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی: کار ناصوابی در بافت تاریخی شیراز انجام نشده است

قرار، ساعت ۱۰ صبح چهارشنبه ۲۶ بهمن، مقابل حرم امامزاده ابراهیم(ع) بود. بازدیدی که با حضور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، مدیر روابط عمومی وزارت و مدیرکل و معاونان میراث فرهنگی استان فارس آغاز شد و در میانه راه، با پیوستن مدیرکل دفتر فنی استانداری و شهردار منطقه فرهنگی و تاریخی شیراز ادامه پیدا کرد.

یکی از مباحث طرح شده در این مسیر، طرح پیشنهادی ایجاد معبر دسترسی بین حرم امامزاده ابراهیم(ع) و بین‌الحرمین و اقدامات شهرداری در این راستا بود؛ ناصر رهسپار، مالک یکی از واحدهای این محدوده، مدعی بود که شهرداری خواستار واگذاری بوده و یکی از اختلاف‌ها، قیمت تعیین شده است.

رهسپار که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی همراه گروه، خانه متعلق به او واجد ارزش‌های تاریخی است، مدعی شد که تمایلی به فروش خانه ندارد بلکه به دنبال دریافت مجوزی برای ایجاد یک گالری هنری در این مکان است.

یاور شورای اسلامی شهر شیراز، طرح موضوع تخریب واحدهای مسکونی در این محور را تکذیب و تاکید کرد که یکی، دو خانه توسط مالک و حدود ۱۵ سال پیش تخریب شده و شهرداری تنها اقدام به جمع‌آوری نخاله و زباله‌های ساختمانی کرده است.

او تاکید کرد که اقدامات شهرداری محدود به بهسازی محیط اعم از کفسازی، بهسازی دیواره، نورپردازی و زیباسازی بوده است و هم اینک هم این اقدام ادامه دارد.

شواهد موجود از مسیر کمتر از یک کیلومتری حدفاصل بلوار سیبویه تا بین‌الحرمین، حاکی از بهسازی کف و دیواره‌ها داشت، هرچند بعضی از واحدهای مسکونی در همین مسیر طی سال‌های گذشته تخریب شده بود که به گفته مصلی‌نژاد، شهردار منطقه بافت تاریخی فرهنگی شیراز، همه این نقاط اگر در تملک شهرداری باشد به پارک محله‌ای تبدیل خواهد شد.

پیش از این و طی سال‌های گذشته، بخشی از این معبر که به دلیل متصل کردن ۲ نقطه پرترافیک، به مسیری میانبر برای خودروها هم بدل شده است، به ساختمان مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز اختصاص یافته است!

به گزارش ایسنا، براساس شواهد موجود و ادعای شماری از مالکان پلاک‌های مختلف، شهرداری شیراز به استناد مصوبه شورا، اقدام به اعلام اخطار شفاهی یا کتبی برای واگذاری کرده است؛ هرچند شهردار منطقه تاکید داشت که هیچ پلاکی تاکنون تملک و تخریب نشده است.

از طرفی مدیرکل میراث فرهنگی فارس نیز تاکید کرد که با توجه به قرار داشتن شماری از بناهای تاریخی یا واجد ارزش تاریخی در این محور، هرگونه طرح و مصوبه‌ای باید با نظر این اداره کل و تائیدیه آن همراه باشد و تاکنون هیچ طرح و برنامه‌ای در خصوص ایجاد و تعریض معبر در محدوده مورد اشاره به آن اداره ارجاع نشده است.

مصلی‌نژاد، شهردار منطقه هشت شیراز به ایسنا گفت: شهرداری هیچ برنامه‌ای برای تعریض این مسیر ندارد و اعلام اخطار هم اگر انجام شده باشد تنها محدود به واحدهای مسکونی است که طبق قوانین، به دلایلی مخاطراتی برای ساکنین یا عابرین داشته باشند.

در ادامه، خبرنگاران به سمت هتل بین‌الحرمین هدایت شدند تا در جلسه‌ای ضمن شنیدن سخنان نمایندگان میراث فرهنگی، راه و شهرسازی، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی(ع)، استانداری فارس و شهرداری شیراز، سئوالات خود را مطرح کنند.

جلسه با صحبت‌های مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی آغاز شد؛ امیری در توضیحات خود، با اشاره به اینکه در میانه دهه هفتاد، محدوده‌ای وسیع از بافت بین حرم‌های مطهر در شیراز تخریب و به واحدهای تجاری و اداری و هتل تبدیل شد، گفت: این رخداد موجب ایجاد این ذهنیت شده است که هرجا بحث ساماندهی مطرح باشد، هدف تبدیل به اماکن تجاری و اداری و … است.

