در سفر به نراق، از کجا دیدن کنیم؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۹/۰۶ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۱ به‌روزرسانی شده است.}

شهر زیبا و تاریخی نراق، یکی از نواحی دوست‌داشتنی و بسیار دیدنی در استان مرکزی است که از سه جهت گرداگرد آن را کوه فراگرفته است. همین امر از مهم‌ترین دلایل برخورداری این شهر کهن از آب و هوایی مطلوب و دلچسب است که در کنار آثار تاریخی و دیدنی‌های طبیعی، آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری در مرکز کشور، تبدیل ساخته است.

باستان‌شناسان، قدمتی بالغ بر دو هزار سال را برای شهر نراق تخمین زده‌اند که در خود خانه‌های قدیمی، آب‌انبار‌ها، مساجد، امام‌زاده‌ها، بناها و آثار تاریخی متعددی را در کنار جاذبه‌های فوق‌العاده‌ طبیعی از جمله آبشارها، غار، چشمه و کوه‌های دیدنی‌ جای داده است. در واقع می‌توان در این شهر، جاذبه‌های مختلفی را مطابق با هرسلیقه‌ای، یافت. امری که در جذب توریست و گردشگر، بسیار مهم و ارزشمند است. در مورد وجه تسمیه این شهرستان به نراق، روایات متعددی وجود دارد. گروهی براین باورند که نام نراق، دراصل نام ستاره‌ای است که بر این شهر گذاشته شده است. برخی نیز معتقدند که نام شهرستان نراق برگرفته از حروف درهم ریخته‌ قرآن است. تعداد دیگری نیز اذعان دارند که نراق از دو کلمه‌ «نر» به‌معنای «بلندی» و عراق به‌معنای «عراق فارس» یا «عراق عجم» گرفته شده است. در واقع «نرعراق» یعنی بلندی عراق عجم؛ چراکه در فلات مرکزی ایران، شهرستان نراق از طرف کاشان در مرتفع‌ترین منطقه قرار گرفته است. با گذشت زمان نرعراق به نراق تغییر یافته است.

۱. قلعه اُل (قلعه جنیان)

یکی از جاذبه‌های طبیعی در نراق، قلعه‌ای است کهن که در «کوه اُل» و در دهانه‌ غاری که در ارتفاع ۷۰۰ متری این کوه قرار دارد، واقع شده است. در بین مردم محلی این غار، به نام «قلعه‌ اُل»، شهرت یافته است که بالای مزرعه‌ شریف آباد و بر صخره‌ها قرار گرفته است.

قلعه ال یکی از دژهای غیرقابل نفوذ با تنها یک راه ورودی است که در نوع خود منحصربه‌فرد است

نام این قلعه که به «دژ نراق» نیز شناخته می‌شود، از نام کوهی که در آن قرار دارد، گرفته شده و طبق اظهارات کارشناسان، به‌عنوان پناهگاهی طیبعی جهت پیشگیری از صدمات وارده توسط حیوانات وحشی، آسیب‌های طبیعی و در بسیاری موارد برای در امان ماندن از جنگ‌ها و حملات دشمنان احداث و مورد استفاده قرار می‌گرفت.

حضور تنها یک راه ورودی به غار که آن هم بسیار سخت و دشوار است، از ویژگی‌های بارز آن به شمار می‌رود که بیانگر غیر قابل تسخیر بودن دژ است. این قلعه در بین مردم محلی به «قلعه‌ جنیان» نیز شهرت دارد؛ چراکه طبق افسانه‌ها و حکایات تاریخی، جنیان در این قلعه حضور داشته‌اند.

۲. کاروانسرای شمس‌السلطنه نراق

یکی از جاهای دیدنی نراق، عمارتی است کهن که احتمالا قدمت آن بالغ بر ۱۵۰ سال است. «کاروانسرای شمس‌السلطنه» نام این میراث ملی است که در زمان حکومت قاجاریان احداث شده است. کاروانسرای شمس‌السلطنه، یکی از زیباترین عمارات تاریخی نراق است که به نیابت از «حاج محمد نراقی» مشهور به «حاجی خان» ساخته شده است. این اثر ایران کهن متشکل از دو طبقه یکی جهت نگهداری چهارپایان و دیگری برای اسکان و جهت استراحت تاجران است. راسته بازار، چهار سوق و تاجرسرا یا معاون‌الممالک به‌همراه کاروان‌سرا، مجموعه‌ زیبا و کم‌نظیر شمس‌السلطنه را تشکیل می‌دهد که به‌عنوان میراث ملی به ثبت رسیده است.

