بررسی فیلم Us؛ اثری دیگر از کارگردان فیلم موفق Get Out

وبلاگ نماوا – هلیا ثامنی: «برو بیرون» Get Out سال ۲۰۱۷ جوردن پیل Jordan Peele در روایت‌گویی آمریکایی-آفریقایی اثری بی‌همتا به شمار می‌رود. این فیلم در گیشه رکورد‌های فروش را جابه‌جا کرده و صنعت سینما را تکان داد، البته اگر فیلم مخاطب را درگیر خودش نمی‌کرد هیچ‌کدام از این‌ها اتفاق نمی‌افتاد. فیلم دوم پیل، «ما» Us ثابت کرده است که موفقیت فیلم قبلی اتفاقی نبوده است. دومین حضور پیل به عنوان کارگردان-فیلم‌نامه‌نویس پشت دوربین توانسته است تمامی انتظار‌هایی که به دنبال فیلم قبلی ایجاد شده بود را برآورده کند.

«ما» توانسته است با ارائه‌ی چیزی که مخاطب به هیچ وجه انتظارش را ندارد، او را همراه خود کند. فیلم همراه با اضطراب و هیجان زیادی بوده و سرعت اتفاقات آن آن‌چنان بالاست که حتی بعد از تمام شدن هم، مخاطب هنوز درگیر تحلیل آن‌چه دیده است خواهد بود.

«ما» داستان خانواده‌ی به ظاهر خوشحال چهار نفره‌ای را که در خانه‌ی تابستانی‌شان در کالیفرنیا در حال استراحت هستند، دنبال می‌کند، تا اینکه همزادان بدجنس این خانواده به خانه‌ی آن‌ها حمله می‌کنند. پیل با کمک فیلم‌بردار مایک گیولاکیس Mike Gioulakis، تدوین‌گر نیکولاس مون‌سور Nicholas Monsour و آهنگساز مایکل آبلز Michael Abels بار دیگر توانسته است فیلمی را ارائه کند که در ترساندن مخاطب کاملا موفق است. با وجود موسیقی متن ترسناک و فیلم‌برداری خاص فیلم، «ما» شباهت زیادی به یک کابوس دارد.

اثر قبلی کارگردان «برو بیرون» هم به عنوان یک اثر ترسناک، ریشه‌های اجتماعی زیادی داشت که از داستان آن کاملا مشهود بود. مرد آفریقایی-آمریکایی به دیدن خانواده‌ی دوست سفیدپوستش می‌رود و در آن‌جا علاوه بر آدم‌هایی بدجنس با لیبرالیسم خودخواهانه نیز مواجه می‌شود. آن چیزی که در «برو بیرون» به وضوح مشهود بود، در «ما» حالت استعاری به خود گرفته است. «ما» می‌تواند همانند یک زنگ هشدار برای آمریکای کاپیتالیست و مصرف‌گرا عمل کند. در نهایت مشخص می‌شود که این همزادان دهه‌ها قبل در آزمایشگاه‌هایی زیرزمینی با هدف کنترل همزاد واقعی‌شان بر روی زمین ساخته شده بودند. وقتی این آزمایش شکست می‌خورد، این سایه‌ها یا همان همزاد‌ها زیر زمین رها می‌شوند. زمانی که این سایه‌ها بر روی زمین می‌آیند پر از کینه و عطش انتقام هستند. رد Red (همزاد مادر خانواده آدلاید Adelaide با بازی لوپیتا نیونگ Lupita Nyong’o) باور دارد که فقط وقتی می‌تواند انتقام زندگی خوبی که از او دریغ شده است را بگیرد که کسی که به جای او زندگی کرده است را به قتل برساند.

شخصیت‌های فیلم همگی کاملا ثروتمند هستند. «ما» پیشنهاد می‌کند که آسایش همیشه همراه با زحمتی برای دیگران همراه است- حالا شاید منظور فیلم همزادانی گیر افتاده در آزمایشگاه‌های زیرزمینی نباشد –، ولی شاید منظور فیلم کارگران معدن جهان سومی که جانشان را برای تهیه مواد اولیه گوشی‌های هوشمند ما به خطر انداخته و یا کارگرانی که در شرایط طاقت‌فرسا لباس‌های ما را می‌دوزند باشد.

هدف پیل این بوده است که به مرد یادآوری کند که قادرند چه ظلم‌هایی را مرتکب شوند. قابلیت‌هایی که نیونگ و هم‌بازی‌هایش به تصویر می‌کشند به ما نشان می‌دهد که ما همیشه متوجه قابلیت‌هایمان. کار‌هایی که از عهده‌ی آن‌ها برمی‌آییم، نیستیم.

«ما» بیست و دوم مارچ بر روی پرده رفت؛ و حالا نظر سایر منتقدین در مورد این فیلم:

جیم اسلوتک Jim Slotek منتقد اوریجینال-سین Original-Cin نوشته است:

“جوردن پیل یا نسل جدیدی از کارگردانان است و یا اینکه فیلم‌سازی از گذشته‌هاست. اگر مورد دوم باشد قطعا از دورانی آمده است که فیلم‌های استودیویی می‌توانستند در عین حال هوشمندانه، چالش‌برانگیز و محبوب باشند. پیل کاملا هوشمندانه عمل کرده است، به طوری که این ریزبینی در انتخاب آهنگ‌های فیلم نیز کاملا مشهود است.
کادربندی‌های او نیز فوق‌العاده است. از خانه‌ی آینه‌ای گرفته تا راهرویی که در آن تعقیب و گریزی بی‌پایان تصویربرداری می‌شود همگی بی‌نظیرند. «ما» فیلمی که به طرز هنرمندانه‌ای ترسناک است، به زیبایی تصویربرداری شده است. ”

پیتر بردشاو Peter Bradshaw منتقد گاردین The Guardian نوشته است:

“با اینکه «ما» از هر نظر بی‌نظیر است، اما نباید اهمیت کار نیونگ را که به زیبایی دو نقش را جلوی دوربین برده است دست‌کم بگیریم. هم‌چنین باید از طراح رقص choreographer و مشاور حرکات مدلین هولندر Madeline Hollander نیز به خاطر حرکات نقش همزاد‌ها که یادآور فیلم «حلقه»‌ی Ring هیدئو ناکاتا Hideo Nakata است نیز یاد کنیم. آهنگ‌سازی فیلم نیز به زیبای رو صحنه‌های ترسناک فیلم سوار شده است. ”

استفانی زاچارک Stephanie Zacharek منتقد تایم Time «ما» را اینطور نقد کرده است:

“ تشخیص این‌که پیل می‌خواسته است با این تصویر چه چیزی را به ما نشان دهد کار سختی است. در آخر احساس ما نسبت به همزاد‌هایی که از حقوق اولیه‌ی انسانی مثل نور خورشید هم بی‌بهره بوده‌اند و حالا دست به قتل می‌زنند چه باید باشد؟ بعضی اوقات فیلم‌های بزرگ مبهم هستند، اما ابهامی که نتیجه‌ی تفکرات نامشخص باشد نتیجه‌ی خوبی دربرنخواهد داشت. این که یک فیلم شما را در مورد خودتان و جایگاه‌تان در دنیا به شک بیندازد یک چیز است، اما اینکه در نهایت شما متوجه پیام کارگردان نباشید چیز دیگری است.”