سقوط بی بی و ظهور بنت

مهسا مژدهی: دوره نتانیاهو بالاخره سر آمد. کنست یا همان پارلمان اسراییل توانست طومار نخست وزیری که دوازده سال در راس قدرت بود را در هم بپیچد و جایش را به نفتالی بنت، سیاستمدار راست گرای تندروی بعدی بسپارد.

روز یکشنبه پس از دو سال کشمکش در سرزمین های اشغالی و در جلسه ای پر تنش، بنت کار خود را شروع کرد تا دو سال اینده، اداره دولت را در دست بگیرد. اگر او کمی بدشانسی می آورد و احزاب در کنست نمی توانستند به توافق برسند، بار دیگر انتخابات برگزار می شد و در این فاصله نتانیاهو فرصت داشت تا چانه زنی های بیشتری انجام دهد. اما تنها یک رای توانست ائتلاف بنت و لاپید را نجات دهد و او با شصت رای موافق در برابر پنجاه و نه رای مخالف، نخست وزیری را به دست بگیرد.

در بیانیه ای که از سوی بایدن در استقبال از نخست وزیری جدید منتشر شد، رییس جمهور آمریکا حتی نامی هم از نتانیاهو نبرد.

نتانیاهو رویای بازگشت را در سر دارد 

نتانیاهو در جلسه کنست و در حالی که حالا دیگر نخست وزیر نبود و تنها رهبری حزب لیکود را بر عهده داشت، گفت که برای از قدرت راندن این دولت خطرناک تلاش خواهد کرد. او این حرف را در حالی زد که بنت در ابتدای سخنرانی اش لب به تمجید از نتانیاهو باز کرده بود. بنت کارش را از کاراموزی نتانیاهو شروع کرد و بعد به مقامات بالایی در دولت او رسید. او مشاور، دستیار ارشد و رئیس ستاد نتانیاهو بوده و سمت‌های وزیر آموزش و پرورش و دفاع را هم در دولت‌های اخیر به عهده داشته است. اما حالا تبدیل به قاتل جان نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی شده است.

بنت از روز یکشنبه ریاست دولتی ائتلافی را عهده‌دار شده که در آن نمایندگانی از احزاب چپ، میانه‌رو و برخی از احزاب عربی حضور دارند. خود او رهبری حزب دست‌راستی تندرو یامینا را بر عهده دارد. این ائتلاف شکننده قرار است مقام نخست وزیری را به صورت گردشی بین بنت و یائر لاپید تقسیم کند. او می گوید تصمیم دارد تا جامعه را بار دیگر متحد کند. مشخص نیست که او در دو سال می تواند چنین کاری انجام دهد یا نه. اما به نظر می رسد که تنوع در میان احزاب حامی دولت برای او دردسر ساز شود. تنها چیزی که همه این گروه ها را کنار هم نگه داشته نفرت از نتانیاهو و ترس از آن بوده است که او دیگر دست از قدرت نکشد. با این حال منافع هر کدام از آنها اغلب با دیگری در تضاد است. 

نفتالی بنت کیست؟

او سیاستمداری تندرو و چهل و نه ساله است که این روزها رهبری حزب دست راستی یمینا را برعهده دارد. از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به عنوان وزیر اموزش و پرورش و از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ به عنوان وزیر دفاع کار کرده‌است.او متولد و بزرگ شده در حیفا از پدر و مادری اصالتا آمریکاییست. او موافق سفت و سخت شهرک سازی ها در سرزمین های اشغالی است. او از سال ۲۰۰۶ وارد صحنه سیاست شد و تا سال ۲۰۰۸ به عنوان رئیس ستاد بنیامین نتانیاهو کار کرد.  در انتخابات کنست۲۰۱۳، اولین مشارکت حزب خانه یهودی به رهبری بنت بود و این حزب ۱۲ کرسی از ۱۲۰ کرسی را به دست آورد. خانواده او از میان یهودیان ارتودکس مدرن بوده اند. او سابقه خدمت در ارتش را دارد و شایعاتی در مورد کم کاری او که منجر به کشته شدن نیروهای سازمان ملل شده وجود دارد. او از طرفداران ترامپ بود اما به نظر می رسد حالا ناچار است با بایدن کار کند و دولت امریکا هم این دولت ائتلافی را به نتانیاهو ترجیح می دهد.

