احیای برجام؛ دلیل انصراف اروپایی‌ها از اقدام علیه سپاه

مهسا مژدهی: هفته گذشته، پارلمان اروپا با ۵۹۸ رای موافق، ۹ رای مخالف و ۳۱ رای ممتنع متممی را تصویب کرد بر اساس آن اگر کشورهای اروپایی رای دهند، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به عنوان یک گروه تروریستی اعلام و در معرض تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار بگیرد. این متمم در شرایطی تصویب شد که از هفته‌های پیش از آن تبلیغات علیه سپاه آغاز شده بود. یک روز بعد، در ۲۹ دی‌ماه این کشورها به قطعنامه پارلمان اروپا در قرارگرفتن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا» رای مثبت داد. این قطعنامه‌ در حال حاضر و بدون موافقت کشورهای اروپایی، الزام‌آور نیست.

یکی از مهم‌ترین دلایلی که به این ماجرا پروبال داد، ادعای غرب در مورد ارسال پهپاد از سوی ایران برای روس‌ها بود. آنها مدعی هستند که مسکو از پهپادهای ایرانی در جنگ با اوکراین استفاده می‌کند و در عوض ایران گفته است که پیش از جنگ و در قالب روابط دو طرفه این پهپادها به روسیه فرستاده شده‌اند و قرار نبوده که از آن ها در حمله به اوکراین استفاده شود. با وجود فشارهایی که در مورد قراردادن سپاه در فهرست تروریستی غرب وجود داشت اما حالا جوزف بورل مسئول سیاست خارجی امریکا گفته است که برای تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران رای دادگاه لازم است.

بیشتر بخوانید:

کارنامه ایران ستیزی اتحادیه اروپا / غرب همیشه مهاجم به عجز افتاده

وزرای خارجه اتحادیه اروپا بسته تحریمی جدیدی علیه ایران تصویب کردند

موضع‌گیری بورل درباره اقدام اروپا علیه سپاه

واکنش‌ها در ایران به رای‌گیری در مورد سپاه پاسداران

واکنش ایران به تهدیدها در مورد قرار گرفتن نام سپاه در فهرست تروریستی تند و تیز بود.جمعی از مسئولان، نمایندگان مجلس و ائمه جمعه ‌قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های به اصطلاح تروریستی، را واکنشی کینه‌توزانه، عجولانه و از سر استیصال در پاسخ به ناکامی‌های پی در پی دشمنان دانستند.‌ حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران گفت: سنگ‌ریزه‌های اروپایی نمی‌رسد اما دست ما به آنها می‌رسد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به مصوبه پارلمان اروپا برای قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی اتحادیه اروپا، گفت که اگر اروپا مواضعش را تغییر ندهد احتمال هر اقدام تقابلی از جمله خروج ایران از ان‌پی‌تی با اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متصور است. او این اقدام اروپایی‌ها را شلیک به پایشان توصیف کرد.

همزمان با زمزمه‌ها در مورد خروج از ان‌پی‌تی، برخی رسانه‌های اصولگرا بار دیگر خواستار بستن تنگه هرمز شدند. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس یازدهم اعلام کرده اگر اتحادیه اروپا سپاه را در فهرست سازمان‌های تروریست قرار دهد، جمهوری اسلامی ایران، همه ارتش‌های اروپایی را تروریست قلمداد کرده و دولت‌های اروپایی را هم حامی تروریسم به شمار خواهد آورد. ابراهیم رئیسی نیز این اقدام را از سر استیصال و درماندگی ارزیابی کرد.

چه موانعی پیش روی اروپایی‌ها است؟

اروپایی‌ها در سال‌های گذشته تلاش کردند تا روابط خود را با تهران توازن ببخشند. آنها تا همین چند ماه قبل هم و غم خود را بر روی این گذاشته بودند که ایران و آمریکا را بر سر میز مذاکره بنشانند. اما با شروع اعتراضات در ایران، این کشورها و در راسشان فرانسه و آلمان، شمشیر خود را از رو برای تهران بستند و حتی برلین تبادلات اقتصادی خود را با کشورمان به حالت تعلیق در آورد. با همه این مشکلات بین دو طرف اما، آنها حاضر نشدند برای تعلیق برجام اقدامی کنند و به این اقدام رای ندادند. این رویکرد آنها نشان داد که با وجود اختلافات ریشه‌ای که در حال حاضر بین تهران و غرب وجود دارد؛ اروپایی‌ها هنوز دیپلماسی را تنها راه حل عبور از بحران ها می‌دانند و به بازگشت به برجام در آینده دور یا نزدیک امید دارند.

