دیدنی های ساوه؛ شهر یاقوت های سرخ استان مرکزی

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۲/۱۹ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۱۷ به‌روزرسانی شده است.}

ساوه یکی از شهرهای کهن تاریخی ایران در استان مرکزی است که قدمتی هفت هزار ساله دارد. این شهر باستانی به خاطر نعمت داشتن باغ‌های زیاد انار به شهر «یاقوت‌های سرخ» نیز معروف است. جاهای دیدنی ساوه به واسطه قدمت طولانی، بکر و متعدد است این شهر از مکان‌های متنوعی چون تپه‌های باستانی، زیارتگاه‌های معروف، مناطق طبیعی دست‌نخورده، روستاهای زیبا، چمنزارهای سبز، چشمه‌سارها، آبشارها و دیگر مناطق توریست‌پذیر دیگری برخوردار است که هر ساله گردشگران و مسافران زیادی را مجذوب خود می‌کند. در این مطلب با ما همراه باشید تا با دیدنی‌های شهر یاقوت‌های سرخ بیشتر آشنا شوید.

روستای گردشگری سامان

روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آن‌ها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.

چشمه بالقلو از تفرجگاه‌های تابستانی شهر ساوه است

چشمه بالقلو

چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود. چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به‌ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.

قلعه دختر ساوه

قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به‌دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به‌جای مانده است.

شهر زیرزمینی آوه

شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده می‌شود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب‌انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امام‌زاده عبدالله است و بزرگ‌ترین محوطه تاریخی و از جاهای دیدنی استان مرکزی محسوب می‌شود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به‌شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.

مسجد جامع ساوه

مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گران‌بها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.

منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی

منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.

امام‌زاده سید اسحاق

امام‌زاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امام‌زاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومت سلجوقیان و صفویه است. امام‌زاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به‌صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.

مجموعه تاریخی بازار ساوه

مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر می‌شود.

آبشار هندس

آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب می‌شود.

مسجد سرخ

مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل می‌شود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.

پارک جنگلی شهید چمران ساوه

پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.

دریاچه سد الغدیر

دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه روی رودخانه قره چای به‌منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همین طور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است. دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.

پل سرخده

پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته می‌شود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.

آبشار آقچه قلعه در مسیر رودخانه قره چای قرار دارد

آبشار آقچه قلعه

آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.

گنبد چهار سوق

گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانی صنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.

قلعه آردمین

قلعه آردمین در ۵۶ کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به‌سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد می‌شود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.

بام ساوه

بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به‌دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدن‌سازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آب‌نما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.

کلیسای چناچی علیا

کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، می‌شود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده می‌شود.

قلعه تاریخی الویر

قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از  این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.

غار آقداش

غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب می‌شود.

منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ

منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصربه‌فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.

دریاچه مصنوعی ساوه

دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است. تجربیات بازدید خود از دیدنی‌های ساوه را با ما و سایر کاربران کجارو در میان بگذارید.