امیری با بیان اینکه حساسیت‌های امروز، در زمانیکه طرح‌های بین‌الحرمین و نیکان در شیراز اجرا شد، وجود نداشت، گفت: این ذهنیت که به فرض تخریب در بافت فرسوده، شاهد ایجاد مجتمع‌های تجاری و اداری خواهیم بود، منجر به برداشت‌های اشتباه شده است.

امیری با یادآوری اینکه در کل پهنه ۳۶۰ هکتاری بافت تاریخی فرهنگی شیراز، ۴۱۰ اثر ثبت شده داریم، گفت: ثبت این آثار بدون آنکه کل حریم بافت ثبت شده باشد منجر به ایجاد یک لایه حفاظتی برای بافت تاریخی شیراز شد.

او با اشاره به اینکه بافت تاریخی شیراز در مقایسه با سایر نقاط کشور، کمترین میزان آسیب را داشته است، گفت: قطعا رسانه‌ها از سر دلسوزی به موضوع تخریب بافت ورود کرده‌اند، اما شاید اطلاعاتشان ناقص باشد و همین امر منجر به نتیجه‌گیری نادرست خواهد شد.

امیری با بیان اینکه سال ۸۹ یک محدوده ۵۷ هکتاری در بافت شیراز برای ساماندهی تصویب شد، نام آن بافت پیرامون حرم مطهر بود و قرار نبود که این محدوده به حرم‌ها اضافه شود؛ بحث بر سر ساماندهی بوده و هست و معنی ساماندهی، تخریب نیست، تعدد آثار ثبت شده در محدوده ۳۶۰ هکتاری و حریم هر یک از این آثار، به نوعی گامی برای حفاظت از بافت است.

او با بیان اینکه نباید ساماندهی محدوده ۲ حرم و ایجاد یک مسیر اتصال، با عنوان تخریب گسترده بافت تاریخی ارزشمند، مطرح شود، گفت: در گذشته تصمیمات اشتباهی اتخاذ شد که یکی از آنها پروژه نیکان در محدوده حریم مدرسه خان بود؛ بنای مدرسه خان، یک اثر ارزشمند تاریخی مربوط به دوره صفویه است.

امیری با تصریح اینکه امروز دستگاه‌های مختلف به جایگاهی از عقلانیت و رشد رسیده‌اند که اقداماتشان را با هماهنگی و تعامل بر مبنای قوانین موجود، برنامه ریزی و اجرا می‌کنند، تاکید کرد: طی چندین سال گذشته، به واسطه رویکردهای مناسبی که ایجاد شد، شاهد ورود و همکاری مناسب سرمایه‌گذاران و تبدیل شمار زیادی از بناهای ارزشمند تاریخی شیراز به مراکز بومگردی و گردشگری بودیم که اثرات خوبی نیز داشته است.

او در خصوص طرح مد نظر برای اتصال بین دو حرم که در محدوده‌ای از بافت تاریخی شیراز تهیه شده است، گفت: ذیل طرح ارائه شده از سوی مشاور، نظر پژوهشگاه قید شده که با توجه به اینکه در طرح ارائه شده هیچ یک از آثار و ابنیه ثبتی و ارزشمند در معرض تخریب نیست، به نظر می‌تواند مطلوب باشد.

امیری تاکید کرد که مبنای هر طرحی در محدوده بافت تاریخی، نظر تخصصی میراث فرهنگی است، خاطرنشان کرد: ما تاکید داریم که تاکنون هیچ کار ناصواب و غیراصولی در محدوده این طرح پیشنهادی اجرایی نشده است و به حتم از این پس هم در محدوده بافت تاریخی شیراز انجام نخواهد شد.

معاون عمرانی و اجرایی تولیت آستان شاهچراغ(ع) نیز در این جلسه با تاکید بر اینکه حرم‌های مطهر همواره مظلوم واقع شده‌اند، گفت: در شهری نظیر شیراز، طرح‌های توسعه در محدوده حافظیه و زندیه هم اجرا شد اما آنقدر که بافت پیرامونی حرم رسانه‌ای شد آن طرح‌ها نشد.

صحرائیان با بیان اینکه در سایر نقاط کشور شاهد اجرای طرح‌های گسترده در بافت‌های تاریخی بوده‌ایم، گفت: قطعا برای ایجاد فضای مناسب گردشگری مذهبی، نیازمند اتفاقاتی هستیم که باید در فضایی علمی و برمبنای اندیشه و قانون انجام شود.

او با بیان اینکه فضای پیرامونی حرم‌های مطهر به هر دلیل، امروز تبدیل به نقطه‌ای کانونی از آسیب‌های مختلف اجتماعی شده است، گفت: همه مردم ایران نسبت به ائمه و اهل بیت(ع) ارادت دارند، مردم شیراز همواره شب‌های دوشنبه و جمعه، مسیر بین حرم‌های مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و سیدعلاءالدین حسین(ع) را طی می‌کردند و از فضای معنوی موجود بهره می‌بردند.

