آیا طرح مالیات بر عایدی سرمایه دور زده خواهد شد؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مسئولان وزارت نیرو طی ماه‌های گذشته بارها بر سهم قابل توجه استخراج رمزارزها در خاموشی‌های اخیر تأکید کرده‌اند. همچنین انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران در اوایل تیرماه به صراحت اعلام کرد که استخراج غیرمجاز رمزارز و فعالیت ماینرها، عامل اصلی قطعی برق در تهران است.

بیشتر بخوانید:

          حلقه زیان باید شکسته شود/ ارز مجازی شبکه برق ایران را وارد بازی خطرناکی کرده است

           حمله ارزهای دیجیتال به صنعت ایران

این در حالی است که بنا بر تصمیمات اتخاذ شده از سوی هیئت دولت، به منظور جلوگیری از خاموشی گسترده در شبکه برق کشور، دستورالعملی تحت عنوان توقف فعالیت مشترکان فولادی و سیمان از سوی توانیر ابلاغ شده است؛ تصمیمی که اساساً تطابقی با شعار مانع‌زدایی از تحقق جهش تولید ندارد. 

با این حال تأثیرات مخرب رمز ارزها بر اقتصاد کشور تنها به هدررفت منابع انرژی قابل توجه، افزایش خاموشی‌ها و توقف روند فعالیت برخی از صنایع تولیدی منحصر نبوده و بنابر اظهارات برخی از صاحب‌نظران اقتصاد در جهان، مخاطراتی از قبیل«پولشویی»، «خروج سرمایه»، «فرار مالیاتی»، «تأمین مالیفعالیت‌های مجرمانه»، «تضعیف جایگاه نظارتی بانک‌های مرکزی» و «نوسانات شدید قیمتی» از جمله تهدیدات رواج پول‌های مجازی محسوب می‌شوند.

رئیس بانک مرکزی انگلستان در ادیبهشت ماه سالجاری ضمن هشدار نسبت به رواج رمزارزها در یک کنفرانس خبری گفته بود:«این ارزها ارزش ذاتی ندارند بلکه ارزش غیرذاتی به آنها داده شده است؛ من یک بار دیگر با قاطعیت کامل می‌گویم؛ اگر برای از دست دادن تمام پول خود آمادگی دارید، این ارزها را بخرید.»

البته به سیاهه مخاطرات شیوع رمزارزها بایستی مواردی همچون «فقدان قوانین و مقررات» و «مشخص نبودن هویت متعاملین» هم اضافه کرد که منجر به شیوع کلاهبرداری از معامله‌گران با انواع ترفندهای متقلبانه شده است. 

اما موضوعی که در این خصوص معمولاً کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بحث تأثیرات متقابل رمزارزها بر سیاست‌های پولی،مالی و مالیاتی کشورهای دنیا است. پول‌های بی‌هویتی که به شکل چراغ‌خاموش و بی‌ضابطه وارد بستر یک اقتصاد می‌شوند و«افزایش نقدینگی»، «کاهش ارزش پول ملی»، «رواج بازار غیرمولد و سفته بازی» و «فرار مالیاتی» را در پی دارند.

رمزارزها هیچ‌ تاثیر مثبتی بر اقتصاد واقعی و رونق تولید ندارند

محمدعلی قشقایی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین با بیان اینکه عمده معاملات رمزارزها در قالب بسترهای غیرمتمرکز و خارج از قلمرو سیاست‌های پولی و مالی حکومت‌ها انجام می‌شود، گفت: هر ابزار مالی که خارج از کنترل دولت باشد، طبیعتا سیاست‌گذاری اقتصادی برای آن ناممکن می‌شود و صرفا کاربرد سفته‌بازانه پیدا خواهد کرد که در نهایت هیچگونه تاثیر مثبتی در رشد اقتصادی را نمی‌توان از آن انتظار داشت. 

وی با بیان اینکه گردش وجوه معاملاتی رمزارز و سرمایه‌گذاری در آن، برخلاف بازارسرمایه هیچگونه حمایتی از اقتصاد حقیقی و رشد تولید در کشور نمی‌کند، افزود: این در حالی است که خرید سهام عرضه اولیه توسط سهامداران در بازار اولیه بورس به طور مستقیم در تأمین مالی شرکت‌های بورسی کمک می‌کند و همچنین خرید و فروش سهام در بازارثانویه نیز بر افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه و کنترل نقدینگی در اقتصاد کلان نقش ایفا می‌کند.

نقش مخرب رمزارزها علیه جایگاه نظارتی بانک مرکزی

قشقایی با بیان اینکه شیوع معاملات رمزارزها در بازارهای مصرفی و سرمایه‌ای یک کشور، تدابیر نظارتی بانک‌ مرکزی برای رصد گردش ریال را به شدت تضعیف خواهد کرد، افزود: با توجه به ماهیت غیرمتمرکز رمزارزها، شیوع مبادلات رمزارز در کشور، توان دستگاه‌های نظارتی برای شناسایی مفاسد اقتصادی همچون قاچاق کالا و فرار مالیاتی را به شکل جبران‌ناپذیری کاهش می‌دهد.

