کافه در گذر زمان؛ ۱۰۰ سال قهوه، گفتگو و فرهنگ

عکس‌های تاریخی، فرهنگ کافه‌نشینی را در گذر بیش از یک قرن روایت می‌کند. از کافه‌های ادبی پاریس و قهوه‌خانه‌های باشکوه وین تا پاتوق‌های بوهمی پراگ و رستوران‌های پر انرژی نیویورک، این تصاویر لحظه‌های ماندگاری از زندگی اجتماعی را ثبت کرده‌اند. کافه‌ها در این مسیر، تنها جایی برای نوشیدن قهوه نبودند، بلکه به عرصه‌ای برای گفت‌وگو، اندیشه و تبادل فرهنگی بدل شدند. بسیاری از جریان‌های هنری و سیاسی در چنین فضاهایی شکل گرفت و ادامه یافت. (loveexploring)

«کافه دو لا په» (Café de la Paix)، نماد ظرافت پاریسی در قلب بلوارهای بزرگ شهر بود و هنردوستان اپرا، هنرمندان و اشراف را جذب می‌کرد. کافه در سال ۱۸۶۲ میلادی افتتاح شد و فضای با شکوه داخلی آن برای مشتریان جذاب بود. تا سال ۱۸۹۰ میلادی، افراد مشهوری چون رمان‌نویس فرانسوی «امیل زولا» (Émile Zola)، آهنگساز روس «پیوتر ایلیچ چایکوفسکی» (Pyotr Ilyich Tchaikovsky) و شاهزاده ولز (که بعدها پادشاه ادوارد هفتم شد)، مشتریان همیشگی این کافه بودند.

عکاس: نامشخص / loveexploring

از اواخر قرن نوزدهم، چایخانه‌های زنجیره‌ای «لیونز» (Lyons) به بخش محبوبی از زندگی روزمره بریتانیا بدل شدند و نوشیدنی و خوراکی‌های مقرون‌ به‌ صرفه را در فضایی مجلل ارائه می‌کردند. نخستین شعبه حدود سال ۱۸۹۴ میلادی افتتاح و پس از آن، نزدیک به ۲۰۰ شعبه دیگر در سراسر کشور راه‌اندازی شد. این کافه‌ها با پیشخدمت‌های کار آزموده‌، به پاتوق‌های مهمی تبدیل شدند که در آن، شهروندان لندن و گردشگران ضمن نوشیدن چای مرغوب و صرف وعده‌های سبک در فضای صمیمی و پر هیاهوی شهر، با یکدیگر معاشرت می‌کردند.

عکاس: نامشخص / loveexploring

کافه هاوانا (Havana Cafe)، مکان باشکوهی در شهر و بازتابی از جایگاه بین‌المللی آن تحت نفوذ اسپانیا و سپس ایالات متحده بود. چنین فضاهایی معمولا به ثروتمندان بسیار مرفه کوبا، گردشگران خارجی و بازرگانان اختصاص داشت و خدمات ممتازی همراه با طراحی داخلی به سبک اروپایی ارائه می‌کرد. در حالی که نخبگان کوبا از صنعت شکر، ثروت هنگفتی اندوخته بودند، بیشتر مردم عادی توان ورود به این مکان‌ها را نداشتند و بسیاری از کارگران مزارع شکر نیز در فقر شدید زندگی می‌کردند.

عکاس: نامشخص / loveexploring

«کافه سنترال» (Central Café) در سال ۱۸۸۷ میلادی در بوداپست، مجارستان افتتاح و خیلی زود، به کانون فرهنگی و سیاسی شهر تبدیل شد. معماری مدرن و دکوراسیون شیک آن، دانشجویان، نویسندگان و فعالانی را جذب می‌کرد که برای بحث درباره ایده‌ها و شکل‌ دادن جنبش‌های اجتماعی گرد هم می‌آمدند. در حدود سال ۱۹۱۰ میلادی، این کافه یکی از مهم‌ترین مراکز ملاقات نخبگان فکری و گروه‌های سیاسی مجارستان بود. در حالی که جنگ جهانی اول در چند سال بعد، تغییرات اساسی برای بوداپست و شهروندانش به همراه آورد.

عکاس: نامشخص / loveexploring

«کافه وراندا» (Veranda Café) و «پالم کورت» (Palm Court) در کشتی «آر.ام.اس تایتانیک» (RMS Titanic)، اوج تجمل و ظرافت سفر دریایی در اوایل قرن بیستم را به نمایش می‌گذاشتند. این فضای باشکوه در سال ۱۹۱۲ میلادی افتتاح شد و محیطی آرام با نخل‌های تزئینی و دکوراسیونی شیک برای استراحت مسافران درجه یک فراهم کرد. سالن‌های عمومی تایتانیک، لحظه‌ای کوتاه از شکوه پیش از سفر نخستین و تراژیک کشتی تایتانیک را به نمایش گذاشتند.