۳. امام‌زاده یحیی (ع)

«امام‌زاده یحیی (ع)» یکی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی در شهرستان نراق است که بقعه‌ متبرکه‌ آن با قدمتی بالغ بر ۷ قرن، متعلق به دوران حکومت سلجوقیان و یکی از کهن‌ترین بناهای آجری در این شهرستان محسوب می‌شود. سبک معماری انجام شده در این بارگاه ملکوتی، برگرفته از معماری مغولی و چینی است و هیچ تزئیناتی را در آن نمی‌توان یافت. آرامگاه امام‌زاده یحیی (ع)، در عین سادگی بسیار زیبا و چشم‌نواز ساخته شده است. بنای بقعه، عمارتی ۸ ضلعی با یک گنبد تک پوش آجری است. البته گفته می‌شود که در گذشته این گنبد دو پوش بوده که پوش اول آن از بین رفته و اکنون تنها پوش دوم قابل‌مشاهده است. سنگ‌ قبرهایی در این امام‌زاده وجود دارد که باستان‌شناسان آن‌ها را کهن‌ترین آثار مکتوب نراق معرفی کرد‌ه‌اند. مقبره‌ دختر شاه اسماعیل اول صفوی نیز در این آرامگاه قرار دارد که به کتیبه‌های افقی و عمودی و منقوش به خط ثلث برجسته است که با تکه‌های قابسازی و گره‌چینی تاریخ «فی سنه خمس و ثلثین و تسمعائه» بر آن حک شده است. همچنین در بخش تحتانی گنبد می‌توان سه مرقد را که با کاشی پوشش داده شده است را مشاهده کرد که احتمالا متعلق به دوران صفوی است.

۴. غار چال‌ نخجیر نراق

در فاصله‌ ۱۰ کیلومتری از شمال شرق مسیر دلیجان به نراق، یکی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی در دل کوه تخت قرار گرفته است که به «غار چال‌ نخجیر» شهرت دارد. زمین‌شناسان قدمت این غار کهن را به دوران سوم زمین‌شناسی نسبت داده و آن را که دارای عمری بالغ بر ۷۰ میلیون سال است، یکی از پدیده‌های نادر و کمیاب جهان معرفی کرده‌اند. دهانه‌ این پدیده‌ ارزشمند با ارتفاعی حدود ۱۶۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد و در سال ۱۳۶۸ توسط گروهی از کوهنوردان کشور کشف شد.

این غار دارای دهانه‌ اصلی با ۱۰ متر عرض، بین ۱۰ تا ۴۰ متر ارتفاع و یک شاخه‌ اصلی و چند شاخه‌ فرعی است که تاکنون ۴ کیلومتر از غار کاوش و شناسایی شده است. حضور یک دریاچه در قسمت انتهایی غار با دیواره، سقف و پیکره‌های مرموزی که پیرامون آن را سنگ‌های عجیب و شگفت‌انگیز احاطه کرده است، زیبایی مثال‌زدنی و چشم‌گیری به غار بخشیده است که در کنار تهویه‌ طبیعی هوای داخلی آن در فصل‌های تابستان و زمستان که خود از شگفتی‌های غار محسوب می‌شود، یکی از مکان‌های جالب و دوست‌داشتنی برای جذب گردشگر خواهد بود.

۵. امام‌زاده سلیمان (ع)

یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی در شهرستان نراق، بارگاه ملکوتی «امام‌زاده سلیمان (ع)» است که در مرکز شهر نراق و در نزدیکی شهرداری قرار گرفته است. بقعه‌ امام‌زاده دارای قدمتی متعلق به قرن ۷ هجری و معماری بنای آرامگاه به‌صورت هشت ضلعی با گنبد دو پوش و با مصالحی همچون خشت و گل ساخه شده است.

امام‌زاده سلیمان (ع) محبوب‌ترین جاذبه‌ گردشگری مذهبی در نراق است

در عصر صفویه کاشی‌کاری‌های زیبای گنبد، نمای آجرکاری و صحن شرقی و همچنین در زمان قاجار دو صحن دیگر به آن اضافه شده است. در واقع در ابتدای ساخت، این آرامگاه که معماری آن به سبک معماری قرن ۷ هجری است، بدون کاشیکاری، گچبری و فاقد ایوان احداث شده که به همت و هنرمندی مردم نراق به جلال و شکوه امروزی دست یافته است. در این بقعه‌ متبرکه ۶ امام‌زاده از نوادگان حضرت علی (ع) و امام کاظم (ع)، به خاک سپرده شده‌اند.