از سوی دیگر طبیعی است که کشورهای اروپایی همگی در مورد معیارهای تروریسم و قرارگرفتن در فهرست تروریستی با هم به توافق نرسند. برخی از آنها روابطی با تهران دارند که مایل نیستند آن را قطع کنند یا حتی خود را در معرض خشم ایران قرار دهند.

تحریم‌های تازه‌ علیه ایران

به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها تا امروز نتوانسته‌اند برای اعلام تروریستی بودن سپاه به توافق برسند. همانطور که جوزف بورل گفته ظاهرا همه این کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که چنین تصمیمی نیاز به رای دادگاه دارد و نمی‌توان به آسانی تن به خواسته‌هایی از این دست داد. در عوض اروپا و امریکا روز دوشنبه را به اعمال فشار و تحریم علیه ایران اختصاص داد.

روز دوشنبه وزارت خزانه‌داری آمریکا در ادامه حمایت از ناآرامی‌های ایران، از اعمال تحریم علیه نهاد وابسته به سپاه پاسداران و مقامات ارشد ایرانی خبر داد. این وزارت موسسه تعاونی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. آمریکا همچنین علی عسگر نوروزی، سید امین الله نوروزی طباطبایی، احمد کریمی، یحی علاءالدینی، جمال بابامرادی، محمدنظر عظیمی، کوروش آسیابانی، مجتبی فدا، حسین تناور و ناصر راشدی را به لیست تحریم‌های خود اضافه کرد. در بیانیه خزانه‌داری آمریکا آمده است هر شخص یا شرکتی که به تعامل با آن‌ها بپردازد هدف تحریم‌های ثانویه ایالات متحده قرار خواهد گرفت.

اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای با ارائه جزئیات بسته تحریمی ضدایرانی خود، اعلام کرد که ۱۸ شخص و ۱۹ نهاد را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. این اتحادیه روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که سید حمید سجادی هزاوه، سید محمد صالح هاشمی گلپایگانی، حسن عسگری، حسین مدرس خیابانی، اسماعیل زارعی کوشا، محمداسمائیل کوثری، مصطفی میرسلیم، محمدتقی نقدعلی، موسی غضنفرآبادی، احمد نوروزی، یوسف پورانواری، احمد کادم، محمدنظر عظیمی، عباس نیلفروشان، مسلم معین، محمد کرمی، علی اکبر جاویدان و عباس آذرپناه را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است.

اتحادیه اروپا همچنین از وضع تحریم‌هایی علیه آکادمی راوین، شرکت سامان گستر سحاب‌پرداز، سازمان ارتباطات و مقررات تنظیم رادیویی، ستاد امر به معروف و نهی از منکر، شرکت ایمن صنعت زمان فرا، نیروی ویژه پاد وحشت، شرکت رادیس ویرا تجارت، قرارگاه سیدالشهداء، قرارگاه حضرت نبی اکرم، نیروی قدس سپاه پاسداران در گیلان، قرارگاه کربلا، قرارگاه شهدای سپاه پاسداران در غرب آذربایجان، قرارگاه کربلای سپاه پاسداران در مازندران، نیروی قدس سپاه پاسداران، قرارگاه نجف‌ اشرف، قرارگاه ولی عصر، قرارگاه حضرت ابوالفضل، قرارگاه بیت المقدس و قرارگاه سلمان فارسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خبر داد.

اتحادیه اروپا و آمریکا سعی دارند تحریم را جایگزین اقدامات شدیدتر کنند. آنها تن به دردسرهایی که تروریستی اعلام کردن ایران دارد؛ نمی دهند.

۳۱۱۳۱۲