آسیا، امپراطور سینمای هنری جهان

روزنامه همشهری – آرش نهاوندی: هفتاد و دومین جشنواره فیلم کن در ۲۵ مه ۲۰۱۹ در حالی به پایان رسید که برای دومین سال پیاپی یک فیلم آسیایی توانست جایزه نخل طلا را از آن خود کند و بدین‌ترتیب هشتمین نخل طلا را برای قاره پهناور آسیا به ارمغان آورد. اهمیت موفقیت‌های آسیایی‌ها در جشنواره کن زمانی مشخص می‌شود که بدانیم همه نوع فیلمی نمی‌تواند نامزد حضور در این جشنواره شود و جشنواره کن اغلب با فیلم‌های محدودی برگزار می‌شود و اعضای هیأت داوران این جشنواره نیز از میان افراد دنیای سینمای مشهور انتخاب می‌شود.

تا پیش از اکران فیلم «انگل» (پارازیت) ساخته بونگ جون هو در روز ۲۱ مه، فیلم «درد و افتخار» در فهرست منتقدان حاضر در جشنواره کن ۲۰۱۹ پیشتاز بود، اما استقبال و کف زدن‌های ممتد و طولانی تماشاگران به هنگام نمایش فیلم انگل و اقبال مثبت و کم‌نظیر منتقدان به این فیلم کلا اوضاع در جدول منتقدان را دگرگون کرد. به این ترتیب بود که فیلم انگل توانست در شب ۲۵ مه جایزه نخل طلای جشنواره کن را به‌عنوان هشتمین فیلم از سینمای آسیا و نخستین فیلم از سینمای کره‌جنوبی از آن خود کند.

به اعتقاد بسیاری از منتقدان، بونگ جون هو توانسته در ژانر کمدی سیاه، نوعی فیلم پرتعلیق، بی‌رحمانه و خونین حول محور تراژدی اجتماعی بسازد. داستان این فیلم درباره ۲ خانواده ثروتمند و فقیر است که اعضای خانواده فقیر به مرور زمان تلاش می‌کنند در خانواده ثروتمند نفوذ کنند. اعطای جایزه نخل طلا به فیلم انگل شاید یکی از مواردی بود که منتقدان در جشنواره ۲۰۱۹ تا حد زیادی با هم اشتراک نظر داشتند، اما اعطای جایزه نخل طلای بهترین کارگردانی به برادران داردن برای ساخت فیلم احمد جوان اتفاقی بود که صدای بسیاری از منتقدان را در آورد.

اما موضوعی که در درجه اول در جشنواره کن به‌ویژه جشنواره‌های سال‌های اخیر خود را نشان داده موفقیت بی‌چون و چرای آسیایی‌ها در کسب جایزه نخل طلا در کن بوده که می‌توان آن را هم‌رده جایزه اسکار، از ارزشمند‌ترین جوایز سینمایی سال توصیف کرد. امسال در حالی فیلم انگل از کره جنوبی جایزه نخل طلا را دریافت کرد که در سال ۲۰۱۸ نیز فیلم «دله دزدان فروشگاه» از کشور ژاپن توانسته بود نخل طلا را از آن خود کند.

آسیایی‌های دارای جایزه نخل طلا

به گزارش سایت رسمی فستیوال کن، در زمانی که هنوز جشنواره کن شکل و شمایل امروزی خود را نیافته بود و صحبت بر سر اهدای جایزه نخل طلا نبود و تنها به بهترین فیلم سینمایی از نظر منتقدان جایزه گرند پری کن اهدا می‌شد، سینمای هند به‌عنوان نخستین تجربه آسیایی در کن ۱۹۴۶ با فیلم شهر بی‌قانون، حضور یافت. پس از آن حدود ۴ دهه زمان برد تا ژاپن با فیلم «کاگه موشا» اثر آکیرا کوروساوا نخستین جایزه نخل طلای کن را برای سینمای ژاپن و سینمای آسیا به خانه ببرد.

۱۰ سال بعد و در سال ۱۹۹۳ چین با فیلم «خداحافظ محبوبه من» به کارگردانی چن کایگه دومین نخل طلا را برای آسیا کسب کرد. در سال ۲۰۱۰ سینمای تایلند هم با فیلم «عمو بونمی» نخستین نخل طلای خود از کن و ششمین نخل طلای آسیا را کسب کرد. در ۲ سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نیز به‌ترتیب «دله دزدان فروشگاه» و «انگل (پارازیت)» از سینمای ژاپن هفتمین و هشتمین نخل طلا را برای آسیا به ارمغان آوردند.

اولین نخل طلای ایران و چهارمین نخل طلای آسیایی

در سال ۱۹۹۷ سینمای ایران برای نخستین و تا به امروز تنها بار توانست جایزه نخل طلای کن را دریافت کند. در این سال فیلم «طعم گیلاس» عباس کیارستمی مستندساز مشهور ایرانی که در فیلم‌هایش اغلب از نابازیگران استفاده می‌کرد، نخستین جایزه نخل طلا را برای ایران به خانه آورد. داستان نامتعارف این فیلم و شیوه پرداخت به روایت داستان در فیلم از عوامل اصلی موفقیت این فیلم ایرانی در کن بودند.

فیلم طعم گیلاس با بازی همایون ارشادی داستان مردی میانسال (آقای بدیعی) را روایت می‌کند که قصد خودکشی دارد و قبرش را از قبل در کنار درختی کنده است. او می‌خواهد قرص‌های خوابش را یک جا بخورد و شب در این قبر بخوابد. وی دنبال کسی است که پس از مرگش، صبح فردا روی جسد او خاک بریزد.

هزینه‌های سرسام‌آور جشنواره فیلم کن

اما مهم‌ترین نکته‌ای که همواره مورد توجه کارشناسان در حوزه‌های سینمایی و اقتصادی بوده هزینه‌های عجیب و باورنکردنی جشنواره کن بوده است. تمام فیلم‌ها برای حضور در جشنواره کن باید هزینه‌های خود را تقبل کنند. هر فیلم مستقل یا ساخته شده توسط استودیو‌های هالیوودی باید برای حضور در جشنواره کن دست‌کم حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون دلار هزینه کند.

سازندگان و تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران فیلم‌ها باید هزینه‌های تبلیغاتی خود را در این جشنواره تقبل کنند، از همین رو بخشی از این هزینه ۵۰۰ هزار تا یک میلیون دلاری مربوط به بیلبورد‌های تبلیغاتی فیلم می‌شود که بین ۱۰۰ تا ۱۰۸ هزار دلار خرج دارند. هر فرد برای سفر و اقامت در کن باید حدود ۱۰۰ هزار دلار هزینه کند. ستاره‌های سینمای حاضر در کن معمولا در هتل مجلل «مجستیک باریر» اقامت دارند.

در واقع این هتل به اهالی سینما که به کن سفر می‌کنند اختصاص یافته است. گران‌ترین سوئیت‌های این هتل «کریستین دیور» و «مجستیک» نام دارند و هزینه اقامت در این سوئیت‌ها به‌ترتیب شبی حدود ۳۴ و ۴۵ هزاردلار است. مراسم افتتاحیه و اختتامیه کن هم در این هتل برگزار می‌شود و حدود ۳۵۰ هزار دلار صرف این مراسم می‌شود.