تذهیب و امیدهای روشن به آینده

یکی از هنرهای وزین و چشم‌نواز و ظریف ایرانمان یعنی تذهیب، به‌تازگی با جلب نظر جهانیان و به نام یکی از عناصر میراث فرهنگی ناملموس از سوی یونسکو ثبت جهانی شده است. در این خصوص، فرزانه(زهرا) جعفری، تذهیب‌کار شهر اصفهان که از سال ۱۳۷۸ شمسی فعالیت هنری خود را آغاز کرده است، در گفت‌وگو با ایسنا و در پاسخ به اینکه تذهیب چه هنری است و آیا در دنیا تعریف یکسانی از آن وجود دارد، گفت: واژه تذهیب به معنی زرگرفتن و زراندودکردن است. هنر تذهیب نیز به مجموعه‌ای از نقش‌های بدیع و دلنشین می‌گویند که مذهبان با هدف زیباسازی قطعات خوشنویسی آن را اجرا می‌کنند.

این مدرس دانشگاه که در رشته نگارگری و تذهیب از سازمان فنی و حرفه‌ای دارای درجه عالی است، ادامه داد: وقتی از پیوند تذهیب با خوشنویسی سخن می‌گوییم، به این معنا نیست که هنر موردنظرمان به‌طور مستقل جایگاه و هویتی نداشته باشد. تذهیب می‌تواند به‌تنهایی هنری «کامل و فاخر و خلق‌کننده معنا» به شمار آید. معنی تذهیب در فرهنگ‌های گوناگون نیز یکسان است و کاربردی مشابه دارد. هرچند برخی ناهمگونی‌ها در بین کار هنرمندان جهان دیده می‌شود که برآمده از تفاوت‌های فرهنگی ملت‌هاست.

این هنرمند که از آکادمی روم مدرک کاغذسازی دریافت کرده و تألیف کتاب «رؤیای نقش و رنگ» را نیز در کارنامه خود دارد، با نیم‌نگاهی به تاریخ تذهیب بیان کرد: تذهیب تاریخی پرفرازوفرود را پشت‌سر گذاشته است، البته با وجود این پستی و بلندی‌ها هرگز از میان رفته. به کوشش و همت تذهیب‌کاران و دوستداران و حامیان این هنر هیچ‌گاه به فراموشی سپرده نشده و طوری جایگاه خود را در مقام هنری اصیل حفظ کرده که امروزه شاهدیم از سوی یونسکو ثبت جهانی می‌شود.

رؤیاها و راه دشوار هنروری

تذهیب‌کار کشورمان که در جشنواره‌های مختلف به کسب رتبه‌های برتر موفق شده است، در خصوص جایگاه تذهیب‌کاران ایرانی و از جمله هنرمندان اصفهانیِ این رشته در عرصه بین‌المللی توضیح داد: متأسفانه امروزه هنر تذهیب مانند بیشتر صنایع دستی، در مقایسه با گذشته جایگاه نازل‌تری پیدا کرده که متأثر از علل و دلایل گوناگونی است. مهم‌ترین آن کمترشدن توانایی و تخصص هنرمندان و تولیدکنندگان در امر صادرات است. از طرفی دیگر، تدوین‌نشدن برنامه‌ای کارآمد و دقیق و شفاف که هنر ایرانی را به جهانیان معرفی کند، بر این ضعف اثرگذار بوده. به‌علاوه، هزینه‌های شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای جهانی برای هنرمند ایرانی بسیار گران تمام می‌شود و ازاین‌رو کمتر در عرصه‌های بین‌الملل زمینه دیده‌شدن دارد.

هنرمند مذهب شهرمان که تاکنون در نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی مناطقی چون دوحه قطر، کلمبو سریلانکا و تلمسان الجزایر شرکت کرده، درباره تأثیرات و پیامدهای ثبت جهانی تذهیب در ارتقای این هنر این‌گونه ذکر کرد: ثبت جهانی تذهیب از سوی یونسکو امید به آینده‌ای روشن را در دل هنرمندان این حوزه زنده کرده است. ما تذهیب‌کاران امیدواریم که با برنامه‌ریزی درست و هوشمندانه و فعالیت مداوم روزهای روشن‌تری را نیز پیش روی خود ببینیم. دستیابی به موفقیت‌های بزرگ‌تر آرزوی همه مذهبان است.

این مدرس تذهیب به مسئولیت تصمیم‌گیرندگان و مردم در برابر این ثبت جهانی هم اشاره کرد و گفت: مسئولان بدون تردید باید از هنرمندان حمایت کنند تا این گروه بتوانند آثاری بیشتر و با عیاری بالاتر و شایسته به هنر کشورمان و جهان تقدیم کنند. بسیار اهمیت دارد که مدیران این عرصه به هنرمندان امتیازاتی ویژه بدهند تا در معرفی و نمایش آثار خود در کشورهای دیگر و در دل فرهنگ‌های گوناگون دنیا موفق شوند.

جعفری در ادامه صحبت‌های پایانی خود و در رابطه با نقش مسئولین و مردم تأکید کرد: بسیار ضرورت دارد که از سطوح پایه و در مدارس، کودکان را با انواع هنرهای ایرانی آشنا کنند. باید به‌طور جدی در این عرصه فرهنگ‌سازی صورت گیرد. اما درباره نقش مردم باید بگویم همواره حامی هنرمندان بوده‌اند و از این پس هم حمایت خود را از هنروران ایرانی نشان خواهند داد.

انتهای پیام