وی با اشاره به تلاش‌های اخیر نمایندگان مجلس برای قانونمند کردن مبادلات رمزارز در کشور اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد چناچه قانون‌گذار به مبادلات رمزارز رسمیت داده و آن راقانونی کند، بستر خروج سرمایه از کشور بیش از گذشته فراهم شده و در نتیجه در آینده با بحران‌های ارزی شدیدتری روبرو خواهیم بود. 

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه خارج از کنترل بودن ارزهای دیجیتال از قلمرو نظارتی حکومت‌ها، کشورهای متعددی مثل چین، روسیه، هند و ترکیه را مجبور به ایجاد محدودیت‌های سنگین برای استخراج و معاملات آن کرده است، گفت: کمیسیون پولی و بانکی اتحادیه اروپا در سال 2016 یکی از خطرات اصلی رمزارزها را بی‌تأثیر کردن سیاست‌های پولی و بانکی بانک‌های مرکزی در افق بلند مدت عنوان کرده است.

آسیب دوچندان معاملات رمزارز نسبت به دلالی سکه و ارز

قشقایی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در طلا و دلار نیز به عنوان بازارهای سفته‌بازانه و غیرمولد شناخته می‌شود و از منظر اقتصادی تجمیع نقدینگی در این بازارها برای اقتصاد کلان غیر مفید است، بیان کرد: اثرات مخرب رمزارزها به مراتب بیشتر از دلالی دلار و سکه برای اقتصاد است.

وی افزود: از یک سو دستگاه قضایی و اجرایی یک کشور، خود رادر مقابل شهروندان موظف می‌داند تا نسبت به هرگونه تقلب و کلاهبرداری در بازار طلا و ارز پاسخگو باشد و با دلالان و سودجویان در داخل کشور برخورد می‌کند و از سوی دیگر نرخ دلار و طلا برخلاف رمزارزها معمولا بر اساس چشم‌اندازشاخص‌های اقتصاد حقیقی همانند تورم، نقدینگی، تحولات سیاسی قابل تخمین است؛ این در حالی است که در معاملات رمزارز هیچکدام از این ویژگی‌ها مشاهده نمی‌شود. 

این کارشناس اقتصادی به دو دلیل سرمایه‌گذاری در رمزارزها را هم برای دولت‌ها و هم برای معامله‌گران زیان‌بار دانست و در ادامه تشریح کرد: غالب رمزارزها به علت ساختار غیرمتمرکز و فرا دولتی-منطقه‌ای خود، قدرت دولت‌ها را برای کنترل و نظارت برنوسانات و کلاهبرداری‌های ناشی از معاملات آن را محدود کرده است. همچنین ذات ارزهای دیجیتال صرفاً بر اساس زنجیره بلاکچین شکل گرفته است و ‌همین عامل، امکان هرگونه پیش‌بینینوسانات قیمتی آن را بر اساس مؤلفه‌های تحلیل بنیادی ناممکن کرده است.

وی ادامه داد: در ماه‌های اخیر بارها مشاهده شده که در غیاب عوامل بنیادین، از اظهار نظر برخی از ثروتمندان جهان به عنوانعامل اصلی ریزش و یا صعود قیمت ارزهای مجازی یاد شدهاست، تاجاییکه برخی از معامله‌گران اعتقاد دارند این افراد در پی نوسان‌گیری از سرمایه‌های خرد مردم عادی برای افزایش ثروت خود هستند. 

آیا رمزارزها طرح مالیات بر عایدی سرمایه را خنثی خواهند کرد؟

وی با عنوان اینکه بر اساس طرح مالیات بر عایدی سرمایهکه در خردادماه امسال در مجلس تصویب شد، نگهداری املاک با انواع کاربری، وسایل نقلیه موتوری زمینی، مسکوکات طلا و شمش و ارز خارجی مشمول مالیات خواهدشد، افزود: این در حالی است که هیچ‌گونه سازوکار معین و قابل اجرایی برای جلوگیری از سفته‌بازی و اعمال مالیات در بازار رمزارزها در نظر گرفته نشده است.

قشقایی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای اروپایی برای نقل و انتقال ارزهای مجازی مالیات بر ارزش افزوده و نیز مالیات بر درآمد وضع شده است، عنوان کرد: اگر در ایران معاملات رمزارزها آزادانه و بدون نظارت شیوع پیدا کند، بسیاری از سفته بازان برای فرار از مالیات وضع شده بر دارایی‌های سرمایه‌ای مذکور، رمزارز را جایگزین آن خواهند کرد تا دیگر توسط دولت قابل شناسایی نباشد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: همان طور که عزم جدی برای مقابله با ماینرهای غیرمجاز و قطعی‌های مکرر برق ناشی از آن وجود ندارد، برای رصد تراکنش‌ها و جریان معاملات رمزارزها به منظوراخذ مالیات و جلوگیری از پولشویی نیز تاکنون هیچ تدبیری از سوی دولتمردان صورت نگرفته است. 

٢٢٣٢٢٣