اصرار دولت بر آوردن تورم به سفره‌ ها / تکرار ماجرای شیر این بار در بازار لبنیات

اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛  بیش از یک سال است که صنعت دامداری با مشکلات جدی روبه‌رو شده است؛ این مشکلات از کمبود نهاده آغاز شد و کم کم به مسائل دیگر چون قاچاق نهاده و دام، کشتار دام‌های مولد و شیری نیز رسید. از جمله این مشکلات مساله خشکسالی بود که به کمبود نهاده اضافه و شرایط را برای دامداران بسیار سخت کرد.

البته مشکلات دامداران تنها در این موارد خلاصه نمی‌شد؛ مساله از جایی حاد شد که نه نهاده بود، نه علوفه، نه یارانه و با همه این اوضاف دامداران با تحمل تمام این شرایط اجازه نداشتند کالای تولیدی خود را با قیمت مناسب و منطقی به فروش برسانند و حدود هفت ماه بود که قیمت مصوب کالایی مثل شیر افزایش نداشت.

قیمت مصوب شیر در حالی نزدیک به ۴هزار و ۵۰۰تومان بود که هزینه تمام‌شده بیش از ۶هزار تومان عنوان می‌شد و باز هم با همه این اوصاف دامداران شرایط را تحمل می‌کردند و در نامه‌ها و درخواست‌های متعدد خواستار افزایش قیمت مصوب شیر بودند؛ اما نه تنها قیمت مصوب شیر افزایش نیافت، بلکه در این میان، قیمت سبوس که یکی از مهم‌ترین نهاده‌های دامی است، افزایش یافت.

افزایش قیمت سبوس، هزینه تمام‌شده شیر را به بیش از ۸هزار تومان می‌رساند و تقریبا با چنین شرایطی تولید غیرممکن شده بود که بالاخره در روزهای اخیر قیمت مصوب شیر افزایش یافت و به ۶۴۰۰تومان رسید؛ البته این موضوع در حالی است که قیمت سبوس همچنان آزاد است. اما مساله دیگری در پی افزایش قیمت شیر رخ داد، که نگرانی‌های را دوچندان کرده است.

شیر گران می‌شود؛ لبنیات نه!

همزمان با افزایش قیمت شیر، خبر دیگری منتشر شد که از بحرانی بزرگتر و جدی‌تر خبر می‌داد. در این خبر اعلام شده بود که قرار نیست با افزایش قیمت شیر، قیمت سایر لبنیات مثل کره و ماست گران شود و این گزاره معنایی جز تکرار اتفاقاتی که در بازار شیر افتاد ندارد.

مشخص نیست دلیل اظهار چنین ادعاهایی چیست؛ اما واضح است که نهاده اصلی برای تولید سایر لبنیات، شیر است؛ یعنی سایر تولیدکنندگان برای تولید لبنیات باید شیر خریداری کنند؛ حال چه طور قیمت شیر افزایش می‌یابد و قیمت سایر لبنیات خیر؟

چنین تصمیمی به طور مستقیم به ضرر تولیدکننده بوده و ضرر تولیدکننده نتیجه‌ای جز نابودی تولید را به دنبال ندارد. در صورتی که قیمت سایر لبنیات همگام با شیر افزایش نیابد، شاهد خواهیم بود که کارخانه‌های لبنیات نیز مانند دامداری‌ها یک به یک تعطیل شوند؛ چرا که منطقی نیست تولیدکننده شیر را با قیمت بالا خریداری و لبنیات را با قیمت پایین به فروش برساند.

قیمت‌گذاری دستوری؛ آفتی که به جان تولید افتاد

مساله قیمت‌گذاری دستوری، منجلابی است که در سال‌های اخیر اقتصاد ایران را فرا گرفته است. هر کالایی که تاکنون مشمول این سیاست شد، به مشکلات جدی برخورد و تولید در آن بازار را به بن‌بست رساند. شاید مشکل شیر درحال‌حاضر برای مدتی کوتاه حل شود، اما تا وقتی قیمت‌گذاری دستوری دست از سر اقتصاد کشور برندارد، وضعیت چند روز دیگر دوباره به همین شکل خواهد بود.

فارغ از این ماجرا، افزایش قیمت شیر در عین عدم افزایش قیمت سایر لبنیات، پاس دادن مشکلات به تولیدکنندگان لبنیات خواهد بود؛ این مساله که همگام با افزایش قیمت نهاده‌های دامی قیمت شیر باید افزایش یابد و همگام با افزایش قیمت شیر نیز قیمت لبنیات، موضوعی ساده است؛ اما مشخص نیست چرا دولت نمی‌خواهد آن را بپذیرد و در تمام بازارها هم این سیاست غلط را پیاده می‌کند.

شاید در ذهن سیاستگذاران، چنین سیاستی به نفع مصرف‌کننده و در راستای حمایت از مصرف‌کنندگان باشد؛ اما آنچه مشخص است که نه تنها این سیاست، تولیدکننده را به سمت نابودی خواهد کشاند، بلکه از سوی دیگر نیز کاهش تولید و کمبود کالاها، نتیجه‌ای جز افزایش قیمت و تورم نخواهد داشت.

در واقع شاید به ظاهر هدف چنین سیاست‌هایی حمایت از مصرف‌کننده باشد اما این حمایت تنها برای مدتی کوتاه است و اثرات مخرب تورمی ناشی از این سیاست‌ها چند برابر بیشتر از افزایش قیمت، به اقشار ضعیف آسیب خواهد زد.

همچنین مساله نامشخص دیگر این است که این سیاست برای نخستین بار نیست در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بلکه سال‌های زیاد و تقریبا در تمام بازارها مورد استفاده قرار گرفته و با شکست هم مواجه شده است. پس دلیل اصرار و پیاده‌سازی آن در بازارهای مختلف و ضرر و زیان تولیدکننده و باز کردن پای تورم به سفره مصرف‌کننده چیست؟