حمله اخیر آمریکا به مقاومت چه خطری برای برجام دارد؟

ابوالفضل خدائی: دور ششم مذاکرات وین در راستای احیای برجام با همه فراز و نشیب ها به پایان رسید. حالا نگاه ها به دور هفتم این مذاکرات دوخته شده است که آیا با برگزاری این دور طرفین به جمع بندی و توافق نهایی دست خواهند یافت یا خیر. شش دور از این مذاکرات در حالی برگزار شد که امیدها برای احیای برجام بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته بود. در عمل و پشت میز مذاکرات نیز به همین شکل؛ چرا که بسیاری از موارد توافق نهایی و پیش نویس آن نیز تهیه شده بود و اساسا به گفته مقام های اروپایی تعداد موارد توافق بیش از موارد اختلاف است. موارد بنیادی که به گفته آنتونی بلینکن هنوز رایزنی ها در خصوص آنها ادامه دارد. البته مولفه های مهم دیگر را نیز در روند احیای برجام باید در نظر داشت. یکی پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری که غرب به انتظار استقرار این دولت جدید و ترکیب تیم مذاکره کننده نشسته و دیگری که حمله آمریکا علیه مواضع الحشدالشعبی که کارشناسان و ناظران معتقدند پیام روشنی را بین برگزاری مذاکرات وین ارسال می کند.

شبکه آمریکایی سی ان بی سی نظر تحلیگران و کارشناسان ارشد را در این مورد جویا شده و این پرسش را مطرح کرده که اساسا حمله آمریکا علیه مواضع الحشدالشعبی چه تاثیری بر مذاکرات وین می گذارد.

وب سایت این شبکه خبری در ابتدا نوشت: ایالات متحده یک شبه حملات هوایی را به مناطقی از عراق و سوریه آغاز کرد و در پاسخ به آنچه دولت بایدن می گوید حملات هواپیماهای بدون سرنشین علیه پرسنل آمریکایی در عراق است، شبه نظامیان مورد حمایت ایران را در آنجا هدف حمله قرار داد. این حملات تأسیسات عملیاتی و ذخیره سازی سلاح را در دو مکان در سوریه و یک مکان در عراق هدف قرار داده است و این دومین بار از زمان ریاست جمهوری بایدن است که آمریکا دست به چنین حملاتی می زند.

این حملات حین مذاکرات جاری در وین بین ایران و شش قدرت جهانی از جمله ایالات متحده برای احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران صورت گرفت. توافق نامه دوران دولت اوباما که به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک نیز شناخته می شود که هدف آن در ازای محدودیت برنامه هسته ای، لغو تحریم های اقتصادی علیه ایران بود. بازگشت به توافق هسته ای با ایران یعنی توافقی که ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد جز اولویت های سیاست خارجی دولت بایدن است. آیا این توافق با این حملات جدید از ریل اصلی خود خارج خواهد شد؟ یا ترجیحا این پیام را می فرستد که کوشش ها به منظور نشان دادن حسن نیت در دیپلماسی از اقدام نظامی در زمانی که دولت آمریکا ضروری بداند جلوگیری نخواهد کرد؟

ایران چک سفید امضا در اختیار ندارد

از نظر صنم وکیلی، کارشناس ایران و معاون برنامه خاورمیانه آفریقای شمالی در اندیشکده چتم هاوس، این مساله در اولویت دوم قرار می گیرد. وکیلی اظهار داشت: این حمله پیام روشنی می دهد که ایران در مسائل منطقه ای به قیمت مذاکرات وین نادیده گرفته نخواهد شد. این امر همچنین برای اطمینان دادن به شرکای منطقه ای ایالات متحده است که ورود مجدد ایالات متحده به توافق هسته ای با ایران، چک سفید امضا را در اختیار تهران قرار نمی دهد.