حالا که نفتالی بنت به جای بنیامین نتانیاهو در قدرت قرار گرفته است، انتظار می رود که روند محاکمه نخست وزیر پیشین اسراییل سرعت بگیرد. او و همسرش پرونده پروپیمانی از فساد اقتصادی دارند و حالا که دیگر در راس قدرت قرار ندارد، دست دادگاه برای رسیدگی به اتهاماتش باز است. یکی از دلایلی که نتانیاهو نمی خواست به هیچ وجه قدرت را از دست دهد هم همین موضوع دانسته می شود. او تلاش کرد تا زمان بخرد اما بالاخره موفق نشد.

سیاست خارجی اسراییل در دولت تازه

به نظر نمی رسد که تغییر چندانی در رویکرد اسرائیل نسبت به برجام رخ دهد. بنت رویکرد تند و تیزی نسبت به ایران دارد و مخالف سر سخت برجام است.  بنت که رهبری حزب یامینا را برعهده دارد در صحبت‌های خود در کنست  به ایران و توافق هسته‌ای حمله کرد و مدعی شد که اسرائیل به ایران اجازه نخواهد داد که به تسلیحات اتمی دست یابد. او همچنین با اشاره به اینکه احیای برجام یک اشتباه است، ادامه داد که برنامه هسته‌ای ایران یکی از موضوعات اصلی در کابینه او خواهد بود.

 نتانیاهو بعد از این سخنان گفت که نفتالی بنت جایگاه و اعتبار بین‌المللی و توانایی لازم برای مقابله با ایران را ندارد. او با حمله شدید به ائتلاف تازه، به عنوان رهبر مخالفان در پارلمان وعده داد که به زودی این دولت را “سرنگون” خواهد کرد. نتانیاهو گفت: “پیام من به کسانی که در تهران جشن گرفته‌اند این است: به زودی برمی‌گردیم.”

از سوی دیگر به نظر می رسد که دولت بایدن با بنت راحت تر از نتانیاهو می تواند کنار بیاید. نخست وزیر پیشین اسراییل ید طولایی از حمایت از ترامپ داشت و برای اینکه او رییس جمهور شود از هیچ تلاشی روی گردان نبود. همین امر بعد از روی کار آمدن دولت بایدن اوضاع را بینشان به شدت شکر آب کرد. اما به نظر نمی رسد که واشنگتن کماکان در سیاست کلی که برای خاورمیانه در نظر دارد، با دولت بنت راه بیاید.

طبق توافق احزاب ائتلاف، بنت تا ماه اوت ۲۰۲۳ در سمت خود به عنوان نخست وزیر اسرئیل باقی خواهد ماند. سپس یائیر لاپید، رهبر حزب “یش آتید” تا پایان دوره قانونگذاری مقام نخست‌وزیری اسرائیل را برعهده خواهد گرفت. لاپید در کابینه بنت سمت جانشینی نخست‌وزیر و نیز وزارت خارجه را بر عهده خواهد داشت.

ویژگی های دولت بنت چیست؟

دولت بنت تشکیل شده از مهم ترین احزاب در سرزمین های اشغالی است. وزارت امور خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کرد که نام‌گذاری دولت جدید اسرائیل به عنوان دولت تغییر دقیق نیست، مگر اینکه این تغییر برای حذف بنیامین نتانیاهو بوده باشد. زیرا اگر شاهد سیاست‌های بدتر از دولت‌های قبلی نباشیم، تغییری هم اتفاق نخواهد افتاد. درحال حاضر آنچه که توجه رسانه ها را به خود جلب کرده حضور پررنگ زنان به ویژه زنان عرب در کابینه جدید است.

این ائتلاف شامل احزاب چپ و راست و میانه و حتی گروه های عربی است. همین موضوع می تواند به مشکل شدن کارها اضافه کند، چرا که تصمیمات باید از فیلتر این ائتلاف رد شود و عملا دست دولت در بسیاری از موارد بسته باقی خواهد ماند. برخی از کارشناسان حتی معتقدند که تاب اوردن دولت بنت و لاپید با چنین شرایطی شانس زیادی می خواهد. نتانیاهو هم روی همین اختلافات حساب کرده است و به همین دلیل دولت را ضعیف می خواند. اما او به عنوان سیاستمداری که دارای پرونده های فساد مالی است بعید است که شانس بیشتری برای قرارگیری در قدرت داشته باشد.

>>> این مطالب را هم بخوانید:

سکه «کینگ بی‌بی» پس از دوازده سال حکومت؛شیر یا خط؟

نتانیاهو نیم ساعته قدرت را واگذار کرد!

اولین توافق فوری و سریع بایدن با بنت درباره ایران!

312 310