در سفر به اسلام آباد غرب، از کجا دیدن کنیم؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۴/۰۶ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۱۵ به‌روزرسانی شده است.}

اسلام‌آباد غرب، شهری تاریخی و کهن در استان کرمانشاه است که عنوان دومین شهر وسیع و پرجمعیت این استان زیبا را به خود اختصاص داده است. این سرزمین که از گذشته‌های دور شاهد رخدادهای تاریخی بسیاری بوده، پیشینه‌ای کهن را در کتاب تاریخ خود به ثبت رسانده است. با توجه به متون ثبت شده‌ «اصطخری» در «مسالک‌الممالک» و نیز تالیفات «حمداله مستوفی»، به نظر می‌رسد که نخستین بنای این سرزمین به دوران مادها بازمی‌گردد. «مندلی» اولین نامی است که این شهر، به آن شهرت یافت که احتمالا متعلق به دوران مادها تا زمان حکومت ساسانیان است.

در دوران اسلامی، این شهر به «هارون‌آباد» تغییر نام و شهرت یافته است. شهری که بنای آن را به خلیفه‌ وقت عباسی «هارون‌الرشید»، در سال‌های ۱۴۸ تا ۱۹۳ هجری قمری، نسبت می‌دهند. در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی و به همت «محمد کردوانی»، تحقیقات گسترده‌ای بر این محل صورت گرفت که نتایجی ارزشمند را در بر داشت. طبق این کاوش‌ها چنین به نظر می‌رسد که این شهر کهن ایران، ارزش فراوانی به‌دلیل موقعیت استراتژی آن در جاده‌ خراسان دارا بوده است. شاهراهی که از دوران کهن تا به عصر حاضر، همچنان به‌عنوان یک مسیر موصلاتی برای دشت‌های «بین‌النهرین» و «خوزستان» با قلل مرتفع و بی‌نظیر کوه‌های «زاگرس» و فلات ایران در نظر گرفته شده است. این در حالی است که باستان‌شناسان طی کاوش‌ها و پژوهش‌هایی که بر این منطقه از خاک ایران انجام داده‌اند، توانسته‌اند آثار ارزشمند و مهمی را متعلق به دوران مختلف زندگی انسان، به‌دست آورند. آثاری که نشان می‌دهد احتمالا شهر اسلام‌آباد غرب در سال‌های متمادی قبل از میلاد، یکی از اصلی‌ترین مراکز تجاری بوده است. جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان زیبا، آن را به یکی از مقاصد گردشگری در غرب کشور تبدیل ساخته است.

تپه چغاگاوانه

یکی از کهن‌ترین جاهای دیدنی اسلام‌آباد غرب، محوطه‌ای است تاریخی که به «تپه چغاگاوانه» شهرت یافته است. این اثر تاریخی که احتمالا شهری باستانی بوده است، درست در مرکز شهر، در شمال رودخانه‌ «برف‌آباد» و در میان خانه‌های مسکونی قرار گرفته است. به نظر می‌رسد دو طبقه‌ کشف شده در این تپه از نظر زمانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال با یکدیگر متفاوت است.

قدمت برخی از آثار کشف شده در تپه‌ چغاگاوانه، متعلق به هزاره‌ دوم قبل از میلاد است .

در این تپه آثار تاریخی به‌دست آمده است که با آثار کشف شده از شوش، شباهت‌های بسیاری دارد که می‌توان به تعدادی لوح گلی منقوش به خط میخی بابلی، مجسمه‌ حیوانی شبیه به گرگ، مجسمه‌ سفالی، پیکان مفرغی، آویز طلا، مهر استوانه‌ای با متنی به خط میخی بابلی که متعلق به هزاره‌ دوم پیش از میلاد است، اشاره کرد. در مهر استوانه‌ای، چهره‌ زنی با لباسی چین‌دار و بلند حک شده است که کلاهی مدور بر سر داشته و در مقابل یکی از خدایان ایستاده است. روی مهر چنین نوشته شده است:

«سامی توم دختر تالری خدمت‌گزار خدای اداد»

برخی از باستان‌شناسان تمدن چغاگاوانه را از لحاظی شبیه به تمدن عیلام می‌دانند و مجمسه‌های عیلامی کشف شده یا همان «الهه‌ کریشنا» در این بخش را دلیل خوبی برای ادعایشان می‌دانند.

آرامگاه ابودجانه

در مجاورت مسیر «ریجاب» به «بابا یادگار»، در نزدیکی بخش «ریجاب» و در شهرستان اسلام‌آباد غرب، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی کرمانشاه قرار دارد که به «آرامگاه ابودجانه» شهرت یافته است. این اثر تاریخی متعلق به دوران صدر اسلام است و در خود چند مقبره که می‌توان سبک چهارطاقی‌های دوران حکومت ساسانیان را در معماری آن‌ها مشاهده کرد. قبری در بین این مقابر مشاهده می‌شود که مردم بومی و محلی آن را «مقبره‌ ابودجانه» می‌خوانند و بر آن احترام و عزت قابل توجهی قائل هستند. مقبره‌ای به‌شکل هندسی چهار ضلعی که روی آن را گنبدی به‌شکل مخروط، فرا گرفته است. جالب است بدانید که روی برخی از این قبور را بناهایی به‌شکل چهارطاقی قرار داده‌اند که در واقع شبیه به آتشکده‌های دوران ساسانیات است. در کنار سنگ‌ قبرهای کهن، سنگ قبرهای جدید نیز وجود دارد. متاسفانه به‌دلیل فرسایش سنگ‌های قبر، نمی‌توان به اطلاعاتی که روی آن‌ها ثبت شده است، پی برد.