۶. پناهگاه حیات وحش جاسب

یکی از دیدنی‌‌های طبیعی و فوق‌العاده در استان مرکزی، «پناهگاه حیات وحش جاسب» است که در شمال شهرستان نراق قرار گرفته است. این منقطه از کشور دارای ۱۷ هزار و ۱۰۰ هکتار وسعت متشکل از کوه‌های خشک صخره‌ای، دشت، تپه و دره‌های متعدد است که می‌توان کوه ولیجا را که دارای ارتفاعی بالغ بر ۳۱۵۱ متر است، رفیع‌ترین قله‌ آن معرفی کرد. این پناهگاه زیستگاه ۱۳۵ گونه از گیاهان مختلف مانند علفی، بوته‌ای، درختچه‌ای و درختی و نیز حیواناتی مانند قوچ، خارپشت، گراز، تشی، دوپای کوچک، تیهو، قمری، خرگوش، روباه، سبز قبا، کاکلی و بسیاری دیگر است که می‌تواند مکان مناسبی برای طبیعت‌گردان در نظر گرفته شود.

۷. بازار قدیمی نراق

«بازار قدیمی نراق» یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان کهن است که قدمت آن به قرن ۱۳ هجری بازمی‌گردد. «بازار شمس‌السلطنه» نام دیگر این مجموعه تاریخی است که در زمره‌ یکی از زیباترین آثار تاریخی استان مرکزی، قرار گرفته است. معماری انجام شده در این بنا دارای زیبایی و ظرافت مثال‌زدنی است که می‌توان آن را در حجره‌ها با درب‌های چوبی و کنده‌کاری شده، تیمچه‌ها، سقف‌‌های گنبدی شکل، دیوارهای آجری و سقف ضربی آجری مشاهده کرد. همچنین این بازار سرپوشیده به‌دلیل قدمت و هویت تاریخی و نیز سبک معماری‌اش، بسیار ارزشمند است که همچنان پررونق و از مراکز مهم تجاری در نراق شناخته می‌شود.

۸. آب‌انبار حاج مهدی

از دیگر جا‌های دیدنی استان مرکزی در شهرستان نراق، «آب‌انبار حاج مهدی» است که متعلق به دوران قاجار است که به‌دلیل قرارگیری در مقابل مسجد جامع این شهر، به آب‌انبار مسجد جامع نیز شهرت دارد. «اب انبار محله بالا» نام دیگر این اثر تاریخی است که توسط «مهدی ولد عبدالله» ساخته شده است. منبع ذخیره آب، پوشش منبع آب، پا شیر، سردر تزئینی، راه پله با ۳۳ پله و بادگیر از بخش‌های مختلف این آب‌انبار قدیمی است که با مصالحی همچون ساروج، آهک، سنگ و آجر ساخته شده است. پوشش سقف ورودی آب‌انبار و نیز راه‌پله‌های آن برخوردار از تزیینات زیبا و قابل‌توجه همچون کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و آبی است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌سازد. کتیبه‌ سنگی بالای لچکی‌های طرفین قوس ورودی راه‌پله‌ قرار دارد که تاریخ ۱۲۶۴ قمری بر آن حک شده است.

۹. مسجد جامع نراق

«مسجد جامع» شهرستان نراق، دارای قدمتی بیش از ۱۵۰ سال است که در دوران حکومت «فتحعلی شاه قاجار» و به همت «حاج علی محمد نراقی» ساخته شده است. این مسجد دارای مساحت تقریبی هزار متر مربع با گنبد و گلدسته‌هایی بسیار زیبا است. درب ورودی آن نیز ساخته شده از چوب گردو است که کنده‌کاری زیبا و چشم‌گیری بر آن انجام شده است. از دیگر تزیینات این مسجد قدیمی می‌توان به کاشی‌های رنگارنگ و طرح‌های اسلامی آن اشاره کرد که نشان از هنرمندی سازندگان آن دارد.

۱۰. آبشار دره آبشتا

«آبشار دره آبشتا»، یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در شهرستان نراق است که در فاصله‌ی ۵ کیلومتری از شمال غربی این شهرستان قرار گرفته است. «گیسو» نام دیگر این آبشار زیبا است که به‌دلیل رشد گیاهی به نام «پرسیوشان» به این نام شهرت یافته است. بازدید از آبشار دره آبشتا برای علاقه‌مندان به طبیعت بسیار دلنشین خواهد بود. تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری نراق با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.