ایسنا – زری‌بافی زنده می‌ماند؟

۲۰ مهر ۱۴۰۱ / ۱۵:۱۰

زری یا زربفت، پارچه‌ای ظریف و گران‌بهاست که چله یا تار آن از ابریشم خالص و پودهای آن از ابریشم رنگی‌ست؛ به جز یکی از پودها که از نخ گلابتون یا زرین یا سیمین است. تنوع رنگ و نقش در این پارچه بیشتر از سایر پارچه‌های دستباف سنتی است.
 برخی منابع قدمت زری‌بافی را تا دورۀ هخامنشیان عقب می‌کشند و به سفرنامه‌های افرادی چون هرودوت، مورخ یونانی اشاره می‌کنند که گفته: «رومیان به خاطر زیبایی و اشتهار زربفت‌های سنتی ایران همه ساله مبالغ هنگفتی می‌پرداختند.»
به اعتقاد برخی پژوهشگران، دوران صفویه به خاطر فعالیت کارگاهی به نام «شاهی» عصر طلایی بافندگی در ایران بوده و دورۀ قاجار را یکی از بدترین دوران در طول تاریخ ایران برای این صنعت می‌دانند، چون در آن زمان کارخانه‌های پارچه‌بافی کشورهای اروپایی شروع به تولید انبوه پارچه کردند و ورود بی‌رویه و ارزان پارچه‌های روسی به کشور از ادامۀ فعالیتِ کارگاه‌های دستی و سنتی جلوگیری کرد.
در حال حاضر کارگاه زری‌بافی شیخ‌الاسلام، هنرستان هنرهای زیبای اصفهان و ادارۀ میراث فرهنگی کاشان، تنها کارگاه‌های فعال در این صنعت محسوب می‌شوند. مهدی شمسعلی را می‌توان یکی از تنها هنرمندان بازماندۀ رشته زری‌بافی در اصفهان معرفی کرد؛ هنرمندی که از سن هشت سالگی در کارگاه پدر خود کار می‌کرده و پس از بازگشت از خدمت سربازی، در هنرستان هنرهای زیبا به تدریس زری‌بافی مشغول شده است. او بیش از ۵۰ سال از عمر خود را در راه حفظ، احیا و آموزش هنر زری‌بافی صرف کرده و با حمایت میراث فرهنگی اصفهان، در سال ۱۳۷۵ با استقرار در خانه نساجی اصفهان (خانه شیخ‌الاسلام) برای زنده ماندن این رشته تلاش می‌کند.