نامه جمعی از باستان‌شناسان به یک نماینده مجلس درباره تخریب‌های شهرداری ری

به گزارش ایسنا، ماشین‌آلات سنگین شهرداری ری چندین ماه است که در محوطه باستانی گورستان «زیرین» برای اجرای پروژه گردشگری «بام ری» درحال کار هستند. باستان‌شناسان این محوطه را به عنوان بزرگترین گورستانی تاریخی ری با آثار و بقایای ۱۱۸ برج ـ آرامگاه می‌شناسند. با این حال و با وجود چندین نامه‌ وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، عملیات خاک‌ریزی و تخریب این محوطه و اجرای آن پروژه هنوز متوقف نشده است. اعتراض‌های متخصصان و باستان‌شناسان نیز تاثیری بر این روند نداشته است. اینک جمعی از چهره‌های باستان‌شناسان و پژوهشگران تاریخ ری در نامه‌ای به نماینده مردم تهران و ری در مجلس، که نسخه‌ای از این نامه سرگشاده در اختیار این خبرگزاری قرار گرفته است، نسبت به آنچه در ری باستانی درحال وقوع است، هشدار داده و درخواست پیگیری عاجل‌تری داشته‌اند.

در متن این نامه خطاب به منوچهر متکی، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی آمده است:

«همچنان که مستحضرید شهر کهن ری به‌عنوان یکی از مهمترین و پرآوازه‌ترین شهرهای باستانی ایران عزیز در محدوده منطقه ۲۰ شهرداری کلانشهر تهران دارای آثار تاریخی ارزشمندی چون تپه باستانی چشمه علی، نقش برجسته و سنگ‌نگاره قاجاری، محوطه تاریخی دژ رشکان (مرکز شهر اسلامی/ ملک ری)، برج طغرل، قلعه گبری، بقعه تاریخی ـ مذهبی بی بی شهربانو، برج نقاره‌خانه، برج خاموشان و … است که بی‌گمان با تمرکز و بذل توجهات اخیر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و تشکیل پایگاه میراث ملی ری هم به تحقق ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های متنوع و گسترده گردشگری فرهنگی کمک کرده و نیز آمادگی مشهودی برای گام نهادن در راه ثبت جهانی ری باشکوه فراهم شده است. لیکن در این میان تعرضات، دست‌اندازی‌ها و دخل و تصرفات گسترده شهرداری و نیز تخریب‌های ویرانگر مجتمع کارخانه سیمان تهران در مواردی چون: خشک شدن آب اثر ملی «چشمه باستانی چشمه علی» در اثر عبور خط ۶ مترو ری، عبور اتوبان از دل شهر باستانی ری و اخیرا” و از اوایل سالجاری دخل و تصرف گسترده و ویرانگر در اثر ملی «کوه نقاره خانه» و محوطه تاریخی گورستان زیرین ری با آثارحداقل ۱۱۸ آرامگاه دوره اسلامی عرصه را بر میراث فرهنگی این کهن شهر شیخ البلاد، ام البلاد، عروس البلاد و شاه بلاد اسلامی تنگ کرده و بی‌گمان یکی از این مجموعه‌های منحصر به‌فرد تاریخی را به بهانه ساخت یک «پارک گردشگری موسوم به بام ری» در معرض نابودی و امحاء قرار داده است!