صحرائیان با تاکید براینکه تولیت آستان مطهر شاهچراغ(ع)، دارای مشاوران متخصص برای انجام اقدامات مختلف است، گفت: در تاریخ سابقه نداشته که تولیت حرم با دغدغه‌مندی اقدام به تملک و مرمت و بهسازی بناهای تاریخی و ارزشمند اطراف حرم کند. این اقدام از سوی تولیت شاهچراغ(ع) انجام شده است.

صحرائیان با بیان اینکه تولیت شاهچراغ همواره در مسیر قانون حرکت کرده است، گفت: طی سال‌های اخیر تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی یک سانتی‌متر از فضای پیرامونی حرم را نه تملک نه تخریب نکرده است، حتی فشاری هم به هیچ فرد و دستگاهی وارد نکرده‌ایم.

او با بیان اینکه آنچه مطرح می‌‎شود، مربوط به سال‌های قبل از ۱۳۹۶ است، گفت: تولیت آستان شاهچراغ(ع) براساس اسناد موجود، در دهه هفتاد نسبت به اجرای طرح بین‌الحرمین به این شکل و هویت که اکنون مشاهده می‌کنید، مخالف بوده است؛ نباید به گونه‌ای جلوه داد که حرم و خادمان حرم در مقابل جامعه و مردم و میراث فرهنگی قرار داده شوند.

مدیرکل راه و شهرسازی استان فارس نیز با اشاره به پیشینه اجرای طرح‌های عمرانی در محدوده بافت‌های تاریخی کشور، گفت: در آن زمان، چنین فضایی در جامعه وجود نداشت که رسانه و فعالان میراث فرهنگی، مطالبه‌گری کنند، ای کاش چنین فضایی وجود داشت.

محمودرضا طالبان با اشاره به اینکه از ابتدای دهه هفتاد طرح‌هایی در همه شهرها اعم از شیراز، اصفهان، مشهد، تهران و … اجرایی شد که نمونه آن، بین‌الحرمین و نیکان شیراز است، گفت: متولی این طرح‌ها مسکن و شهرسازی وقت بود که با ذهنیت ساماندهی آنها را اجرا کرد.

طالبان ضمن بیان اینکه طی این سال‌ها شاهد تغییر در دیدگاه‌ها و تعامل بهتر بین دستگاه‌ها هستیم، گفت: طرح توسعه حرم در شیراز، در یک محدوده ۵۷ هکتاری تعریف و در شورای عالی شهرساز تصویب شد که ۱۷ تا ۱۸ هکتار آن محدوده بلافصل حرم بود.

وی با بیان اینکه طی سال‌های اولیه تصویب این طرح و اوایل دهه ۹۰، تخریب‌هایی در بافت تاریخی و نقاط متصل به مسجد عتیق انجام شد، گفت: در همان زمان عضو شورای شیراز بودم و موضع‌گیری و مخالفت کردم، در مقطع دیگری هم در خصوص اتصال خیابان ۹ دی به بلوار سیبویه، اعلام نظر و مخالفت کردم.

طالبان با اشاره به اینکه بیان چنین نکاتی برای مشخص شدن دیدگاه و موضع او به عنوان یک مدافع میراث فرهنگی است، گفت: این طرح در نیمه دهه ۹۰ با موضع‌گیری‌های میراث متوقف شد، تا اینکه در سفر اردیبهشت ماه رئیس جمهوری تعیین تکلیف این طرح به شورای توسعه و برنامه‌ریزی فارس تفویض شد.

او با اشاره به اینکه طرح پیشنهادی اولیه در خصوص اتصال بین حرم‌های مطهر، محدوده‌ای با عرض حدود ۱۷۰ متر را در بر می‌گرفت، گفت: با رایزنی و تلاش و البته همراهی تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی و استاندار فارس، طرحی در دستور کار قرار گرفت که حداکثر یک محدوده ۱.۳ هکتاری را در بر می‌گیرد.

طالبان خاطرنشان کرد که طرح پیشنهادی هنوز مصوب و اجرایی نشده است، گفت: هنوز طراحی برای اجرای این طرح نهایی نشده است و در این زمینه قطعا از نظر همه علاقه‌مندان متخصص استفاده خواهیم کرد.

مدیرکل راه و شهرسازی فارس تصریح کرد که در طرح مد نظر، حفظ همه خانه‌ها و بناهای تاریخی ثبت شده و آثار ارزشمند واجد شرایط ثبت حفظ و بهسازی و مرمت می‌شود، گفت: برنامه، ایجاد یک میدانگاهی و معبر است و موضوع الحاق یک محدوده به حرمین شریف مطرح نیست.

انتهای پیام