«شهر سوخته» در انتظار پول!

حسین سرحدی دادیان، سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته درباره وضعیت کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر سوخته به ایسنا گفت: در حال حاضر کاوش‌های شهر سوخته متوقف شده و فصل جدیدی آغاز نشده است. متاسفانه مسئله تأمین اعتبار و چالش‌های اداری باعث شده است تا این کاوش‌ها با وقفه مواجه شوند. اداره میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان تلاش زیادی می‌کند تا بتوانیم کاوش‌ها را ادامه دهیم. هفته گذشته که در زاهدان بودیم، جلسه‌ای با معاونت میراث فرهنگی کشور داشتیم و قول‌هایی برای تأمین اعتبار این پروژه داده شد. قرار است این تأمین مالی در برنامه‌ بودجه سالانه لحاظ شود.

او افزود: هزینه‌ها بسیار افزایش یافته است. دیگر مانند گذشته نمی‌توان با مبالغ کم کار کرد. برای مثال، شهر سوخته که یک محوطه پژوهشی و مطالعاتی دائمی است، دست‌کم به یک میلیارد تومان اعتبار برای پژوهش نیاز دارد. این مبلغ با توجه به هزینه‌های امروزی کاملاً طبیعی است. پیش‌تر شاید با ۱۰۰ میلیون تومان می‌شد کاری انجام داد، اما اکنون این مبلغ حتی برای شروع هم کافی نیست. من این مسئله را با اداره کل پایگاه‌های میراث فرهنگی کشور و وزارتخانه میراث فرهنگی در تهران مطرح کرده‌ام و همچنان پیگیر تأمین اعتبار هستم.

سرحدی دادیان با اشاره به اهمیت شهر سوخته از نظر اجتماعی و فرهنگی، اظهار کرد: شهر سوخته در شرقی‌ترین نقطه ایران و در مرز افغانستان واقع شده است. این منطقه نه‌تنها از نظر علمی و پژوهشی اهمیت زیادی دارد، بلکه نقش اجتماعی و فرهنگی قابل‌توجهی نیز ایفا می‌کند. حفاری‌های باستان‌شناسی حس خوبی به مردم منطقه می‌دهد و باعث غرور فرهنگی آن‌ها می‌شود. وقتی رسانه‌ها درباره شهر سوخته صحبت می‌کنند، مردم احساس می‌کنند که این منطقه زنده است و همچنان اهمیت دارد. این موضوع حتی می‌تواند اثرات روانی مثبتی در میان مردم داشته باشد و بخشی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی منطقه را تحت‌الشعاع قرار دهد.

سرپرست پایگاه میراث جهانی شهر سوخته با این یادآوری که تاکنون ١٩ فصل کاوش در شهر سوخته انجام شده است، افزود: ۶ فصل هم پیش از انقلاب توسط تیم‌های ایتالیایی انجام شده بود و مابقی کاوش‌ها توسط باستان‌شناسان ایرانی به سرپرستی «دکتر سید منصور سیدسجادی» صورت گرفته است. با این حال، حدود ۶ تا ۷ درصد از این محوطه تاریخی شناسایی شده است. 

او همچنین درباره آخرین وضعیت اقدامات حفاظتی و مرمتی شهر سوخته توضیح داد: امسال اعتباری در حدود ۱۰۰ میلیون تومان برای حفاظت و مرمت مجموعه داشتیم. شهر سوخته بخش‌های مختلفی دارد؛ منطقه مسکونی شرقی، منطقه مسکونی مرکزی، بناهای یادمانی، منطقه صنعتی و گورستان. با توجه به احتمال بارندگی در ماه‌های پایانی سال، سه بخش که نیاز بیشتری به مرمت داشتند، انتخاب شدند. یکی از آن‌ها کاخ سوخته در منطقه مسکونی شرقی بود که بزرگ‌ترین ساختمان حفاری‌شده توسط باستان‌شناسان ایتالیایی پیش از انقلاب است. بخش دیگری که برای مرمت انتخاب شد، گورستان و همچنین بخش شمالی منطقه شرقی بود. این مناطق از قدیمی‌ترین بخش‌های حفاری‌ شده، هستند که سال‌ها مرمت کافی نداشتند.

«شهر سوخته» در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل به زاهدان قرار دارد. این شهر باستانی با قدمتی در حدود پنج‌هزار سال از مهم‌ترین مناطق شهرنشینی باستانی در فلات ایران است.

بر اساس یافته‌های باستان‌شناسان، شهر سوخته حدود چهار دوره سکونت داشته است. باستان‌شناسان تا کنون دریافته‌اند که شهر سوخته حدود ۱۹۰۰ سال قبل بدون جنگ و درگیری و در آرامش تخلیه شده است. یافته‌های آن‌ها از حفاری‌های بخش مرکزی شهر نشان می‌دهد اهالی، اسباب و اثاثیه‌شان را جمع کرده‌ و رفته‌اند. هنوز دقیقا مشخص نشده شهر سوخته چگونه و بر اثر چه عاملی متروک شده است. باستان‌شناسان این شهر را که در حدود پنج‌هزار سال پیش ابزار کاملی از زندگی را داشته، از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا می‌دانند.

تا کنون آثار مهمی از شهر سوخته کشف شده که از جمله آن‌ها به جمجمه جراحی‌شده یک دختر ۱۳ ساله، چشم مصنوعی زنی حدودا ۲۸ تا ۳۲ ساله که جنس آن ترکیبی از قیر طبیعی و نوعی چربی جانوری و سیم‌های ریز طلایی شبیه مویرگ‌های چشم است، خط‌کشی ساخته‌شده از چوب آبنوس به طول ۱۰ سانتیمتر که تا دقت یک میلیمتر را اندازه‌گیری می‌کند، تخته نردی از چوب آبنوس با ۶۰ مهره و جامی سفالین با طراحی یک بز درحال حرکت که قدیمی‌ترین انیمیشن جهان لقب دارد، می‌توان اشاره کرد.

«شهر سوخته» در ٢٢ ژوئن ٢٠١۴ (یکم تیر ١٣٩٣) در سی و هشتمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در دوحه قطر برگزار شد، به‌عنوان هفدهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

انتهای پیام