انیسه تبریزی، محقق ارشد اندیشکده بنیاد مطالعات امنیت و دفاعی سلطنتی در انگلیس معتقد است علی رغم حملات اخیر مذاکرات به کار خود ادامه می دهد. وی گفت: مذاکرات در وین غیرمستقیم بین ایران و آمریکا و از طریق واسطه ها برگزار می شود وی افزود: بایدن در ماه فوریه نیز حمله ای علیه مواضع ایران در سوریه داشت اما مذاکرات ادامه یافت.

اما ایران در اوایل این ماه ابراهیم رئیسی انتخاب شد که مواضع صریح ضد غربی دارد. در حالی که حسن روحانی رئیس جمهور فعلی از ارتباط با همتایان غربی خود پشتیبانی می کرد و حتی تلفنی با باراک اوباما ، رئیس جمهور سابق مکالمه تلفنی داشت – اولین تماس بین رهبران دو کشور در بیش از سه دهه گذشته – رئیسی هرگونه دیدار با بایدن را به شدت رد می کند.

تبریزی در ادامه گفت که به نظر نمی رسد حملات گروه های وابسته به ایران در منطقه کاهش یابد.

با وجود مواضع ضدغربی رئیسی او حمایت خود را برای پیوستن دوباره به توافق هسته ای 2015 ابراز کرده است. تحلیلگران می گویند برای جلوگیری از آسیب بیشتر به اقتصاد ایران و لغو تحریم های فلج کننده ترامپ، احیای برجام امری ضروی و حیاتی است.

علی واعظ مشاور ارشد رئیس گروه بین‌المللی بحران در امور ایران نیز در این راستا گفت: به نظر می رسد دو طرف موفق شده اند اختلافات خود را بین موارد قابل حل دیپلماتیک و مواردی که آنها به دنبال راه حل نظامی هستند تفکیک کنند. وی تصریح کرد:ایران و آمریکا به خوبی نشان داده اند که قابلیت انجام چند کار را به صورت همزمان دارند.هنوز هم با وجود متغیرهای بسیار زیاد، خطر واقعی شکست مذاکرات همچنان وجود دارد. ایران و ایالات متحده در مورد موضوع تحریم ها با یکدیگر اختلاف دارند. تهران از زمان اعمال تحریم های شدید توسط ایالات متحده ، به طور چشمگیری غنی سازی و ذخیره سازی اورانیوم خود را افزایش داده است و می گوید تنها با لغو تحریم ها روند آن تغییر خواهد کرد.

در همین حال ، دولت بایدن تا زمانی که به تعهداتش بازنگردد از لغو تحریم ها خودداری می کند. در اوایل ماه ژوئن، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل متحد گفت که “فقط کشورهایی که بمب می سازند” در حال غنی سازی اورانیوم در سطح ایران هستند. روز یکشنبه رئیس مجلس ایران گفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی حق دسترسی به تصاویر مراکز هسته‌ای ایران را ندارد، موضوعی  که بخشی از توافق نامه ای بود که اخیرا مهلت آن منقضی شد.

واعظ در پایان هشدار داد که در صورت به نتیجه نرسیدن گفتگوهای دیپلماتیک در وین وضعیت تنش ها در منطقه به مراتب بدتر از قبل خواهد شد.

منبع: سی ان بی سی / گزارش و ترجمه: ابوالفضل خدائی

>>> این مطالب را هم بخوانید:
آمریکایی‌ها از دولت جدید ایران چه می‌خواهند؟
مقاومت،انتقام گرفت/واکنش تند احزاب عراقی به حمله پنتاگون
آژانس در انتظار پاسخ ایران؛ باید راه‌حل جدیدی تعریف شود
سیاست‌خارجی یک‌شبه تغییر نمی‌کند
شروع به کار دولت سیزدهم ؛ بدون تحریم؟
توافق در وین؛ لغو تحریم‌ها در دستور است یا تعلیق تحریم‌ها؟

310311/23