آتشکده میل میله گه

در حدود ۱۰۰ متری از شرق روستای «سیاه سیاه میله گه بابا خان» شهرستان اسلام‌آباد غرب، یکی دیگر از بناهای ارزشمند و جاذبه‌های تاریخی استان کرمانشاه قرار گرفته است که به «آتشکده‌ میل میله گه» شناخته می‌شود. بنایی چهارطاقی که امروزه بخشی از بنای اصلی آن برجای مانده و از چهار جرز سنگ در ابعادی متفاوت تشکیل شده است. درون آتشکده که یکی از بناهای دوران حکومت ساسانیان است، با مصالحی همچون لاشه‌ سنگ و ملات گچ ساخته شده و داخل آن نیز سکویی برای نگهداری و قرارگرفتن آتشدان و تعدادی پایه‌ گچی و سنگی مشاهده می‌شود. این بنای ایران کهن را می‌توان روی پشته‌ای متشکل از سنگ‌های ماسه‌ای مشاهده کرد که به زمین‌های کشاورزی پیرامون خود اشراف کامل دارد.

روستای شالان

یکی از جاهای دیدنی استان کرمانشاه و در شهرستان اسلام‌آباد غرب، روستایی است کهن و بسیار زیبا که به «شالان» شهرت دارد. در این منطقه از اسلام‌آباد غرب می‌توان دیدنی‌های تاریخی و آرامگاه‌های مقدس متعددی را که اکثر آن‌ها متعلق به دوران حکومت صفویه و به دستور شاه عباس احداث شده است، مشاهده کرد. از جمله مقبره‌ ابودجانه، مقبره‌ بابا شیخ، مقبره‌ بابافقی، آبشار پیران، ویرانه‌های قصر یزدگرد، بنای سنگی به نام طاق‌گرا و مسجد عبدالله بن عمر از این آثار تاریخی ارزشمند است. اقلیم مناسب و حضور رودخانه‌ الوند و پوشش جنگلی در ارتفاعات دالاهو با چشم‌اندازی مسحورکننده، این منطقه را به تفرجگاه مناسبی برای گردشگران و مسافران تبدیل کرده است.

مقبره‌ بابا یادگار

«مقبره‌ بابا یادگار»، یکی از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان اسلام‌آباد غرب است که در روستای «بان زرده» و در دامنه‌های کوه زیبای «دالاهو» قرار گرفته است. طراح و سازندگان این اثر تاریخی، آن را به‌صورت یک شکل هندسی مربعی شکل با مساحتی کم که روی آن گنبدی به‌شکل مخروط قرار گرفته است، طراحی و ساخته‌اند. هرچند هنوز به‌طور یقین شخصیت واقعی بابا یادگار بر همگان پوشیده است، ولی این آرامگاه در بین مردم بسیار محترم و ارزشمند است. عمارتی متعلق به بناهای دوران اسلامی، با قدمتی حدود قرن ۶ هجری قمری که در ۲۰ آذرماه ۱۳۵۳ به ثبت ملی رسیده است.

روستای‌ ناو تنگ منصوری

در بخش حمیل شهرستان اسلام‌آباد غرب، روستایی با چشم‌اندازی فوق‌العاده، طبیعتی بی‌نظیر و جاذبه‌های بکر و دیدین است که آن را به یکی از محبوب‌ترین تفرجگاه‌های استان کرمانشاه تبدیل کرده است. بقعه‌ امام‌زاده جهان، چشمه‌هایی خروشان، مناطق سرسبز و مطبوع، حمامی کهن در کنار مسیر دسترسی بسیار زیبا و خارق‌العاده از ویژگی‌های بارز این منطقه است که بازدید از آن بسیار خاطره‌ساز خواهد بود.

آتشکده شیان

یکی از مناطق دیدنی و جاذبه‌های گردشگری در سه کیلومتری روستای «قلعه شیان»، بخش حمیل شهرستان اسلام‌آباد غرب است که پس از ساخت سد در منطقه‌ شیان، آثاری متعلق به هزاره‌ دوم پیش از میلاد تا دوران اسلامی کشف شد.

آتشکده‌ شیان نخستین و بزرگ‌ترین آتشکده‌ ساسانی است که در کرمانشاه کشف شده است.

در این مکشوفات می‌توان بنایی کهن و متعلق به دوران حکومت اشکانیان و ساسانیان را مشاهده کرد که به «آتشکده‌ شیان» شناخته می‌شود. جالب است بدانید که این سازه‌ تاریخی، نخستین آتشکده‌ای است که در استان کرمانشاه کشف شده و لقب بزرگ‌ترین آتشکده‌های ساسانی را به خود اختصاص داده است. گچبری‌های نفیس از دوران ساسانیان و تعدادی آتشدان از تزیینات و آثار موجود در آتشکده است.

شهرستان زیبا و کهن اسلام‌آباد غرب را می‌توان به‌دلیل حضور جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی متعدد از جمله روستاهایی با چشم‌انداز بکر و فوق‌العاده مانند روستای سراب هرسم، سراب شیان، تپه سراب شرف‌آباد، منطقه‌ حفاظت شده‌ قلاجه (نواکوه)، ارتفاعات جنگلی گلال‌سیاه، امام‌زاده علی‌اکبر (ع)، روستای سراب شوهان، روستای توه سرخک و بسیاری دیگر یکی از مناطق توریستی و گردشگری ایران است.  تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری اسلام‌آباد غرب با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.