«جوراب بازی» در شب‌های زمستان کردستان

«گوروا بازی» یا «گوره وی بازی» به معنای جوراب بازی است که در میان مردم کردستان بازی محبوبی به شمار می‌آید. این بازی بیشتر در فصل زمستان و در شب‌های طولانی آن انجام می‌شود. این بازی تیرماه سال ۱۳۹۸ در فهرست میراث ناملموس کردستان به شماره ۲۰۰۰ به ثبت رسیده است. امیر صادقی ـ مسؤول ثبت آثار کردستان درباره شیوه این بازی محبوب به ایسنا گفت: «جوراب‌ بازی در کردستان به دو شیوه اجرا می‌شود؛ شیوه نخست آن بیشتر در شهرهای سنندج و دهگلان بازی می‌شود که در این شیوه شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم می‌شوند و جوراب‌های پشمی دست‌دوز خود را روی زمین یا کرسی به تعداد ۱۰ عدد دو لایه و پهن می‌کنند. پس از شیر یا خط کردن، نماینده گروه اول شروع به بازی می‌کند، به این صورت که سکه‌ای کوچک را در یک دست گرفته و به زیر جوراب‌ها می‌برد و در همین حال دست دیگر را روی جوراب می‌گذارد. این فرد باید هر ده جوراب را به اصطلاح بگرداند و طوری که کسی متوجه نشود زیر یکی از آن‌ها بگذارد. پس از پایان گرداندن، گروه دوم شروع به مشورت می‌کند و باید حدس بزند سکه زیر کدام جوراب است.

قانون بازی به این شکل است که اولین جوراب را که بلند می‌کنند «گُل» می‌نامند. اگر سکه زیر آن باشد ۱۵ امتیاز به نفع گروه رقیب که جوراب را برداشته است ثبت می‌شود و همچنین دست عوض شده و این بار آن‌ها سکه را می‌گردانند، اگر سکه زیر گل نباشد این گروه باید جوراب‌هایی را بردارند که احتمال می‌دهند سکه زیر آن‌ها نباشد تا این‌که تنها دو جوراب باقی بماند؛ زیرا اگر دومین جوراب را که برمی‌دارند سکه زیر آن باشد ۱۵ امتیاز به نفع گروهی که سکه را گردانده‌ است، ثبت می‌شود. دومین جوراب «برا» نامیده می‌شود.

همچنین اگر در حین برداشتن جوراب‌ها برای این‌که به دو جوراب آخر برسند، سکه زیر هر کدام باشد به تعدادِ جوراب‌های باقی مانده امتیاز برای گرداننده سکه نوشته می‌شود، اما اگر به دو جوراب آخر برسند و سکه زیر آن باشد دو امتیاز به نفع گروه رقیب نوشته شده و دست عوض می‌شود. معمولاً اول بازی سقف امتیاز را تعیین می‌کنند، مثلاً می‌گویند سه پنجاه (صد و پنجاه) یا دو پنجاه و …

روش دوم بازی بیشتر در شهرهای سقز، بانه، بوکان، مهاباد و … انجام می‌شود. این روش در جوراب‌ بازی بسیار متفاوت و پیچیده‌تر از روش قبلی است.  در این روش از جوراب‌های کاموایی مخصوصی که برای این بازی تهیه می‌شود، استفاده می‌کنند که هر دست آن در سال ۹۸ نزدیک به یک میلیون و پانصد هزار تومان فروخته می‌شد. این جوراب‌ها در پنج جفت با رنگ‌های متفاوت بافته می‌شود و در هنگام چیدن آن روی زمین سعی می‌کنند رنگ‌های مختلف در کنار هم قرار گیرند. شیوه بازی به این صورت است که ۱۰ تا جوراب رنگارنگ را با نخ مخصوص می‌دوزند و در این روش به جای سکه از «مازو» (نام بار یک نوع درخت) ‌ نوعی تیله چوبی استفاده می‌شود.  در این روش حربه‌ها و مهارت‌های خاصی برای گذاشتن مازو در جوراب‌ها استفاده می‌شود، به گونه‌ای که تیم حریف گمراه شود و سخت‌تر به امتیاز برسد.  

امروزه این روش از بازی به صورت مسابقه‌ و در سالن‌های ورزشی انجام می‌شود، به نحوی که در شهر سقز در سال ۹۷ نزدیک به ۱۹۲ تیم در این بازی شرکت کردند.»

انتهای پیام