احترام به حریم خصوصی افراد در فضای مجازی، سطح آداب معاشرت ما را بالاتر می برد

به گزارش «مبلغ» – امروزه گسترش روزافزون فضای مجازی و استفاده از آن در حوزه های مختلف از جمله؛ شخصی، دوستانه، کاری، خانوادگی و… این فضا را نیازمند رعایت یکسری ملزومات اخلاقی و ادبی در ارتباط، تولید و بازنشر محتوا کرده است. معصومه نصیری کارشناس و مدرس سواد رسانه ای در بیان ملزومات اخلاقی ارتباط و تولید محتوا در فضای مجازی می گوید: بالا بردن آستانه تحمل در فضای مجازی، احترام گذاشتن واقعی به حریم خصوصی افراد، رعایت کردن هرآنچه سبب به مخاطره افتادن حیثیت، آرامش و امنیت روانی افراد می شود و… جزو اصولی است که می تواند این فضا را استانداردتر کند و سطح آداب معاشرت مجازی ما را بالاتر ببرد. به عبارتی هر آنچه در دنیای واقعی خطا است، در مجازی هم خطا و اختلال ارتباطی محسوب می شود.

نصیری با تاکید بر لزوم رعایت اخلاق در شبکه های اجتماعی به شفقنارسانه می گوید: همانطور که در دنیای حقیقی و غیر مجازی خود نیازمند رعایت برخی آداب و اصول برای معاشرت و زیست جهت کارآمدتر و مفیدتر شدن ارتباطاتمان در محیط های مختلف خانوادگی، دوستانه، همکاران و به طور کلی در محیط های اجتماعی هستیم در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی هم نیازمند رعایت برخی اصول و قواعد هستیم که برای زیست مجازی ما وضعیت بهتری را فراهم می کنند و باعث می شود تا ما بتوانیم در این فضا موثرتر قدم برداریم و از میزان خسارت های ناشی از عدم رعایت آداب معاشرت در فضای مجازی کاسته شود.

او ادامه می دهد: از این آداب معاشرت در فضای مجازی به عنوان نتیکت هم یاد می شود یعنی همان چیزی که یک کاربر در مواجهه با سایرین (می تواند یک نفر، یک جمع خانوادگی و حتی جمع گسترده باشد) نیازمند رعایت آداب معاشرت است و می تواند شامل چت کردن با افراد و یا حتی کامنت گذاشتن بر روی پست های دیگران هم باشد.

نصیری توضیح می دهد: برخی از این نکات شکلی و برخی محتوایی هستند. اساسا خروج از دایره ادب در جایی برای ما ایجاد مسئله و دردسر می شود که باعث بداخلاقی های منبعث از فضای مجازی و امتداد آن در زندگی حقیقی مان می شود. مانند اینکه ما ندانیم در چه ساعتی از شبانه روز به دیگران پیام ارسال کنیم. همواره شاهد بودیم که در بسیاری از گروه های فضای مجازی، افراد در ساعت های ۲ الی ۵ بامداد پیام ارسال می کنند. قاعدتا همانطور در این ساعات وارد حریم خصوصی افراد در فضای واقعی نمی شویم و آن را زمان استراحت فرد می دانیم، چنین رویکردی هم در فضای مجازی صدق می کند.

این کارشناس رسانه ضمن تاکید بر اینکه نقض حریم خصوصی افراد در شبکه های اجتماعی جرم محسوب می شود، گفت: ممکن است عکس ها و موضوعاتی را در چت خصوصی و یا گروه های خانوادگی به اشتراک بگذاریم که خطابمان فرد سومی باشد و فرد دیگری از آن اطلاعات اسکرین شات بگیرد و برای دیگران ارسال کند. در قوانین موجود در کشور انتشار اسکرین شات و یا حتی تهدید به انتشار آن جرم قلمداد می شود. نکته مهم در اینجا بحث حریم خصوصی و نقض حریم خصوصی را داریم که ریشه آن در ندانستن آداب معاشرت اجتماعی در شبکه ها و فضای مجازی است. اینکه چگونه حریم خصوصی ما توسط دوستان و نزدیکان ما مورد سوءاستفاده و خدشه قرار می گیرد و ما نسبت به آن نمی توانیم اقدامی کنیم.

او می گوید: قبلا امکان ویرایش و پاک کردن پیام در گروه یا شبکه های اجتماعی نبود ولی بعدها این مورد به شبکه های اجتماعی اضافه شد که ممکن است سبب سوء استفاده ها، سوء برداشت ها، عدم اثبات بحث بی اخلاقی فرد در یک گروه و کانال شود.

به عقیده نصیری برای اینکه ما قواعد و اصولی را به عنوان آداب معاشرت در فضای مجازی درنظر بگیریم باید معتقد به قواعد نوشته و نانوشته ای باشیم. او می گوید: هر آنچه در زندگی غیرمجازی ما عیب و خطای ارتباطی محسوب می شود و می تواند بین ما با دیگران چالش ارتباطی ایجاد کند، با ضریب جدی تر در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی هم وجود دارد. غریبه همانطور در دنیای واقعی غریبه است در فضای مجازی هم اینگونه است. همانگونه که در فضای واقعی از افشا نشدن اسناد و مشخصات هویتی خودمان مراقبت می کنیم، در این فضا هم باید مراقبت باشیم. چون به جهت کثرت مخاطبان و سرعت انتشار محتوا ممکن است برای ما مواردی ایجاد کند که اهمیت مباحثی از جمله آداب معاشرت اجتماعی زیاد می شود. در یک بازه ای از زمان مطرح شد که شاید ایرانی ها نسبت به کامنت گذاری در صفحات افراد با خشونت آمیزترین نوع ادبیات اقدام کرده اند. این اقدامات تصویری از ما در حوزه آداب معاشرت اجتماعی در فضای بین الملل هم معرفی و منعکس کرد. این آداب معاشرت چه در پیام های فرد به فرد و چه در کامنت ها مشخص می شود و نشان داده که در کامنت های دوم و سوم افراد دچار نزاع کلامی می شوند و نسبت به هم از ادبیات همراه با خشونت استفاده می کنند. به همین دلیل خارج نشدن از ادب و آداب معاشرت در فضای مجازی دارای اهمیت است.

نصیری در بیان ملزومات اخلاقی ارتباط و تولید محتوا در فضای مجازی می گوید: بالا بردن آستانه تحمل در فضای مجازی، احترام گذاشتن واقعی به حریم خصوصی افراد، رعایت کردن هرآنچه سبب به مخاطره افتادن حیثیت، آرامش و امنیت روانی افراد می شود و… جزو اصولی است که می تواند این فضا را استانداردتر کند و سطح آداب معاشرت مجازی ما را بالاتر ببرد. به عبارتی هر آنچه در دنیای واقعی خطا است، در مجازی هم خطا و اختلال ارتباطی محسوب می شود. به خاطر همین گروه های حرفه ای در شبکه های اجتماعی مرام نامه اخلاقی دارند که در آن اهداف، روش، نحوه برخورد و… مشخص شده است.