عکاس: نامشخص / loveexploring

با گسترش پروازهای تجاری، رستوران‌های فرودگاهی به نوعی فضای عمومی تازه، مدرن، متحرک و مردمی بدل شدند. مسافران و کارکنان خدماتی در فاصله پروازهای ورودی و خروجی، قهوه و وعده‌های سبک را کنار هم صرف می‌کردند. چنین فضاهایی در فرودگاه شهری واشنگتن دی‌سی، مردمی در حال حرکت را بازتاب می‌دادند؛ مردمی که میان زندگی روزمره زمان صلح و آشفتگی قریب‌الوقوع جنگ بودند. در تصویر، صحنه آرامی از یک کافه فرودگاهی در ژوئیه ۱۹۴۱ میلادی و تنها، چند ماه پیش از ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم ثبت شده است.

عکاس: نامشخص / loveexploring

در طول جنگ جهانی دوم، سوئد بی‌طرف ماند؛ اما از پیامدهای جنگ در امان نبود. کمبود مواد غذایی، جیره‌بندی و سهمیه‌بندی سختگیرانه، قند و قهوه را محدود کرد؛ اما سنت قهوه‌نوشی «فیکا» (fika) همچنان پابرجا ماند. این رسم محبوب نوشیدن قهوه همراه با کیک، همچنان سنگ‌ بنای ارزشمند زندگی سوئدی بود و مردم با اشتیاق، در صف کافه‌ها می‌ایستادند تا لحظه‌ای کوتاه از شادی روزمره را حتی در دوران سخت تجربه کنند؛ در حالی که در بیشتر بخش‌های اروپا در آن زمان، صحنه‌هایی از این دست، به ندرت دیده می‌شد.

عکاس: نامشخص / loveexploring

فرهنگ کافه در بلگراد تا اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی، در شرایط خاص پس از جنگ رونق گرفت. این شهر پایتخت یوگسلاوی بود؛ کشوری در اروپای شرقی که از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد و مسیر مستقل‌تری در پیش گرفت. کافه‌های خیابانی، به فضاهای شهری محبوبی بدل شدند که زنان و مردان در آن معاشرت می‌کردند؛ کتاب می‌خواندند یا به تماشای زندگی روزمره می‌نشستند. در شهری که میان آرمان‌های سوسیالیستی و تاثیرات غربی در نوسان بود، فرهنگ نوشیدن قهوه، علاوه بر فرصتی برای ارتباط، نوعی مقاومت خاموش به شمار می‌رفت.

عکاس: نامشخص / loveexploring

«کافه لون استار» (Lone Star Café)، یکی از کافه‌های شناخته‌ شده مرکز نیویورک بود که به اجرای موسیقی کانتری افسانه‌ای و ایگوانای عظیم‌الجثه روی سقفش شهرت داشت. این کافه، ترکیبی از ستاره‌های راک، سیاستمداران و مشتریان شبانه‌روزی را به خود جذب می‌کرد. تا اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی، صحنه کافه‌نشینی نیویورک، بازتابی از خود شهر بود؛ از رستوران‌های ساده گرفته تا کافی‌شاپ‌ها و سالن‌های موسیقی، کافه‌ها مکان‌هایی پرانرژی و در حال تحول بودند که در آن‌ها هنرمندان، حرفه‌ای‌ها و شب‌ زنده‌داران، مسیرشان به هم گره می‌خورد.

عکاس: نامشخص / loveexploring

«کافه فستیوال» (Festival Café) در شهر کن، فرانسه که در کنار «کاخ جشنواره‌ها» قرار داشت، به گردشگران فرصت می‌داد تا از نزدیک، شاهد شکوه و زرق و برق این منطقه باشند. تا سال ۱۹۸۰ میلادی، این شهر به لطف «جشنواره فیلم کن» و میراث شهرت جهانی‌ آن، به عنوان یک کانون بین‌المللی تثبیت شده بود. کافه‌هایی از این دست، بخشی از نمایش عمومی شهر بودند؛ جایی که بازدیدکنندگان می‌توانستند که زیر آفتاب مدیترانه، نوشیدنی بنوشند و به تماشای مردم بنشینند.

عکاس: نامشخص / loveexploring

درباره تاریخ کافه‌نشینی در کشورهای مختلف چه فکر می‌کنید؟ نقش کافه‌ها در زندگی امروز را چگونه می‌بینید؟ لطفا کجارو و کاربران آن را نیز در جریان نگاه و نظر ارزشمند خود قرار دهید.

عکس کاور: ساختمان گرند هتل و کافه دو لاپه پاریس در قدیم؛ منبع عکس: Café de la Paix، نام عکاس: نامشخص