این درحالی است که باید قبل از هر اقدام و حتی ورود به عرصه اثر ملی می‌بایست حداقل «طرح مطالعاتی مصوب میراث فرهنگی» را تهیه می‌کرد و علاوه‌بر آن در قدم به قدم کار از پیشگامی و نظارت باستان‌شناسان حرفه‌ای ری شناس بهره‌مند می‌شد و در پایان نه یک پارک گردشگری که «پارک باستان‌شناسی» کم‌نظیری را که از دهه ۶۰ در ذهن و اندیشه باستان‌شناسان کاوشگر گورستان تاریخی زیرین ری بود و در همه دنیا نیز چنین ایده‌ها و طرح‌های متناسب و درخشانی در محوطه‌های تاریخی پیاده می‌کنند، به مردم نجیب و عزیز و شریف ری هدیه می‌کردند. اما متاسفانه شهرداری منطقه ۲۰/شهر ری نه تنها این اصول دقیق و حساس میراث فرهنگی را رعایت نکرده، بلکه بدون حضور مشاور و ناظر تخصصی و حتی بدون رعایت منویات و مصوبه مورخ ۱۴۰۳/۳/۹ دادسرای شهرستان ری و مورد نظر مدیریت پایگاه میراث ملی ری از هیچ اقدامی در تخریب و تغییر محوطه تاریخی گورستان زیرین ری فروگذار نکرده است و با وجود شکایت مکرر مدیریت پایگاه میراث ملی ری در طول ۸ ماهه اخیر به هیچ‌وجه دست از اقدامات ضدقانونی خرابکارانه و متعرضانه دست برنداشته است و تاکنون مکاتبات و پیگیری‌های بخش‌های مختلف در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در راستای متوقف کردن این پروژه مخرب بی‌نتیجه و بی‌اثر بوده است. لذا ما امضاء‌کنندگان این نامه از محضر جنابعالی به‌عنوان نماینده دلسوز مردم شریف در مجلس شورای اسلامی تقاضا داریم با عنایت به نامه‌های شماره و تاریخ:
۱- دکتر محمد ابراهیم زارعی، ریاست محترم پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
۴۰۳۳۷۲۳۸ مورخ ۱۴۰۳/۱۱/۰۸
۲-دکتر فاطمه داوری، مدیرکل محترم حفظ و احیاء بناها و محوطه های تاریخی
۱۵۳۲۰/۱۴۰۳۲۵۰۱مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۵
۳-دکترمصطفی پورعلی، مدیرکل محترم پایگاههای ملی و جهانی
۵۶۰۹۲ مورخ ۱۴۰۳/۱۱/۰۷
۴-دکترعلی طلوعی، مشاور محترم وزیر و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران
۱۴۰۳۲/۱۲۶/۱۰۹۷۸مورخ ۱۴۰۳/۱۱/۲۳
۵-دکتر حامد سلیمی، مدیرکل محترم معماری و ساختمان شهرداری تهران
۸۱۱/۱۰۷۳۶۵۴ مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۰۳
مبنی بر توقف فوری پروژه ویرانگر و مخرب موسوم به «پارک گردشگری بام ری»  شهرداری منطقه ۲۰/ شهر ری به نمایندگی از شهرداری تهران درخواست داریم: «عاجلا” موضوع نامه‌های فوق‌الذکر میراث فرهنگی، عملی و اجرایی شود و فی‌الفور شهرداری ری از عرصه تاریخی دامنه جنوب غربی کوه اسطوره‌ای بی بی شهربانو/ طبرک اخراج و وزارت میراث فرهنگی بر اساس قانون و ماموریت و تکلیف سازمانی در آن جایگاه و عرصه تاریخی باشکوه مستقر و انجام وظیفه کرده و برمبنای اصول فنی و علمی باستان‌شناسی و میراث فرهنگی و زیر نظر پژوهشگاه میراث فرهنگی (پژوهشکده باستان‌شناسی) و باستان‌شناسان خبره و مجرب این محوطه تاریخی را از نابودی قطعی نجات دهد.

همچنین از وزارت میراث فرهنگی خواسته شود:

۱-در خصوص نجات کوه اسطوره‌ای بی بی شهربانو/ طبرک از تخریب‌ها، دخل و تصرفات و دست‌اندازی‌های شهرداری و مجتمع کارخانه سیمان تهران و ثبت ملی این اثر میراث طبیعی و باستانی عاجلا” اقدام کنند.

۲-گورستان تاریخی زیرین و بخش شرقی شهر تاریخی ری در جنوب این گورستان تاریخی یکجا و مجموعا” به‌عنوان اثر ملی در فهرست میراث ملی ایران ثبت کند.

امضاءکنندگان:

