معنای تباکی در محافل حسینی چیست؟

اینکه این همه در روایات ما پاداش دنیوی و اخروی برای حضور در مجالس حسینی وعده داده شده به چه علت است؟ آنقدر حضور در این جلسات و شنیدن ذکر مصایب اهل بیت(ع) مهم و دارای پاداش است که امام صادق(ع) در یک کلام فرمود: هر کاری بالاخره اندازه‌ای از پاداش دارد و کار خوب بدون پاداش نیست مگر ریختن اشک برای ما که پاداش آن اندازه ندارد.

در این مجالس چه اتفاقی می‌افتد که چنین پاداش بی‌نهایت و بی‌نظیری برای آن پیش‌بینی کرده‌اند و به ما اجازه داده‌اند که حتی در عزای حسین(ع) بی‌تابی نشان دهیم؟ می‌دانیم که جزع و بی‌تابی حتی در مصیبت عزیزترینِ عزیزان انسان مکروه است اما فقهای ما فتوا داده‌اند که این کراهت در عزای امام حسین(ع) وجود ندارد. یکی از دلایل این است که ما با حضور در این جلسات، تاریخ عاشورا را مکرراً بازخوانی کنیم تا فراموش نشود و در آن تفکر کنیم و برای آینده‌ ما درس زندگی باشد.
خوشا به سعادت کسانی‌ که توفیق دارند در چنین مجالسی حضور داشته باشند و اگر به دلایلی مانند شرایط امروز کرونایی کشور حضور در این جلسات ممکن نیست، خانه دل خودشان را به عزاخانه امام حسین(ع) تبدیل می‌کنند.

برای کسانی‌که در محافل حسینی شرکت می‌کنند در روایات ما از سه واژه جداگانه استفاده شده است؛ گاهی از واژه بکاء، گاهی ابکاء و دفعه سوم از تباکی استفاده شده است. اگر کسی برای حسین(ع) گریه کند یا دیگری را بگریاند ابکاء است و با این کار پاداش‌های زیادی برای وی در دنیا و آخرت در نظر گرفته شده است.
اما تباکی به چه معناست؟ در روایات همانگونه که برای بکاء و ابکاء پاداش قرار داده‌اند برای تباکی نیز وعده پاداش داده شده است، همانند این روایت امام صادق(ع) که فرمودند: هر کسی برای حسین(ع) شعری بگوید و تباکی کند بهشت برای او واجب می‌شود. تباکی مورد سوء تفاهم نیز قرار گرفته است و این سوء تفاهم موجب شده برداشت‌های غلطی از این جمله صورت گیرد.

ترجمه تباکی به فارسی زیاد آسان نیست و گاهی به گریه‌نمایی یا تظاهر به گریه ترجمه شده است اما معنای واقعی آن، این است که شما بتوانید دیگری را به گریه بیندازید و دیگری نیز شما را، شما برای وی بخوانید و او برای شما بخواند یا شما برای او بگویید و او برای شما بگوید. معنای دیگری که برای آن بیان شده و به ظاهر درست‌تر است این است که ما باید برای به‌دست آوردن فضیلت‌های اخلاقی تلاش کنیم.

همه ما حلم نداریم بنابراین باید برای به دست آوردن آن تمرین یا تَحَلُم کنیم. همه ما سخاوتمند نیستیم بنابراین باید برای رسیدن به گشاده‌دستی تمرین کنیم. تباکی به معنای تمرین بکاء است یعنی دلمان می‌سوزد و معرفت داریم اما اشک از چشمانمان جاری نمی‌شود. همین حالت هم زمینه‌ساز معرفت و مستوجب پاداش‌هایی است که در روایات ذکر شده است.