۱- یحیی کوثری، ری‌شناس برجسته و باستان‌شناس پیشکسوت و کاوشگر ری باستان
۲-حکمت‌اله ملاصالحی، استاد تمام بازنشسته باستان شناسی دانشگاه تهران
۳-استاد جلیل گلشن، پیشکسوت باستان‌شناسی
۴-حسن خلیل آبادی(رازی)، عضو پیشین شورای اسلامی شهر تهران
۵- مهدی رهبر، پیشکسوت باستان‌شناسی
۶-فخری دانشپور پرور، استاد بازنشسته باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۷-بهمن فیروزمندی، استاد تمام بازنشسته باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۸-خسرو پوربخشنده، پیشکسوت باستان‌شناسی
۹-هایده لاله، استاد بازنشسته باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۱۰- امیر حبیب پور(رازی)، پیشکسوت و از مدیران کل ارشد پیشین آموزش پرورش
۱۱-علی اربابی(رازی)، استاد تاریخ دانشگاههای تهران
۱۱-حمیده چوبک، مدیر پایگاه ملی الموت و ریاست پیشین پژوهشکده باستان‌شناسی
۱۲-سیدمحسن ماجدی(رازی)، پژوهشگر تاریخ ری باستان
۱۳-جعفر مهرکیان، پیشکسوت باستان‌شناسی
۱۴-رحمت عباس‌نژاد سرستی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه مازندران
۱۵-عباس مقدم، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۱۶- آرمان شیشه گر، پیشکسوت باستان‌شناسی
۱۷-سید مهدی موسوی کوهپر،استاد تمام گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس
۱۸-یعقوب محمدی فر، استاد تمام گروه باستان‌شناسی و ریاست پیشین دانشگاه بوعلی
۱۹-سیامک سرلک، پیشکسوت باستان‌شناسی و ریاست پیشین پژوهشکده باستان‌شناسی
۲۰-نگین میری، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
۲۱-محمدرضا خلعتبری، پیشکسوت باستان‌شناسی
۲۲-محمد بهرام زاده، استاد باستان‌شناسی و معاون پیشین بنیادایرانشناسی
۲۳-زهره جوزی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
۲۴-مریم محمدی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی
۲۵-حمید رضا ولی پور، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
۲۶-احسان محمدحسینی، باستان‌شناس، نویسنده و پژوهشگر
۲۷-محسن جاوری، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی و ریاست پیشین دانشکده هنر و معماری دانشگاه کاشان
۲۸-رضا نوری شادمهانی، مدیر گروه باستان‌شناسی دانشگاه کاشان
۲۹-محمد اسمعیل اسماعیلی جلودار، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۳۰-شاهین آریامنش، باستان شناس و عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات علوم انسانی
۳۱-سجاد علی بیگی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه
۳۲-فرشید مصدقی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۳۳- مرتضی عطایی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه مازندران
۳۴-احمد آزادی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۳۵-سید مهدی میری، عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه زابل
۳۶- مجید منتظر ظهوری، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۳۷-حسین صدیقیان،عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه لرستان
۳۸-حمید رضا قربانی،عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان
۳۹-علی فرحانی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۴۰-سعید امیرحاجلو، مدیر گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس
۴۱-سیدمحسن طبایی(رازی)، استاد تاریخ دانشگاه‌های تهران
۴۲-شهرام زارع، باستان‌شناس و نویسنده و پژوهشگر
۴۳-سید اباذر شبیری، پژوهشگر مرکز تحقیقات علمی یونان
۴۴-سامان توفیق، باستان‌شناس و پژوهشگر
۴۵-صدیقه قدرت آبادی، باستان‌شناس وکارشناس مسئول اموال تاریخی- فرهنگی میراث استان تهران
۴۶-مریم افشار، باستان‌شناس و مدیر بخش هنر و معماری دایره المعارف بزرگ اسلامی
۴۷-محمد مرتضایی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۴۸-محمدرضا نعمتی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناسی
۴۹-علیرضا سرداری، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان‌شناس
۵۰-احمد خانه یار، استاد و پژوهشگر تاریخ ری
۵۱-علی شجاعی اصفهانی عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اصفهان
۵۲- یونس یوسف وند، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه لرستان
۵۳- مسلم رضایی، باستان‌شناس و پژوهشگر بنیاد ایرانشناسی
۵۴- فاطمه کردی، باستان‌شناس و پژوهشگر
۵۵-علی صدرایی، هیات علمی بازنشسته پژوهشکده باستان‌شناسی
۵۶-حسین مهرپویا، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
۵۷-امان الهی، دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه تهران
۵۸-شهین کرماجانی، باستان‌شناس و پژوهشگر میراث فرهنگی کرمانشاه
۵۹-فرشته ساکی، دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه مازندران
۶۰-محمود محرمی، باستان شناس و پژوهشگر
۶۱-سیدحسین موسوی(رازی)، دوستدار و فعال حوزه میراث فرهنگی ری
۶۲-اسماعیل اکبری(رازی)، دوستدار میراث فرهنگی ری»

پیش‌تر قدیر افروند، مدیر پایگاه ملی ری درباره تخلف شهرداری منطقه ۲۰ (ری) با اجرای پروژه گردشگری بام ری، روی آثار تاریخی این منطقه با وجود مخالفت صریح وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گفته بود: «چندین بار ممانعت و پیگیری این پایگاه میراث ملی از ادامه کار شهرداری ری در عرصه و متن اثر ملی و مهمترین و بزرگترین گورستانی تاریخی ری با آثار و بقایای ۱۱۸ برج ـ آرامگاه (مطابق گزارش باستان‌شناس شهیر ایرانی شادروان دکتر شهریار عدل) تاکنون، بی‌نتیجه بوده است و شهرداری ری به ادامه تعرض و تخریب گسترده در این محدوده تاریخی بدون هیچ‌گونه مجوز و طرح مصوب میراث فرهنگی، اصرار می‌ورزد. متاسفانه شهرداری در اقدام دیگری، روزانه هم، صدها کامیون خاک روی این محوطه تاریخی بسیار مهم و ارزشمند می‌ریزد و هم، اخیرا بدون اجازه و مصوبه میراث فرهنگی به «دیوار کشی بتنی گورستان تاریخی زیرین» اقدام کرده است! با این اقدامات شهرداری ری، یکی از بزرگترین محوطه‌های تاریخی این شهر کهن و میراث تاریخی ری در حال محو شدن و نابودی است.»

انجمن علمی باستان‌شناسی ایران نیز در نامه‌هایی به رییس شورای شهر تهران و معاون استاندار و فرماندار ری، درباره عواقب و پیامدهای جبران‌ناپذیر پروژه «بام ری» در آثار ثبت ملّی ری از جمله کوه نقاره‌خانه و گورستان تاریخی زیرین ری هشدار داده بود.

*اسامی باستان‌شناسانی که این نامه را امضا کردند، به‌روزرسانی شد.

انتهای پیام